آلبوم موسیقی «شادوَش» اثر محسن نفر رونمایی می‌شود/اثری برای شادی عاقلانه از جنس موسیقی ردیف دستگاهی ایران
مجموعه موسیقایی «شادوَش» نواخته و ساخته محسن نفر نوازنده و ردیف دان عصر امروز سه‌شنبه چهاردهم آذرماه در تالار رودکی طی مراسمی رونمایی شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، آئین رونمایی آلبوم موسیقی «شادوَش» اثر جدید محسن نفر عصر امروز سه شنبه چهاردهم آذرماه در تالار رودکی برگزار شد.
محمد الهیاری (مدیر کل دفتر موسیقی وزارت ارشاد)، امیرعباس ستایشگر (مدیرعامل انجمن موسیقی ایران) و برخی دیگر از هنرمندان در این رویداد حضور داشتند.
آلبوم «شادوَش» با تهیه‌کنندگی انجمن موسیقی ایران شامل قطعات بی‌کلام با عناوین «رِنگ چهارگاه»، «رِنگ افشاری فا»، «رِنگ شور لا»، «رِنگ ابوعطا»، «رِنگ دشتی می»، «رِنگ بیات ترک سُل»، «رِنگ اشفاری ر»، «رِنگ شور ر»، «رِنگ اصفهان فا» است.
در ابتدای برنامه پس از تلاوت آیاتی چند از کلام الله مجید و پخش سرود ملی کشور، امیرعباس ستایشگر گفت: این برنامه سه بار زمان رونمایی‌اش تغییر کرد و همیشه در ذهنم بود که خیری در کار هست.
او در ادامه درباره اهمیت آلبوم جدید محسن نفر گفت: اولین موضوع برای انجمن فرم و ساختمان در ردیف دستگاهی ایران در اثر است. و در موسیقی ایرانی قالب رنگ در فقر به سر برده: شاید به همین دلیل است که فرم تعریف شده‌ای در ساختار نداشته است.
ستایشگر گفت: من به عنوان شاگرد این توجه به رنگ برایم خوشایند بوده است. موضوع دوم مواجه‌ام با آقای محسن نفر است. من در دوران نوجوانی آلبوم شمس الضحی ایشان را شنیدم و میگفتم این فضا چقدر به ذهنم نزدیک است تا اینکه با ایشان برخورد مستقیم داشتم.
اجرای صرفا نعل به نعل راه به جایی نبرد
در ادامه رضا مهدوی (نوازنده و پژوهشگر موسیقی) گفت: بیش از چهار دهه است که قالب رنگ را از دست دادیم. برخی استادان قبلی به اجرای نعل به نعل آثار پرداختند و عده‌ای هم دست به ابتکار زدند و آثاری را ساختند. در میان آن‌ها، خیلی از آثار ماندگار نشد و لذا اهالی موسیقی بسنده کردند به تصنیف و چهار مضراب و. .
مهدوی افزود: در روزگار امروز که یاری رساندن کمتر است انتشار اثر شادوش اتفاق خوبی است.
او با اشاره به اینکه تاریخ نشان می‌دهد که ما خودمان شرایط، را تنگ می‌کنیم، افزود: در چنین فضایی رنگ می‌آید که شادمانه است. رنگ با یک جرقه در آدمی جرقه ایجاد می‌کند. و اینکه شادوش به زبان امروز و برگرفته از مفاهیم کهن است. استاد نفر برای چنینن موسیقی شاگردی‌ها کرده است. ایشان همچنان و همواره، ارادتمندانه به موسیقی پرداخته است.
مهدوی گفت: من در دهه شصت روزی رسیدم که ایشان داشتند نینوای شش را با دوستانشان تمرین می‌کردند. با ایشان آشنا شدم و جلو آمدم و افتخار داشتم آلبومی از ایشان را در حوزه هنری منتشر کنم. ایشان اوج تکنیک را دارند اما جز این شعوری باطنی هم دارند و نمی‌خواهند موسیقی ایرانی را به هر قیمتی ارائه کنند
او افزود: آقای نفر رنگ را آنگونه می‌نوازند که با فلات ایرانی و کشور منطبق باشد و به سلامت فکری و اندیشه ورزی کمک کند ایشان می‌تواند آلبومهای متعدد داشته باشند اما با تعداد اثر کم مسیر موسیقی ایرانی را طی کرده و حین نواختن از اصول خارج نمی‌شود.
مهدوی ادامه داد: اثر مذکور ازسوی آقای الهیاری سفارش داده شده و حال منتشر شده و وقتی آن را می‌شنویم، می‌بینیم فلسفه‌ای در کار است. مدیر آگاه سفارش داده و هنرمند آگاه آنرا ساخته است. آقای ستایشگر هم مدیر مهربان اما سخت گیری است که هر کاری را انجام نمی‌دهد.
مهدوی در پایان گفت: امیدوارم با دقت مضراب‌های دلنواز محسن نفر را بشنوید و اگر چند بار بشنوید برداشت و حسی دیگر خواهید داشت.
در ادامه برنامه ویدئویی پخش شد که درباره قالب موسیقایی رنگ توضیحاتی می‌داد.
محسن نفر دارای نبوغ است
سپس محمدعلی مرآتی موسیقی‌شناس گفت: در موسیقی‌شناسی از واژه و عنوانی به نام اصالت مواجه می‌شویم. این اصالت در ایران ویژگی‌هایی دارد.
