کسانی که باید پاسخگو باشند به فیلمساز اجتماعی حمله میکنند
رخشان بنیاعتماد میگوید فیلمی که زبانِ نقدِ اجتماعی، گزنده و کنجکاو دارد؛ میتواند باب طبع دوگروه نباشد: گروه اول بخشی از مخاطبان که امری بدیهی است ولی مقابله با سینمای اجتماعی از جانب کسانی است که مسئولِ پاسخگویی به نقاط مطرح شده در فیلم هستند.
به گزارش ایلنا؛ رخشان بنیاعتماد در پاسخ به این سئوال که آیا از ابتدا به سینما علاقمند بوده یا خیر گفت: به دلیل علاقه وارد سینما نشدم، شرایطی در ابتدای زندگیام به وجود آمد که باعث شد وارد این عرصه شوم. به دلیل رسیدن به شغل مورد علاقهام که معماری بود؛ وارد تلویزیون شدم و بعد از یک سال کار در تلویزیون، نظرم تغییر کرد و وارد دانشکده هنرهای دراماتیک شدم.
بنیاعتماد که شب گذشته(8 خرداد) در برنامه تلویزیون هفت حضور پیدا کرده بود؛ با بیان اینکه سینما برای من یک وسیله است نه هدف، گفت: شانس داشتن سینما بهعنوان یک تریبون را به دست آوردهام و این چیزی نیست جز تعلق نسبت به همه کسانی که تریبونی برای زدن حرفهایشان ندارند و این نگاه از ابتدا همواره با من بوده. به همین دلیل سینما خیلی برایم جدی است. سینما فراتر از تصور یک کار هنری لذتبخش، برایم یک درد مقدس است.
کارگردان فیلم «قصهها» در مورد اهمیت پژوهش برای فیلمساز گفت: پژوهش برای فیلمساز اجتماعی و مستندساز، مقطعی از دوران فیلمسازی نیست، نگاه جستجوگر و کنجکاو، آمیخته با شخصیت مستندساز و فیلمساز اجتماعی است.
بنیاعتماد در تعریف فیلمساز اجتماعی در سینمای ایران گفت: فیلمسازان زیادی نگاه اجتماعی دارند و از زوایای مختلف به مسایل و شخصیتهای جامعه نگاه میکنند، به نظرم در مورد فیلمساز اجتماعی بودن یا شدن نمیتوان نسخهای پیچید چون عمد و ارادهای در کار نیست، مگر اینکه کسی از یک مقطعی سعی کند بهتر ببیند و درک کند.
رخشان بنیاعتماد درباره هجمههایی که علیه فیلمسازان اجتماعی وجود دارد، گفت: اتهامات و بیمروتیهای زیادی نسبت به فیلمساز اجتماعی صورت میگیرد. طبیعی است فیلمی که زبان نقد اجتماعی، گزنده و کنجکاو دارد؛ میتواند باب طبع دوگروه نباشد، گروه اول بخشی از مخاطبان که امری بدیهی است ولی مقابله با سینمای اجتماعی از جانب کسانی است که مسئول پاسخگویی به نقاط مطرح شده در فیلم هستند.
وی ادامه داد: موضعگیری در قبال سینمای اجتماعی یا حوزههای دیگر با قضاوتهای نابجا و دور از واقعیت و اغراق، فضایی را به وجود میآورد که باعث جلوگیری از حرف زدن گوینده میشود.
وی افزود: در سینمای اجتماعی اگر سیاهنمایی به معنای نشان دادن سفیدی از سیاهی باشد، منتقدین باید استدلال بیاورند که چه چیز سفیدی را سیاه نشان دادهام؟! من سیاهیها و تلخیها را میبینم اما سیاه بین و تلخ بین نیستم، کاراکتر فیلمهایم در اوج تلخی و سیاهی، جوهر پاک انسان بودنش را حفظ میکنند.
بنی اعتماد درباره امید داشتن شخصیتهای فیلمهایش گفت: امید را در وجوه انسانی آدمها، مقاومت، مطالبه جویی، یاد گرفتن اعتراض کردن به وضعیت موجود و پایداری میدانم.
