کشف اشیایی برای دوری از چشم زخم در روستایی از عصر آهن ۳

به گزارش ایلنا، بهروز همرنگ (سرپرست هیات حفاری اضطراری در روستای تاریخی فیلده) در رودبار استان گیلان با اشاره به کشف آثاری از عصر آهن 3 گفت: حفاری به منظور نجات بخشی گور یافته شده در مرکز روستای تاریخی فیلده با وجود ابعاد کوچک گمانه حفر شده (۲*۵/۲ متر مربع) دربردارنده نکات دارای اهمیتی از جمله قدمت این روستا و قرارگیری آن بر روی محوطه‌هایی با آثار دوران تاریخی و هزاره اول پیش از میلاد بود.

او با اشاره به کشف گورهای تاریخی در حفاری سال گذشته، از کشف بقایای تدفینی و اشیای نهاده شده در کنار مردگان در حفاری سال جاری خبر داد.

همرنگ با اشاره به وجود چند ظرف سفالین با ویژگی‌های ساختاری مشابه عصر آهن و دوره تاریخی گفت: یکی از ظرف‌های سفالی موجود، بدنه کشیده و کف مسطح داشته و در بدنه خارجی دارای چهار نوار عمودی با تزیین کنده و افزوده است، همچنین دهانه آن با گردنی کوتاه و استوانه‌ای شکل دارای لبه‌ای متمایل به خارج دارد.

وی افزود: مشابه این نمونه سفال در گذشته در برخی نقاط گیلان و از جمله در کاوش‌های تالش بدست آمده است.

او در تشریح این ظرف گفت: این ظرف سفالین در قسمت فوقانی یعنی در شانه و گردن و لبه شکستگی و نقصان دارد اما بسیار به کوزه معرفی شده در حفاری تول تالش شبیه است.

همرنگ درباره کوزه یافته شده از تالش گفت: این کوزه در قسمت زیرین کسری داشته اما به نظر می‌رسد با توجه به ساختار بدنه آن همانند کوزه فیلده کفی صاف داشته است.

او اظهار داشت: شباهت بی نظیر این کوزه‌ها در نوارهای باریک و برجسته عمودی روی آنها است که سطح خارجی را به قسمت‌های چند گانه مساوی تقسیم می‌کند.

وی با اشاره به تزیین روی این نوارهای باریک با نقطه‌های فرورفته گفت: در فواصل این نوارها نقطه چین‌های ریزی در سه ردیف سطح کوزه را به صورت زیگزاگی تزیین کرده‌اند تا از یکنواختی سطح خارجی کاسته و نقش‌هایی چشم نواز وساده خلق کنند.

همرنگ گفت: یکی دیگر از ظروف سفالین فیلده کوزه‌ای کوچک وظریف به ارتفاع ۲/۱۶ سانتی متر است.

به گفته وی، این کوزه سفالین  به رنگ قهوه‌ای دارای بدنه‌ای کشیده و عمودی با انحنا در ناحیه گردن ولبه شیپوری است.

او افزود: چنین کوزه‌هایی با کمی اختلاف در ساختار و فرم اما با وجوه شباهتی زیاد در نقاط مختلف گیلان و از جمله در کاوش‌های دیلمان ، بویه ، مناطق باستانی دو سوی رودخانه سفیدرود از جمله در شهران، حلیمه جان، جوبن، کلورز و شمام ، همچنین در ارتفاعات تالش وکاوش‌های مریان وآق اولر نیز به دست آمده است.

ظرف سفالین شاخص

همرنگ در ادامه از کشف ظرف سفالین شاخص و نسبتا سالمی خبر داد که خوشبختانه از گزند وسایل سنگین حفاری در امان مانده است.

او گفت: این کوزه بزرگ دارای بدنه ای مدور، برآمده و ظریف است که در کنار دو ظرف سفالین قبلی در کنار سنگ چین گور نهاده شده بودند.

وی کشف دو قطعه فلزی از جنس مفرغ و آهن که به شدت اکسیده شده بودند را از دیگر یافته‌های این حفاری اعلام کرد و گفت: به نظر می‌رسد با توجه به آسیب‌های وارده به این اشیای فلزی آنها متعلق به سر پیکان‌هایی هستند که برای شکار یا جنگ کاربرد داشته‌اند.

این باستان شناس گفت: دیگر یافته جالب این حفاری کشف شی دوک مانند به صورت شکسته و ناقص است که از استخوان حیوانی ساخته شده است.

او افزود: این شی استخوانی در وسط سوراخی به قطر ۴/۱ سانتی متر دارد و احتمالا از آن برای ریسیدن الیاف استفاده می‌شده و شاید هم این شئی آویزی با کاربرد مذهبی یا آئینی است که برای دوری از چشم زخم و راندن نیروهای منفی و اهریمنی از آن سود می‌بردند.

او یادآور شد: با توجه به زمان اندک اجرای این پژوهش و فقدان اعتبارات کافی، کارشناسی بر روی نمونه‌های جمع آوری شده استخوانی انجام نشده و در صورت تحقق این امر اطلاعات ذیقیمتی به دست خواهد آمد که تکمیل کننده نتایج کنونی خواهد بود.

همرنگ تاکید کرد: تنوع یافته‌های سفالی در این گمانه کوچک و با پیش فرض قرار دادن سایر یافته‌ها از بررسی و شناسایی دیگر محوطه‌های استقراری و گورستان‌های این روستا و مناطق اقماری آن ما را برآن می‌دارد که جانب احتیاط را به سویی نهاده و با وجود ادله متقن و تجزیه و تحلیل یافته‌ها و مقایسه آن‌ها با نقاط دیگر همجوار در دو سوی کرانه‌های رودخانه سفیدرود و فرهنگ‌های باستانی موجود در گیلان وحتی فراتر از آن ، تاریخ زیست بشر و ساکنان این روستا را تا عصر آهن ۳ به عقب برده وتاریخ گذاری کنیم.

وی افزود: یافته‌های دوران یاد شده و در پس آن آثار ادوار تاریخی و به ویژه دوره پارتی ،ساسانی و ادوار مختلف اسلامی که تاکنون به دست آمده است از استمرار و مداومت زندگی ساکنان این روستای بزرگ حکایت دارد.

او اظهار داشت: بی دلیل نیست که این روستای کوهستانی و خوش آب و هوا نام با مسمای فیلده یا پیلده به خود گرفته زیرا قدمت ، دیرینگی و بزرگی آن را در سده‌ها و هزاره‌های گذشته را یادآوری می‌کند. 

گفتنی است حفاری اضطراری در روستای تاریخی فیلده با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام شد.