اصل، پایه و اساس «هنر» ادبیات کلاسیک ماست

به گزارش خبرنگار ایلنا، کنسرت نمایش «لیلای بی‌مجنون» به طراحی، آهنگسازی و کارگردانی پیمان خازنی این شب‌ها ساعت ۲۰ در پردیس تئاتر شهرزاد روی صحنه می‌رود. راوی این اثر عاطفه رضوی است. نویسنده این اثر محمود توسلیان بوده و امیر اردستانی تهیه‌کنندگی آن را برعهده دارد. 

عمران درویش، مشاور پروژه موسیقی-نمایش «لیلای بی‌مجنون» طی گفتگو با ایلنا از پیوند ادبیات کلاسیک ایرانی و تئاتر گفت. 

عمران درویش در ابتدای صحبت‌هایش بیان کرد: ادبیات کلاسیک ما در واقع اصل، پایه و اساس هنر را در خود دارد؛ آن شاعرانگی، خلاقیت و مفاهیم بدیعی که در ادبیات کلاسیک ما وجود دارد - نه به روایت و تصدیق ما، بلکه به رای و نظر ادیبان بزرگ سراسر دنیا- بی‌نظیر است. هنر، شالوده و جزوی از ادبیات کلاسیک ماست. شما داستان‌هایی که در شاهنامه، آثار حافظ، سعدی و… می‌بینید را می‌توانید به شکل یک نمایش اجرا کنید. به طور خاص در کارهای نظامی، در منظومه‌ها و نگاه عاشقانه آمیخته به عرفان او، تصویر و دیالوگ می‌بینید که ابزارهای تئاتر هستند. نمایش هنری جدا از ادبیات نیست؛ در واقع تلفیقی از هنرهای دیگر چون شعر، ادبیات، نقاشی، موسیقی، حرکت و… است. 

وی ادامه داد: ما در هنر مدرن به دنبال این هستیم که بتوانیم قالب‌ها را بشکنیم و نگاه نویی را ایجاد کنیم. پیش از این در ارائه آثار حافظ و خیام قالب‌شکنی داشته‌ایم. با توجه به اینکه فاصله زمانی ما با پنج ستاره بزرگ ادبی‌مان -فردوسی، نظامی، مولانا، حافظ و سعدی- قرن‌ها است، در عرضه نگاه عارفانه و عاشقانه آنان در قالب هنر نیاز به نگاه امروزی و مدرن‌تری است. 

درویش بیان کرد: اگر به ردیف‌های موسیقی ایرانی مراجعه کنید، مملو از اشعار حافظ و سعدی است که نشان می‌دهد آن‌ها یا موسیقی را می‌دانستند یا دست‌کم با آن آشنایی داشتند توانسته‌اند اینگونه درون مایه موسیقایی را در اشعارشان رعایت کنند. 

مشاور پروژه «لیلای بی‌مجنون» درباره اهمیت و تاثیر اجرای کنسرت-نمایش اظهار کرد: هنرهای مدرن چون موسیقی و تئاتر و سینما به هم پیوسته و با هم مرتبط هستند. موسیقی یک زبان ارتباطی است که واژه ندارد، یعنی می‌توان موسیقی ایرانی را در فرانسه اجرا کرد بدون اینکه کسی آنجا زبان فارسی را بداند. در واقع هنر موسیقی فاصله زبان را برمی‌دارد و دل‌ها را به هم نزدیک می‌کند. 

وی افزود: ترکیب توانایی موسیقی در بیان احساسات و مفاهیمی که دیده نمی‌شوند با توانایی تئاتر در نمایش صحنه‌ها می‌تواند در انتقال پیام به مخاطب تاثیرگذارتر باشد. حالا ترکیب شعر، موسیقی و تئاتر را داریم؛ شعر (مخصوصا در متون کلاسیک) ارزش متن اصلی را نگه می‌دارد، موسیقی شیوه انتقال کلام را روان‌تر و تاثیرگذارتر می‌کند و تئاتر نیز آن تصویر را نشان می‌دهد… در نتیجه مخاطب از اصل کلام بهره خواهد برد. 

عمران درویش گفت: ما نباید یک اثری که قرن‌ها با ما فاصله دارد را بدون هیچ بازآفرینی عرضه کنیم. نکته دیگه اینکه ادبیات کلاسیک مادر قالب نمایشنامه نیست. پس اگر قرار است، وارد تئاتر شود، باید صورت و شکل نمایشی به خودش گیرد، در نتیجه به بازآفرینی نیاز دارد. اما این بازآفرینی باید روح اصل اثر و ارزش‌های آن را حفظ کند. آن مفاهیم و آن زاویه دید که در ادبیات کلاسیک ما هست باید با بازآفرینی درست به سمع و نظر مخاطب نسل امروز برسد. 

خواننده آلبوم «عشق ناباور» درباره تمایز «لیلای بی‌مجنون» با دیگر کنسرت-نمایش‌ها عنوان کرد: در این اثر فاکتورها و المان‌های نمایشی در کنار کیفیت موسیقی رعایت شده است؛ ما سعی کرده‌ایم که پرداخت نمایشی درست انجام شود. تلاش کردیم گاهی زاویه دیدمان را از زاویه دید اثر کمی فاصله دهیم تا این فاصله گذاری، فضایی برای مخاطب ایجاد کند تا نظر خودش را داشته باشد. 

وی با اشاره به اینکه هر اثر هنری باید فرصت تفکر را به مخاطب بدهد، گفت: باید فضایی را برای مخاطب گذاشت تا او هم بتواند فکر خود را داشته باشد، گاهی نگاه مخاطب با سازنده متفاوت است و ما در هنر باید این انعطاف را داشته باشیم. ضمن اینکه سازبندی اجرا نیز بر اساس محتوای کار انتخاب شده است. 

این هنرمند یادآور شد: تئاتر، سینما، موسیقی، ادبیات، معماری، نقاشی و… از هم جدا نیستند؛ همه مکتب‌های یکسان با نگاه‌های متفاوت دارند؛ مانند یک نور با طیف‌های مختلف. همه به هم نقش می‌دهیم و از هم نقش می‌گیریم. 

علاقمندان برای تهیه بلیت کنسرت-نمایش «لیلای بی‌مجنون» می‌توانند به سایت تیوال نشانی tiwall. com/leilabimajnoun2 مراجعه کنند.