رخشان بنیاعتماد در پاسخ به این سئوال که چگونه میتوان به هنرمند اجتماعی و کارهایش اعتماد کرد؛ بیان کرد: اگر به نگاه و عقیده مخاطبان احترام گذاشته شود، بهترین داوران خواهند بود. در حال حاضر وزارت ارشاد به عنوان متولی سینما و بنابر مسئولیتی که برعهده دارد، حتمأ از نیت فیلمسازان آگاهی دارد. اگر نگاه بدبینانهای نسبت به فیلمسازان وجود داشته باشد، آنها نمیتوانند از موقعیت خود دفاع و قصد و نیتشان را از کارها ثابت کنند.
وی افزود: اگر هر کدام از فیلمسازان به دنبال پیدا کردن پاسخهایی برای رد اتهام به نهادهای موازی حرکت کنند مشکلات سینما زیادتر خواهد شد.
بنیاعتماد در مورد اینکه هدف برخی از فیلمسازان از ساخت فیلمهای اجتماعی و نشان دادن مشکلات اجتماع، بردن فیلمها به خارج از کشور و جایزه گرفتن است؛ گفت: متأسفانه شاید به دلیل نشناختن سینمای جهان و جشنوارهها همواره این تصور وجود داشته که تنها ماییم که فیلمهای انتقادی میسازیم، در صورتی که اینطور نیست، کشورهای دیگر از نقدهای گزندهتری استفاده میکنند اما ما زبان صلح جویانهای برای بیان موضوعات اجتماعی داریم.
وی ادامه داد: برخوردی که با فیلمهای ایرانی در خارج میشود بازتاب واکنشهایی است که فیلمساز در داخل کشور میبیند. موضعگیریهای مغرضانه و جناحی نسبت به سینمای اجتماعی باعث میشود که عدهای از آب گل آلود ماهی بگیرند.
بنیاعتماد همچنین در مورد فیلم «قصه ها» گفت: آخرین نظرات در مورد این فیلم نشان دهنده همدلی افراد جامعه ایرانی از نظر مخاطبان خارجی بود، یعنی وجوهی که از نظر ما سیاه بود واقعأ اینگونه نیست.
رخشان بنیاعتماد در مورد فیلم «گیلانه» گفت: «گیلانه» ادای احترام من به مادران جانبازان جنگ و تشکر کوچکی از آنها بود.
وی افزود: فیلم «گیلانه» در زمان خودش فیلم خوبی بود، میتوان ان را نقد کرد ولی نباید حرمت فیلمساز و بازیگر را نادیده گرفت، بیاحترامی در مورد خودم را میبخشم اما بیحرمتی به «بهرام رادان» را که در آن زمان به عنوان یک سوپراستار شناخته شده بود، هرگز نمیبخشم.
بنیاعتماد درباره جایگاه مردم از نظر فیلمساز اجتماعی گفت: هرگز به آدمها به عنوان سوژه نگاه نمیکنم چون آنها خیلی محترماند و اینگونه نگاه کردن به آدمها جفا نسبت به آنهاست.
وی ادامه داد: با آدمها زندگی میکنم و از نزدیک با مشکلات آنها آشنا می شوم، از دل این نزدیکی و سرکردنها، شخصیتی شکل میگیرد که هیچکدام از آنها نیست و در عین حال همه آنها و بازتابی از موقعیتشان است.
وی ادامه داد: در حال حاضر حرکتهای امیدوارکنندهای از طرف نسل جدید و جوان در کشور درحال انجام گرفتن است و امید من جامعهای است که آدمهایش، منفعل نیستند و تن به شرایط نمیدهند و این موضوع نشان دهنده یک جامعه پویا و زنده است.
رخشان بنیاعتماد در مورد وضعیت امروز سینمای ایران و موقعیت جوانان گفت: به کار جوانان و آینده سینمای ایران امیدوارم، ما مفتخر به گذشته سینمای ایران (سینمای نوین) هستیم، ولی طراوت و تازگی در ایده ها و تفکر فیلمسازان جوان بسیار امیدوارکننده است.
بنیاعتماد درباره دغدغههایش گفت: یکی از دغدغههای من اکران فیلم «قصه ها» بود که انجام شد، به امید اینکه بقیه فیلمها هم اکران شوند. نگاه ممیزی کمی از شرایط دوران معاصر دور است.
وی افزود: نمایش فیلمهای اکران نشده، موفقیت یک گروه بر گروه دیگر نیست بلکه تلطیف شدن فضاست.
بنیاعتماد در پایان گفت: امیدوارم همانطوری که مسئولیت برعهده وزارت ارشاد است، اختیار در حوزه وظایف وزارت ارشاد تعریف شود و هیچ فیلمی در هیچ کمدی باقی نماند.