نسلِ تئاتری حمید سمندریان رو به انقراض است/«گالیله» به نام سمندریان سنجاق شده

علی پویان در گفتگو با خبرنگار ایلنا، با بیان اینکه «گالیله» را با متن برتولت برشت، ترجمه و نگاه استاد حمید سمندریان اجرا می‌کنیم؛ گفت: من به‌عنوان یکی از بازماندگان آن نسل قدیمی و یکی از شاگردان آن مرد بزرگ، آرزو و نگاه استاد سمندریان را روی صحنه می‌برم. در واقع «گالیله» یک ادای دین و افتخارش تقدیم به این مرد بزرگ است. ضعفش را می‌پذیرم ولی کار می‌کنیم و مطمئنم گالیله‌ای در شان استاد سمندریان و در شان گالیله اجرا می‌کنیم. نمایشی که از 16 مهر به مدت یک ماه اجرا می‌شود.

این کارگردان تئاتر با تاکید بر اینکه گالیله آرزو و وصیت استاد سمندریان بود اما نگذاشتند کار شود، گفت: من در تیم استاد سمندریان و بازیگر این کار بودم. در سه مرحله استاد ما حرکت کرد اما مانع شدند یا وسیله‌اش را برایش فراهم نکردند که کار را اجرا کند اما آرزویش را داشت. من 15 روز قبل از درگذشت ایشان رفتم به منزلش؛ به من گفت علی کار نمی‌کنی؟ گفتم چرا؛ «دشمن مردم» را قرار است کار کنم که ده سال دنبالش بودم. گفت کار کن که مثل من نشوی. این پیام استاد سمندریان بود که 15 روز قبل از رفتنش مستقیم به خود من گفت. منظورش دقیقا گالیله بود. انگار به من پیام و مسئولیتی داد که این نمایش را کار کن.

پویان با بیان اینکه او نیز راحت نتوانسته اجرای این اثر را به دست بیاورد، گفت: دوره و زمانه عوض شده و من شانس دارم که این کار دارد انجام می‌شود؛ باید بگویم خوشبختانه با من هم همکاری کردند و درک کردند هدف و نگاهم چیست و این نمایش را کار کردیم و به این مرحله رسیدیم.

او با اشاره به دراماتورژی این اثر نمایشی گفت: حسن باستانی دراماتورژی خوبی برای این نمایشنامه داشت و بدون اینکه بخواهد به متن دست بزند و نگاه را عوض کند، کار را خیلی خوب دراماتورژی، چالاک و مفهومی کرد. کاملا از ایشان راضی هستم.

کارگردان «گالیله» با بیان اینکه در این اثر نمایشی از شیوه اپیک و ابزار و وسایل و اکسسوار مینی مالیستی استفاده کرده است، گفت: از شیوه برشت بهره برده‌ام؛ در این اثر یک کارگردان وارد کار کردیم که از همان بالا فرمان و میزانسن می‌دهد و جزو بازیگران است. درواقع شیوه کار، اپیک است؛ روایی نیست. تئاتر فاصله‌گذاری برشت است. نگاهی که به لحاظ دیالوگ‌ها واقع‌گرایانه هم هست.

پویان با تاکید بر اینکه «گالیله» با نام سمندریان عجین است، گفت: این نمایشنامه سنجاق و وصل شده به نام استاد سمندریان است. حالا همه انتظار دارند این شاگردی که به شاگردی افتخار می‌کند حالا قرار است با این نگاه استاد سمندریان چه کار کند و چقدر جرات و جسارت کرده و خودش را لایق دانسته که بیاید وارد این عرصه شود. عرصه استاد سمندریان عرصه بسیار بزرگی است و من وارد این عرصه شدم.

او ادامه داد: سمندریان پنج نسل را تربیت کرد؛ ما بی‌واسطه شاگرد سمندریان بودیم و بقیه با واسطه شاگردانش. اما در مورد اینکه چقدر امروز نگاه آموزشی سمندریان در تئاتر جاری است، باید بگویم متاسفانه دیگر کمتر نشانه‌ای از آن نسل و نگاه می‌بینیم.

پویان خاطرنشان کرد: متاسفانه آن نسل رو به انقراض است و از بین رفته. شاید آخرین نفراتش ما باشیم. آن نسل سعی می‌کند عامل واسطی شود بین خودش و کسی که علاقه دارد و مشتاق است و مطالعه کرده و تئاتر را می‌فهمد. نه آنی که صرفا به تئاتر می‌آید برای تفریح، مثل زنگ ورزش و نقاشی دوره ابتدایی. در مورد خود بازیگر گالیله؛ هم دنبال آدمی بودم که مشتاق باشد؛ برای پیدا کردن بازیگری که زندگی او را روی صحنه بیاورد از بین 5 نفر رسیدم به بازیگری که امروز در این نقش روی صحنه می‌رود. من همین را می‌خواستم که پیدا هم کردم. او می‌فهمد و درک دارد و جهان‌بینی‌اش، جهان‌بینی برشت و گالیله است و با تفکر روی صحنه می‌آید.

کارگردان نمایش «گالیله» ادامه داد: بازیگران این نمایش با گالیله زندگی می‌کنند و شب و روزشان را برای این کار گذاشته‌اند. هرکس در گالیله درست سر جای خودش است. من و بقیه عوامل اجرا حدود 8 ماه با گالیله زندگی کردیم، ما زندگی گالیله را روی صحنه می‌بریم نه نمایش گالیله را. اگر افتخاری برای من به عنوان کارگردان باشد، داشتن تیمی منسجم، مهربان، علاقه‌مند و با تعصب است.

امیریل ارجمند، ژاکلین آواره، فاطمه امینی، بنیامین بخشی‌زاده، اسفندیار بنوال، شبیر پرستار، صادق توکلی، سعید داوودی، بهروز سروعلیشاهی، حمیدرضا سنگیان، شاهین علایی‌نژاد، بابک قادری، شاپور کلهر، امیر مولوی (به ترتیب حروف الفبا) بازیگران نمایش گالیله اثر برتولت برشت با ترجمه حمید سمندریان هستند که به کارگردانی علی پویان از 16 مهر در تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه می‌رود.