مرآتی بیان کرد: در ایران کسی که وابسته به گذشته است را دارای اصالت می‌دانند، اما این کلمه باید واکاوی شود. در اصالت یک ویژگی هست که خیلی از موسیقیدان‌ها به آن نمی‌رسند. و آنچه با آن مواجهیم نبوغ نام دارد.
این مدرس دانشگاه ادامه داد: افرادی که در موسیفی نبوغ دارند، لزوما آموزش هم دیده‌اند. کسی که در سنتی نبوغ دارد تمام مولفه‌ها را طوری یاد گیرد که می‌تواند آن را تغییر دهد و تحول ایجاد کند. آقای نفر چنین فردی است. .
مرآتی افزود: ایشان بسیار پرتکنیک است و بر ردیف تسلط دارد. و باید گفت شادوش نقطه اوج ایشان است.
او ادامه داد: ویژگی دیگر آلبوم شادوش عنصر و ضربان یا رعایت کردن ریتم به صورت زنده است. این نیز یکی از موارد اصالت است. ریتم‌های پیچیده در آلبوم هم مورد دیگری در تایید اصالت است. ورود پاساژهای تند شونده را توصیه میکنم بشنوید.
تاکید بر طرب و شادی عقلانی و ماندگار
در ادامه برنامه محسن نفر گفت: موسیقی تنها صنعتی است که هم در آن منطق هست و هم احساس. اگر منطق می‌خواهیم باید ریاضی بخوانیم اما موسیقی صنعت است. منتهی صنایع مستظرفه. نه صنعت سخت.
نفر ادامه داد: پیش از باب شدن واژه آرت موسیقی ما صنعت خطاب می‌شد. هنر صنعت ظریف بود یا به آن هنرهای زیبا می‌گفتند و من میگفتم مگر می‌شود هنر زیبا نباشد.
او بیان کرد: ایران را باید از افلاطون شناخت. هرچه فیلسوفان گفته‌اند فلسفه‌ای بوده برای فلسفه افلاطون. یا ردش کرده‌اند یا تایید. آن‌ها می‌گویند هنر کاربردی است و دیگری زیبا. و درست است.
نفر اذعان داشت همانطور که گفتم صد سال پیش بود که آرت وارد ایران شد اما با این حال ارزش‌های هنری در فرهنگ ما محفوظ است.
او تاکید کرد: عشق ورزیدن بزرگترین هنر انسانی است. کلمه شادی به معنای احوال خوش یا کیف نفسانی است و حظ و خوشی روح ایجاد می‌کند. شادی محصول چه شرایطی است خودش بحثی است طولانی که به آن اشاره میکنم.
این نوازنده و ردیف‌دان اضافه کرد: سه قوه تعقل. قوه تمایلات و دیگری قوه غضبیه یا دفاعی را داریم اگر قوه غضبیه شادی دست بدهد همان هیجان است که مبدا قوه غضبیه است. این شادی بها و ارزشی ندارد چون از روی تفکر نیست و واکنشی ناگهانی است.
او گغت: بسیاری از شادی‌ها هیجان‌ها هستند که سریع و بی‌منطق و زودگذرند.
محسن نفر تاکید کرد: کمال قوه غضبیه حماسه را هم می‌فهمد. کرامت دیگران را به خود ترجیح دادن یعنی حماسه. آثار حماسی مربوط به این بخش هستند.
وی افزود: قوه تمایلات مجموعه‌ای از حس هاست. وفاداری. خیر شجاعت ایثار در این بخش می‌گنجدند. آثاری ما را شاد می‌کنند و آثاری غمگین. قوه تمایلات شادی‌هایی ایجاد می‌کند که گاه محبت را زیاد می‌کند و گاه انگیزه سو استفاده را. قوه عاقله هم خیر و شر را تشخیص می‌دهد یعنی عقل.
نفر گفت: شادی عقل شادی ماندگار و مانا و قابل اعتماد است. مثل قبولی در امتحان که رنج و شب نخوابی داشته است. این روند شادی‌اش ماندگار است. شادی قوه تمایلات اسمش سرور است. در مراسم این سرور را می‌بینیم. دوام ماندگاری این قوه به قوه عقل نمی‌رسد.
او بیان کرد: موسیقی ما عمیق است و ریتمش با کنکاش ذهن درک می‌شود. ریتم موسیقی ما آشکار نیست که زود با آن ارتباط بگیریم. ردیف ریتم ظاهری ندارد. باید تعمق و صمیمیتی باشد تا ریتم درک شود و اگر درک شود اجرا استثنایی خواهد بود.
نفر درباره چگونگی پیدایش رنگ نیز توضیحاتی داد. او گفت: آخر اجراها و نمایش‌ها، قطعه‌ای اجرا می‌شده که ریتم ظاهری داشته است. این در موسیقی هیجانی بارز است. در موسیقی ما هم همین بوده که در نهایت به رنگ معروف شده است.
وی در ادامه گفت: رنگ ترنم دارد و احساس رقص و طرب می‌دهد و برای این است که پایان اجرا خوش باشد. اما شادی ریتم از نوع هیجانی نیست. بین عاقله و قوه تمایلات معلق است. احساسات و عقل ما را مواج می‌کند. و ریشه و منبعی دارد که سرانجام خوشی دارد.
محسن نفر در پایان ضمن تشکر از مسئولان و حضار گفت: امیدوارم همه ما آن شادی ماندگار و در جهت قوه عاقله را تجربه کنیم.
