همایش ناصر خسرو در دانشگاه شهید بهشتی آغاز به کار کرد

به گزارش ایلنا؛ علی اکبر ولایتی رئیس کمیته فرهنگ و تمدن اسلام و ایران با اشاره به احاطه علوم ناصرخسرو در همه زمینه ها سخنان خود را آغاز کرد و گفت: ناصرخسرو اسماعیلی بود و به فلسفۀ علوم آگاه بود. او تابع شرایط ارزشمند خراسان بود و در جنگ با ظلم پیشتاز بود. در خیلی از متون لفظ خراسان به معنای ایران است  و لقب حجت خراسان که از سوی خلیفه فاطمی به ناصر خسرو داده شد به معنای حجت ایران است.او پس از گرایش به تشیع هفت امامی تا آخر عمر به عقیده خود باقی ماند و مبانی علمی، حکمی و فلسفی او در اثبات ولایت نزدیک به شیعه امامی است.

او با اشاره به اینکه قدر این حکیم بزرگ ما در ادب و شاعری و حکمت مجهول مانده؛ اضافه کرد: ناصر خسرو  به سخت‏‌ترین اوزان عروضی شعر گفته که در توان هر شاعری نبوده است. شعر موزون و آهنگین او اوج سبک خراسانی است.

در ادامه و پس از رونمایی از تمبر ناصرخسرو، وحید احمدی معاون پژوهشی و فناوری وزارت علوم تحقیقات و فناوری با یاد و خاطره دکتر آئینه‏‌وند سخنان خود را آغاز کرد: حرکت تناوبی حکمت و علوم در غرب و شرق جالب است. هنگامی که  حضور عالمان در شرق رو به گسترش نهاد، دنیای غرب در ظلمات دینی و ادبی غرق بود.  از جمع کثیر دانشمندان ما، سهم ناصرخسرو و آزردگی‌هایی که برای تنویر و تبیین جایگاه علم و پرهیز دادن آدمیان از آلوده ساختن آنها، تحمل کرد بر کسی پوشیده نیست. بررسی آثار علمی ادبی ناصرخسرو از جمله وظایف دانشگاه  است.  به همین دلیل کارگروه‏‌ها و کمیته‏‌های مختلفی در وزارت علوم  شکل گرفت. باتوجه به اینکه علوم انسانی درصد بالایی از حجم آموزش‏عالی را گرفته اما نقش‌‏آفرینی علوم انسانی در مجامع بین‏‌المللی این رقم را نشان نمی‌‏دهد.

محمدزهروف ـ نماینده سفیر جمهوری تاجیکستان در ادامه این نشست گفت: در تاجیکستان نیز چنین همایش‌هایی برگزار می‏‌شود و  ما 100 کتاب و 1000 مقاله علمی درباره ناصرخسرو چاپ کرده ایم و  دانشگاهی به نام او داریم. چندین خیابان و مدرسه نام ناصر خسرو را دارد. در سال 2014 ما هزار سالگی او  را جشن گرفتیم.

سخنرانی دبیر کل یونسکو در ایران؛ محمدرضا سعیدآبادی بخش دیگری از این همایش بود. سعید آبادی هویت هر ملتی را متأثر از دستاوردهایی باغبانان آن ملت دانست و گفت: این باغبانان بذرهای اخلاق و معنویات را در اعماق قلب‏‌های ملت‏‌ها می‏‌کارند. درخت ایران زمین با این میوه‌ها کام جهانیان را شیرین کرده است. یکی از جلوه‏‌های این درخت ناصرخسرو است. زمانه ناصرخسرو زمانی سهمگین در ادبیات فارسی بود. تلاش امویان در ایران ستیزی و زخمه‏‌های سلاطین غزنوی و سلجوقی کالبد ایرانیان را در نابودی قرار داده بود.

وی افزود: ناصرخسرو سخت دلداده فردوسی بوده و به قول دکتر اسلامی ندوشن اگر بخواهیم از مفاخر ایران زمین دو تن را نام ببریم از فردوسی و ناصرخسرو باید یاد کنیم. ناصرخسرو پایدار و حافظ سبک تاریخی ما ایرانیان است. دومین تأثیر او نوشتن آثارش به زبان پارسی است. هر اثرش میراثی گرانبهاست که ابعاد تاریخی، جغرافیایی و جامعه‏شناسی بسیار غنی دارد. دیوان اشعار او بر خلاف دیگر آثار شاعران با مدح میانه‏ای ندارد.

