نقشِ «انجمن‌های عصر مشروطه» در تربیتِ کادرهای سیاسی
کتاب «انجمن‌های عصر مشروطه» پژوهشی برای روشن‌سازی رابطه چگونگی پیدایش نخستین انجمن‌ها در عصر مشروطه است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، کتاب «انجمن‌های عصر مشروطه» اثر فاروق خارابی از جمله کتاب‌هایی است که توسط انتشارات نگارستان اندیشه در شمارگان ۳۳۰ نسخه در ۵۷۴ صفحه منتشر شده است.
در پشت جلد کتاب آمده:
انقلاب مشروطیت ایران در ۱۲۸۵ خورشیدی سبب ایجاد مجموعه‌ای از نهادها و ارگان‌های دموکراتیک و انقلابی مانند قانون اساسی، مجلس شورای ملی، مطبوعات آزاد و انجمن‌ها گردید. انجمن‌های صدر مشروطیت نه تنها یکی از اصیل‌ترین و بدیع‌ترین پدیده‌های این دوره‌ی پرحادثه از تاریخ ایران بلکه نشان‌دهنده‌ی گستردگی ابعاد نهضت ضد استبدادی و آزادیخواهانه‌ی مردمی هستند. پیدایش خودجوش انجمن‌ها و اقبال بی‌سابقه‌ی مردم ایران به آن‌ها شاهدی انکارناپذیر از عزم آن‌ها به دخالت در سرنوشت خویش و مشارکت در امر اداره‌ی کشور است. انجمن‌های صدر مشروطه عملا به حیطه‌ای برای پرورش سیاسی تبدیل شدند و از این لحاظ نقش ارزنده‌ای ایفا نمودند، از این‌رو می‌توان انجمن‌های صدور مشروطیت را مکتبی برای تربیت کادرهای سیاسی کشور و پیش درآمد احزاب و جمعیت‌های سیاسی بعدی تلقی کرد. در کتاب حاضر تعداد زیادی از انجمن‌های عصر مشروطه معرفی شده‌اند.
بر این اساس نخست چگونگی پیدایش اولین انجمن در شهر تبریز و به دنبال آن تشکیل انجمن‌های رسمی ایالتی و ولایتی در سایر شهرهای ایران را مانند انجمن اردبیل، اصفهان، کرمان، شیراز و… و نیز کیفیت و حدود اقدامات و فعالیت‌های این انجمن‌ها بررسی شده است. سپس اطلاعاتی در ارتباط با انجمن‌های آزاد تحت موضوعاتی چون چگونگی تشکیل کیفیت کار و سازمان آن‌ها، شیوه‌های عمل و مبارزه‌ی انجمن‌ها، تلاش آن‌ها برای همکاری و پیدایش انجمن مرکزی در تهران، دخالت فعالانه‌ی انجمن‌ها در امور سیاسی و رابطه‌ی آن‌ها با دولت و مجلس و… فراهم آمده است. افزون بر آن شماری از انجمن‌های ملی به صورت تک‌نگاری و در انتهای کتاب نیز تعدادی از انجمن‌های مخالفان چون شورای عسکر، انجمن فتوت، انجمن آل محمد، انجمن اخوت ایمانیه و… معرفی شده‌اند.
بیژن تلیانی
