کامران محمدی:
با وضعیت امروز پیوستن به جامعه جهانی ادبیات فایدهای ندارد/گره کور جهانی شدن داستان ایرانی با دندان انجمن هم بازنمیشود
دبیر انجمن صنفی داستاننویسان تهران میگوید: بحث جهانی شدن و ارتباط با سایر کشورها اصولا تا حل نشدن مسالهی کپی رایت، به گره کوری میماند که با دندان انجمن هم باز نخواهد شد.
کامران محمدی (نویسنده و دبیر انجمن صنفی داستاننویسان تهران) در گفتوگو با خبرنگار ایلنا؛ در پاسخ به این پرسش که در این مدتی که از راهاندازی و آغاز به کار انجمن داستاننویسان گذشته چه فعالیتها و اقدات صنفی صورت گرفته؛ گفت: انجمن صنفی داستاننویسان استان تهران، به طور رسمی از آذر سال گذشته شروع به فعالیت کرده است. تعلل وزارت کار در صدور مجوز انجمن، متاسفانه نزدیک به شش ماه از زمان دو سالهی هیاتمدیرهی اول را عملا از بین برد. بنابراین اولا باید توجه داشت که این انجمن تازه تاسیس شده و پیش از این، هرگز نمونهاش نبوده است و ثانیا از عمرش حدود ۹ ماه گذشته است. با این اوصاف، بهتر است به جای انتظارات رویایی و غیرقابل اجرا، ابتدا ببینیم ارکان اصلی انجمن و مقدمات اجرایی و اداریاش برای استحکام پایههای صنف چه میزان پیشرفت داشته است. تهیهی مکان و بودجههای حداقلی، طراحی آرم و سربرگ و مهر و کارت عضویت و چیزهایی از این دست، نخستین امور اجرایی انجمنی است که تازه شکل گرفته. علاوه بر اینها، مراحل اداری دیگری نیز وجود دارد نظیر مراحل قانونی ثبت شرکت برای باز کردن حساب مخصوص انجمن و اموری نظیر اینها. پس اینکه ما هنوز شکل نگرفته انتظار داشته باشیم بزرگترین مشکلات ادبیات ایران که سالها و حتی دهههاست که حل نشدهاند توسط انجمن صنفی حل شود، خیال بسیار خامی است که بیشتر ناشی از بیاطلاعی از روند قانونی تشکیل صنف است.
او ادامه داد: هیاتمدیرهی اول بلافاصله بعد از برگزاری مجمع عمومی در تیر ۹۶ با اینکه تا حدود پنج ماه بعد مجوزی برای انجمن صادر نشد، مطابق قانون، هر دو هفته یک بار جلساتش را برگزار کرد و از همان نخستین جلسات، علاوه بر پیگیری امور اجرایی و قانونی اولیه، برخی دغدغههای اصلی نویسندگان را نیز مدنظر قرار داد. سرفصل برخی از مهمترین اقدامات نیز اینها هستند: تدوین آییننامههای اجرایی، تشکیل کمیتههای مختلف، طراحی، تهیه و صدور کارت عضویت و سربرگ و آرم و امثالهم، پیگیری مراحل قانونی ثبت شرکت، برگزاری مجمع عمومی عادی سالانه در مرداد امسال، برگزاری همایش دوروزهی مالکیت فکری در قمصر کاشان (کاشان امسال به عنوان پایتخت کتاب ایران معرفی شده است)، همکاری با خانهی کتاب برای برگزاری بزرگداشت جمال میرصادقی، فراهم کردن بیمهی عمر و تامین آتیه برای اعضا با شرایط ویژه، راهاندازی سایت دوزبانهی انجمن و... به جز اینها و به اعتقاد بنده، یکی دیگر از کارهای بسیار مفید انجمن، مذاکره و نامهنگاری و برگزاری جلسات مشترک با خانهی کتاب دربارهی شیوهی اجرای طرحهای تخفیف کتاب بود. این مذاکرات با همکاری خانهی کتاب تا کنون به اینجا رسیده است که در طرح تابستانهی فروش کتاب، تخفیف کتابهای تالیفی، ۱۰ درصد بیش از کتابهای ترجمه است. اقدامی که برای حمایت از نویسندگان ایرانی انجام شد و امیدوارم در آینده به نتایج بهتری نیز برسد. ازجمله اینکه ما پیشنهاد برگزاری هفتهی داستان ایرانی را به خانهی کتاب دادهایم.
