آلودگی قدیمی‌ترین بندر جهان به دلیل استفاده بی‌رویه مصریان باستان از مس
تحقیقات جدید زمین باستان‌شناسی نشان می‌دهد که فلزکاری در مصر باستان منجر به آلودگی قابل توجهی در بندر مجاور اهرام شده است.
به گزارش خبرنگار ایلنا به نقل از لایوساینس، محققان معتقدند، اولین نمونه‌های آلودگی فلزات ناشی از دستکاری انسان را شناسایی کرده‌اند. اگرچه گورستان جیزه به‌خاطر اهرام و مومیایی‌های چروکیده‌اش مشهور است، اما مطالعه تازه زمین باستان‌شناسان شواهد بی‌سابقه‌ای از جنبه‌ای کاملاً ناشناخته از تمدن مصر باستان ارائه می‌کند؛ فلزکاری مداوم آن هم در طول قرن‌ها و در باستانی و شناخته‌شده‌ترین بندر جهان!
به گفته محققان، این کشف فراتر از کشف نخبگان فرعونی و شاهزاده‌های مصر باستان است. آلن ورون، ژئوشیمیدان از دانشگاه اکس مارسی فرانسه، می‌گوید: «ما می‌خواهیم درباره ۹۵ درصد مردم بیشتر بدانیم تا نخبگان».
مورهنگ با تاکید بر اهمیت اغلب نادیده گرفته شده زمین زیر پای ما، گفت: «رسوبات به اندازه آثار تاریخی مهم هستند.»
تاریخچه شگفت‌انگیز آلودگی
محققان از ردیاب‌های ژئوشیمیایی برای بررسی فعالیت‌های فلزکاری در اطراف بندر باستانی خوفو استفاده کردند. این بندر که در امتداد یک شاخه از بین رفته نیل در نزدیکی فلات جیزه قرار دارد، برای حمل و نقل مواد ضروری و محل یک صنعت بزرگ ابزارسازی مس بود. این ابزارها که برخی از آن‌ها را کارگران برای دوام بیشتر با آرسنیک آلیاژ می‌کردند، شامل تیغه‌ها، اسکنه‌ها و مته‌ها برای کار موادی مانند سنگ آهک، چوب و منسوجات بودند. محققان از طیف‌سنجی پلاسمای جرمی جفت شده القایی (ICP-MS) برای اندازه‌گیری سطوح مس و آرسنیک و همچنین آلومینیوم، آهن و تیتانیوم با شش تاریخ کربن ۱۴ استفاده کردند تا یک چارچوب زمانی ایجاد کنند.
این مطالعه شروع آلودگی فلزات را در حدود سال ۳۲۶۵ قبل از میلاد، زودتر از آنچه محققان پیش بینی می‌کردند، نشان می‌دهد. آلودگی در این دوره قبل از سلسله نشان می‌دهد که شغل انسان و فلزکاری در جیزه بیش از ۲۰۰ سال زودتر از آنچه قبلاً مستند شده بود آغاز شده بود.
اگرچه محققان تنها در ۱۳ گور در شمال جیزه شواهد مستقیمی از تمدن پیش از دودمان پیدا کرده‌اند، مورهنگ معتقد است که سوابق زمین باستان‌شناسی سرنخ‌های بیشتری به دست می‌دهد. او توضیح داد که با تمرکز زیاد بر روی اهرام و مقبره‌های دیگر، محققان قبلی ممکن است شواهد مربوط به اشغال قبلی این مکان را نادیده گرفته باشند.
محققان دریافتند که آلودگی فلزی در اواخر ساخت هرم در حدود ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد به اوج خود رسید و تا حدود ۱۰۰۰ قبل از میلاد ادامه داشت. ورون گفت: ما قدیمی‌ترین آلودگی فلزی منطقه‌ای را که تاکنون در جهان ثبت شده، پیدا کردیم. سطوح مس در این مدت «۵ تا ۶ برابر بیشتر از پس‌زمینه طبیعی» بوده که نشان‌دهنده فعالیت‌های صنعتی محلی قابل توجه است.
این مطالعات بینش بیشتری در مورد چگونگی سازگاری مصریان باستان با چالش‌های زیست محیطی ارائه کرد که با کاهش رود نیل و کوچک شدن بندر خوفو، فلزکاری مصریان ادامه یافت. با رسیدن نیل به پایین‌ترین سطح خود، در حدود سال ۲۲۰۰ قبل از میلاد - دوره‌ای که با ناآرامی‌های مدنی و شایعات وحشتناک آدم خواری خدشه دار شد - آلودگی فلزی همچنان بالا بود که نشان دهنده وجود زیرساخت‌ها و نیروی کار انعطاف‌پذیر بود.
ورون توضیح داد که نیل در حال عقب نشینی در ابتدا فرصت‌هایی را برای جوامع محلی ایجاد کرد. تحقیقات پالینولوژیک قبلی -مطالعه دانه‌های گرده- نشان داده است که فعالیت کشاورزی افزایش یافته است زیرا نیل در حال کاهش دشت‌های سیلابی حاصلخیز را در معرض دید قرار می‌دهد. حتی زمانی که ساخت هرم در جیزه متوقف شد، فلزکاری احتمالاً برای حمایت از فعالیت‌های رو به رشد شبانی ادامه داشت.
دومینیک وایس، ژئوشیمیدان از امپریال کالج لندن، دریافت که این مطالعه با دقت انجام شده است. او با اشاره به جذابیت مکان‌های با دید بالا مانند گورستان جیزه، پیوند جدید بین ژئوشیمی و تاریخ و امکان روشن کردن زندگی روزمره مصریان باستان را جشن گرفت.
ورون گفت: اثر شیمیایی فعالیت‌های انسانی باقی می‌ماند و نمی‌توان آن را پاک کرد.