سعیدآبادی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: رویکرد خردمندانه ناصرخسرو در گفتگو میان ادیان است. این رویکرد در دنیایی که متاثر از جهل کورکورانه حاکم بود نقطه عطفی در رویکرد خردمندانه اوست. کمیسیون فرهنگی یونسکو تا کنون توانسته نام 33 تن از مشاهیر ایران زمین را در یونسکو ثبت کند که ناصرخسرو هم یکی از آنهاست. یونسکو همواره تأکید دارد ثبت نام مشاهیر گام اولیه است و گام اساسی اشاعه و ترویج تفکر مشاهیر است.

احمد خاتمی رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی به عنوان دبیر علمی همایش به منابع تاریخی زمان ناصرخسرو اشاره کرد و گفت:  دست یافتن به منابع و مأخذی که بتواند اعتبار کافی داشته باشد از اساسی ترین دشوار یهایی است که مورخان با آن درگیرند. انحرافات و تأویلات تاریخی که درگیر آن بودیم  کج‏اندیشی‏هایی را در ذهن ما ایجاد کرده است. در برخی کتب تاریخی ما مثل بیهقی یا تاریخ جهانگشا خود نویسنده برای اطمینان خاطر  خواننده به صحت منابع خود تاکید کرده است. آثار ناصرخسرو این ویژگی خاص را دارد که در لابه‌‏لای سطورش لطایفی پنهان است که می‏‌تواند به عنوان سند تاریخی علمی، تاریخی ، اجتماعی و سیاسی مورد استفاده قرار بگیرد. ناصرخسرو تن به نوشتن کذب نمی‌داد. می‌توان گفت آثار ناصرخسرو به حقیقت نزدیکتر است.   

در نخستین نشست همایش ناصر خسرو دکتر مهدی محقق استاد دانشگاه تهران درباره عقاید این شاعر گفت: شاعران دوران ناصر خسرو عادت به مدح شاهان داشتند. شعر آنها وابسته به موقعیت مالی شان تغییر می کرد.شعرانی مانند  فرخی سیستانی از این جهت ارزش ناصر خسرو بیشتر به چشم می اید که او شاعری بود غیر وابسته. تنها کسی را که می توان هم پایه ناصر خسرو یاد کرد ابوالقاسم فردوسی است. ناصر خسرو به دلیل اینکه حامی مکتب اسماعیلی بود هم از سمت تشیع و هم ازسمت تسنن مورد بی اعتمادی واقع شده است. در حالی که او در جوانی قرآن  و احادیث پیغمبر را  حفظ بود. دشمنی با ناصر خسرو تا آنجا ادامه داشت که گاهی اشعاری را به غلط وارد  دیوان او می کردند تا حکمت او را زیر سوال ببرند. ناصر خسرو عالم به علوم زمانه بود اگر چه مظلوم بود اما دیوانش پر بود از مفاهیم علمی زمان خود.

در ادامه  نشست؛ موسی دینار شایف با ذکر کتاب زادالمسافرین ناصرخسرو گفت: مهمترین اثر ناصر خسرو به گفته خودش و عالمان دهر همین کتاب است. تمام عقاید معرفت شناختی او در این کتاب آمده است. اوم این کتاب را زمانی نوشت که مکتب اسماعیلی را پذیرفته بود و مسایل فکری و مذهبی روزگار خود را با توجه به مکتب اسماعیلی آورده است. دو مسئله‌ای که ناصر خسرو بسیار به ان اعتقاد داشت کتابت و قول بود. اگر انسان به کتابت اهمیت نمی‌داد تمدن کنونی هرگز به وجود نمی‌آمد.

در ادامه این نشست از 5 کتاب که به مناسبت این همایش منتشر شده بود رونمایی شد.

غلامرضا اعوانی استاد دانشگاه شهید بهشتی با بحث حکمت و دینداری در آثار ناصر خسرو گفت و گوی خود را آغاز کرد. او با اشاره به اهمیت نوشته های ناصر خسرو گفت:  ایرانیان همیشه به حکمت معروف بودند و از دین فهم حکمی داشتند. حتی هرودوت ایرانیان را به حکمت ستودند.به همین دلیل به برخی شعرا حکیم می گفتند. باید گفت که خراسان مهد حکمت بودند. حمله ترکان به این سرزمین جهان بینی حکمتی تبدیل به جهان بینی قدرتی شد. در ایران حکمت همیشه در غالب تشیع رشد کرد. ابن سینا در دربار آل بویه تحصیل کرد.