دبیر انجمن صنفی داستاننویسان تهران همچنین تاکید کرد: یکی دیگر از اقدامات هیات مدیره، تلاش برای راهاندازی صندوق حمایت از نویسندگان است که به جاهای خوبی هم رسیده و با کمک دوستان خیرخواه و علاقهمند به ادبیات، قرار است صندوقی تشکیل شود که اولا مشکلات مالی امور اولیهی انجمن را حل کند و ثانیا شرایط پرداخت وام به نویسندگان از طریق آن فراهم شود. در طول این مدت، ما برای تهیهی ساختمان یا دستکم دفتری برای انجمن هم به طور مداوم در حال مذاکره و ملاقات و پیگیری بودهایم. ازجمله ملاقات با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزیر کار وقت که هیچ یک مساعدت نکردند. یعنی ظاهرا شرایط و امکاناتش فراهم نبود و هنوز انجمن محل مشخصی ندارد. همین طور پیگیریهای ما از مسیر شهرداری و شورای شهر هم به نتیجه نرسیده است. امیدوارم این موضوع با کمک مسئولان زودتر حل شود. اما به هر حال ازجمله اقدامات مهم آینده، در کنار کارهای جاری، اقدامات رفاهی و فعالیتهای مفید صنفی، همچنان پیگیری دفتر هم هست.
محمدی سپس در پاسخ به سوال که آیا انجمن طرح و ایده برنامهای برای فراهم کردن ارتباط نویسندگان ایرانی و نویسندگان خارجی دارد؛ اظهار داشت: دربارهی بحث جهانی شدن و ارتباط با سایر کشورها، بحث بسیار مفصل است و ازجمله اموری که به هیچ وجه در وضعیت کنونی ایران، به جاهای قابل اعتنایی نخواهد رسید. یکی از موانع اصلی در این راه، موضوع کپی رایت است که عملا نه تنها برقراری رابطهی درست ما با جهان را به کلی مختل کرده است، بلکه سبب شده در آنها هم علاقهای به ادبیات ایران به وجود نیاید. اما موضوع پیوستن به معاهدهی برن و رعایت مالکیت فکری و معنوی، جنبههای بسیاری دارد و سالهاست که پروندهاش حتی در دولت و مجلس هم باز است. ما هم به سهم خودمان این موضوع را به عنوان یکی از مهمترین دغدغههایمان تعریف کردهایم و برگزاری همایش دو هفته پیش حاصل نخستین تلاشهای ما برای پرداختن به این مساله بود.
این نویسنده افزود: به جز این، ما سایت انجمن را دوزبانه کردهایم و کمیتهی بینالملل انجمن، مشخصات و روزمهی حرفهای اعضا را بعد از ترجمه، در آن بارگذاری کرده است. همین طور قرار است کمیته بینالملل با فراهم کردن شرایط لازم، در سازمانهای بینالمللی مجاز و مرتبط با ما عضو شود و اقدامات لازم را برای حضور در فعالیتهایی نظیر جوایز انجام دهد. البته از اقدامات آینده، مطابق اساسنامه، فعالیتهای آموزشی و پژوهشی بینالمللی نظیر دریافت فرصت مطالعاتی یا بورس برای اعضا هم هست. اما همان طور که عرض کردم این ماجرا اصولا تا حل نشدن مسالهی کپی رایت، به گره کوری میماند که با دندان انجمن هم باز نخواهد شد. علاوه بر این، در همهی کشورها، بخش مهمی از تلاش برای برقراری رابطه، برعهدهی دولت است. تاسیس خانهی مترجمان، شاید باید یکی از نخستین اقدامات دولت باشد. منظورم مترجمانی است که زبان مبدأ آنها فارسی است، نه زبان مقصدشان!
او در پایان در ارزیابیاش از وضعیت امروز انجمن و اینکه چه میزان توانسته خودش را معرفی کند؛ گفت: درمجموع انجمن اولین قدمها را برای استحکام پایههایش برداشته است و هنوز هم تا رسیدن به ثبات و قدرت کافی و در شأن نویسندهی ایرانی، راه زیادی در پیش دارد. با این حال تصور میکنم با گذشت حدود ۱۴ ماه از تشکیل هیات مدیره و ۹ ماه از صدور رسمی مجوز انجمن، آن چه انتظار میرفت کم و بیش انجام گرفته است. انجمن حدود ۱۴۰ عضو دارد و برای نخستین بار میتواند در امور ادبی صنفی تاثیرگذار باشد. مطمئنا با گذشت زمان و پشت سر گذاشتن مشکلات اولیهی راهاندازی که در هر کار بزرگی وجود دارد، شرایط بسیار بهتر هم خواهد شد.