سوءاستفاده از تبلیغات شهری؛ از تبریک ازدواج تا تخریب یک ملت
آراسته با این پیشنهاد که جامعه گرافیک در تعامل با معماران و شهرسازان برنامه مدون و مشخصی برای تبلیغات محیطی تهیه کنند، گفت: دارا بودن برنامه مدون در این زمینه باعث می‌شود محدودیت‌های غیرواقعی که از سوی شهرداری یا سازمان زیباسازی برای کارفرما و طراح اعمال می‌شود، از بین برود.
به گزارش خبرنگار ایلنا، تبلیغات محیطی که یکی از عناصر فیزیکی قابل اجرا برای تبلیغات در تیررس مخاطبان است، را باید بی‌شک از مهم‌ترین روش‌های تبلیغاتی دانست. در این نوع از تبلیغات مخاطب ناگزیر به دیدن تبلیغات است و حق انتخابی برای دیدن یا ندیدن آن ندارد. تبلیغات محیطی که از در دسترس‌ترین نوع تبلیغات محسوب می‌شود دارای گونه‌ها و مدل‌های مختلفی از جمله تابلوهای تبلیغاتی، بیلبورد‌ها، فضاهای تبلیغاتی داخل مترو، بدنه اتوبوس‌ها و ... است. در حقیقت این نوع از تبلیغ مخاطب را خواسته یا ناخواسته برای پذیرش محصول یا موضوع جدیدی آماده می‌کند. اما برخی اوقات شاهد استفاده نامناسب یا سوءاستفاده صاحبان قدرت و خدمات از این نوع تبلیغ هستیم که درنهایت عدم اعتماد مردم و مضحک و مسخره بودن این نوع از تبلیغات در سطح جامعه را به دنبال دارد.
بابک آراسته (طراح گرافیست) با بیان اینکه تبلیغات محیطی یکی از زیرشاخه‌های گرافیک محیطی است، اظهار کرد: تبلیغات محیطی که با هویت شهری گره خورده؛ دارای متریال‌های مختلفی ازجمله بیلبورد، تابلوهای سردر مغازه‌ها و... است.
او با تاکید براینکه تبلیغات باید متناسب با محیطی باشد که در آن پیاده می‌شود، ادامه داد: در همه جای دنیا وقتی شهری شکل می‌گیرد ظرفیت‌های تبلیغات محیطی به لحاظ فیزیکی هم ایجاد می‌شود و در واقع گرافیست به ارائه بهتر یک کالای تجاری با استفاده از تبلیغات کمک می‌کند.
این طراح به عوامل تاثیرگذار در تبلیغات محیطی اشاره کرد و توضیح داد: عوامل مختلفی در این نوع تبلیغات دخیل هستند از جمله معماری و شهرسازی منطقه‌ای که قرار است برای تبلیغات محیطی استفاده شود در همهٔ مناطق یکسان و یک‌شکل نیست. قطعا نوع نگاه یک طراح درباره تبلیغ یک کالا در شهر تهران با تبلیغ همان کالا در شهر یزد متفاوت است. این موارد جزء ابزاری است که به گرافیست کمک می‌کند تا بهترین کار را ارائه دهد.
او با اشاره به اینکه زیرساخت و قالب کار برای یک طراح بسیار با اهمیت است، تصریح کرد: گاهی کارفرما بدون درنظر گرفتن عوامل محیطی از نظر شهرسازی و معماری، کاری به طراح سفارش می‌دهد که مناسب آن منطقه نیست. در این صورت اگر بهترین کار نیز ارائه شود به دلیل مشکلات شهرسازی که وجود دارد؛ جلوه مناسبی نخواهد داشت.
آراسته با اشاره به اغتشاش بصری موجود در شهر‌ها، اظهار کرد: مهم‌ترین عامل که به عنوان یک رکن محسوب می‌شود تعامل بین گرافیست و کارفرماست. به این دلیل که کارفرما صرفا نگاه تجاری به موضوع دارد، متاسفانه طراح گرافیست در این تعامل خیلی موفق نیست.
او با بیان اینکه جامعهٔ امروز دارای طبقه‌بندی‌های متفاوتی است، ادامه داد: محدودیت‌هایی که در این زمینه وجود دارد نیز از مسائل مهم در طراحی تبلیغات است. طبقه‌بندی فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی یک قانون نانوشته است و در بین شهروندان این مسئله به خوبی واضح و مشخص است و طراح باید این مسئله را نیز به عنوان یک اصل مدنظر قرار دهد. به طور مثال هیچ وقت تبلیغ یک کالای لوکس در قسمتی از شهر که از لحاظ اقتصادی قشر مرفهی نیست، هرقدر که طراحی خوبی هم داشته باشد، جوابگو نیست.
این گرافیست افزود: این موضوع در مورد یک کالای معمولی نیز صادق است و حتی اگر بهترین طراحی گرافیک را داشته باشد باز هم تبلیغ آن کالا در یک منطقه مرفه و تجمل‌گرا مناسب نیست. رعایت این ظرفیت‌ها و هماهنگی‌ها نیازمند تعامل بین کارفرما و گرافیست و همچنین مهارت گرافیست است.
آراسته تاکید کرد: کشور ما از نظر سخت‌افزاری در زمینه گرافیک همسطح کشورهای پیشرفته است اما آنچه که در زمینه تبلیغات محیطی مهم است هوشمندی و ذکاوت گرافیست برای بهره‌گیری از این ابزارهاست.
او با بیان اینکه قالب‌های تبلیغات محیطی مدیاهای مختلفی دارد، اشاره کرد: اتوبوس‌ها که به نوعی رسانه‌های محیطی هستند، سردر مغازه‌ها، بیلبورد‌ها، علامات راهنمایی و رانندگی و... زیرمجموعه‌های گرافیک محیطی محسوب می‌شوند. اما آنچه در این میان مهم می‌شود همگون بودن تبلیغات با این زمینه‌ها است به طور مثال درباره استفاده از اتوبوس‌ها برای زمینه تبلیغات محیطی باید این موضوع مدنظر یک طراح باشد که کار با رنگ اتوبوس همخوانی داشته باشد همچنین استاندارد با راهنمایی و رانندگی باشد. رعایت این استاندارد‌ها باعث می‌شود گرافیک خوبی را در بزرگراه‌ها و اتوبوس‌ها داشته باشیم.
این طراح گرافیک به کتاب نویفرت در زمینه معماری اشاره کرد و گفت: متاسفانه درباره تبلیغات محیطی قانون خاصی در کشورما وجود دارد و استانداردهای آن رعایت نمی‌شود، البته برخی از شرکت‌ها به اقتضای تولیداتشان و توانایی‌هایی که دارند اندازه‌هایی را تعیین کرده‌اند اما این اندازه‌ها در سطح استانداردهای جهانی نیست.
آراسته تاکید کرد: بهتر است که جامعه گرافیک در تعاملی با معماران و شهرسازان برنامه مدون و مشخصی برای تبلیغات محیطی تهیه کنند. البته کار سخت، طاقت‌فرسا و زمان‌بری است اما مطمئنا نتیجه بسیار خوبی خواهد داشت. این استاندار‌ها باعث می‌شود محدودیت‌های غیرواقعی که از سوی شهرداری یا سازمان زیباسازی برای کارفرما و طراح اعمال می‌شود، از بین برود همچنین طراح گرافیک برای ارائه کار بهتر از این استاندار‌ها استفاده کند و از همه مهم‌تر این اتفاق به زیبا‌تر شدن شهر کمک می‌کند.
استفاده یکی از شرکت‌های تبلیغاتی از تبلیغات محیطی برای تبریک ازدواج فرزندش
او در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره کپی‌کاری در تبلیغات محیطی، گفت: رعایت قانون کپی‌رایت در هر زمینه‌ای لازم است و ما باید به طور خیلی جدی به دنبال اجرای آن باشیم و عمل نکردن به کپی‌رایت مذموم است. اما باید این نکته را نیز در نظرگرفت که کارفرما هزینه‌ای که باید برای یک طراحی عالی را بپردازد، نمی‌دهد، گاهی اوقات هزینه طراحی که به طراح پرداخت می‌شود آنقدر ناچیز است که خنده‌دار و مضحک به نظر می‌رسد.
این طراح با تاکید براینکه کارفرما هزینه استاندارد برای یک ایده مناسب را پرداخت نمی‌کند، اظهارکرد: مسئله دیگری که در این‌جا مطرح است قوانین و مقرراتی است که برای یک طراح مانع ایجاد می‌کند از جمله سنت و مذهب، همچنین قانونی که به دنبال این سنت و مذهب در جامعه رواج دارد و طراح باید پایبند به آن قانون باشد. البته این محدودیت‌ها باعث خلاقیت نیز می‌شود.
آراسته اضافه کرد: باتوجه به اغتشاش و عصبیتی که در طراحی بیلبوردهای گرافیکی در شهر دیده می‌شود ترجیح طراح این است که یک کپی خوب را ارائه دهد تا اینکه از یک ایده بد استفاده کند.
او با اشاره به نصب بیلبوردهای «حقوق بشر امریکایی» که به تعداد محدود در تهران نصب شده‌اند، گفت: شهرداری و سازمان زیباسازی شهرداری با سفارش دادن به یک شرکت بسیار بزرگ که متاسفانه از هیچ یک از بزرگان گرافیست برای طراحی بیلبورد‌ها استفاده نمی‌کند؛ باعث شده بیلبوردهایی اگرچه به تعداد محدود طراحی کند که تمام سطوح جامعه نسبت به آن واکنش نشان دهند و اعتراضات گسترده‌ای را در بین اقشار جامعه موجب شود.
این گرافیست با مضحک دانستن این نوع تبلیغات، ادامه داد: متاسفانه به دلیل استفاده از طراحی نامناسب در این بیلبورد‌ها، بجای اینکه غرور ملی شهروندان افزایش یابد، این قیاس را برای شهروندان ایجاد می‌کند که اگر جرم و جنایت در ایران بیشتر از آن کشور‌ها نباشد؛ کمتر هم نیست چراکه شهروندان ناملایمات و ناهنجاری‌های شهر را می‌بینند و نمی‌توانند آن را کتمان کنند.
آراسته در پایان اظهارکرد: اعتراضات منطقی و در چارچوب قانون جامعه صنفی طراحان گرافیک می‌تواند با این نوع برخورد‌ها در سطح جامعه مقابله کند همانطور که در گذشته نیز اعتراضاتی که از سوی جامعه گرافیک به طرح‌های ضعیف و نامناسب شده، باعث شده با ارائه طرح‌های جایگزین اثر سوئی که این طرح‌ها بر جامعه می‌گذارد؛ از بین برود.