آثاری شاعرانه از یک عکاس مستند/ «اسبها» از دوربین «جان رردون»
جان رردون را به عنوان عکاس خبری میشناسند. اغلب مخاطبان نمیدانند که او با وجود آنکه در بیش از چهارده جنگ حضور داشته اما روحیهای لطیف داشته و مجموعههایی بدیع و شاعرانه از خود به جای گذاشته است. او در سال ۲۰۱۸ درگذشت اما همچنان نمایشگاههایی از آثارش برگزار میشود.
به گزارش خبرنگار ایلنا، از آن زمان که «ژوزف نیسفور نیپس» مخترع فرانسوی در سال ۱۸۲۲ اولین تصویر ماندگار را به ثبت رساند دو قرن گذشته است و حال عکاسی هنری همهگیر است. تقریبا تمام مردم دنیا ابزار عکاسی یعنی دوربین را در گوشیهای موبایلشان در اختیار دارند. اما چگونه است که همچنان عکسهای فاخر توسط عکاسان حرفهای به ثبت میرسند. روزانه چندین میلیون فریم عکس در گوشیهای موبایل ثبت میشود اما این آثار معمولا جنبههای شخصی دارند و فاقد بار هنری هستند؛ لذا به آرشیو میروند یا در نهایت پاک میشوند. افراد خیلی معدودی را میتوان یافت که با استقاده از امکاناتی که در اختیار دارند به عکاسی حرفهای بپردازند. همه اینها به این معناست که عکاسی به منظر و نگاهی متفاوت و هنرمندانه نیاز دارد که همه افراد واجد آن نیستند. اما در میان عکاسان حرفهای هم مولفههای مهمی برای ثبت آثار ماندگار لازم است. یکی از این موارد مهم انتخاب سوژه است و پس از آن است که مباحث با اهمیتی چون ابزار و تکنیک اهمیت مییابند. انتخاب سوژه تا به آنجا مهم است که گاه عکاسان برای رسیدن به آن فرسنگها مسافت دشوار را طی میکنند. اما آیا همه سوژهها باید نایاب و بدیع باشند؟ خیر اصلا اینطور نیست گاه با موضوعات خیلی مهمی مواجه میشویم که به دلایل متعدد از آنها غافلیم.
« John Reardon» مستندنگار یا شاعر عکاسی؟
« John Reardon»/جان رردون یا جان ریردون عکاسی است که با شکستن برخی قواعد چنین رویهای را در دستور کار قرار داده و به آن پرداخته است. او در ماه میسال ۲۰۱۸ درگذشت. ریردون یکی از عکاسان خبری دنیاست که در کشورهایی چون افغانستان، سریلانکا، آلبانی، کویت مقدونیه و تعدادی از کشورها حضور یافته و از وقایع مهمی عکسبرداری کرده است. آثار دلخراش و فجیع او از جنگ بخشی از دلایل محبوبیت اوست. جان رردون که دلیل مرگش سرطان ریه بوده و او را هنرمندی کمالگرا میدانند در حدود چهارده جنگ مهم شرکت کرده و زخمی شده است. او طی دوران حیاتش مدام در مکانهای پر واقعه و سرزمینهایی که دچار سیل و زلزله شدهاند، حضور داشته است.
یک اثر مستند از جان رردون/ متعلق به سال ۱۹۹۳/ پسری ۱۲ساله افغان برای پدرش که توسط مردان جنرال دوستم کشته شده، گریه میکند.
منتقدان و هنرمندان میگویند اینکه آثار یک عکاس مستند منحصر به فرد باشند امری غیر معمول است که البته این قاعده درباره جان رردون و آثارش صدق نمیکند. او انسانی بوده که در عین ناامید بودن به بهبود اوضاع پیرامونش با احساساتی که در وجودش داشته آثاری خاص و دارای بار احساسی و تاریخی بالا را به ثبت رسانده است.
اهمیت نور و زمان برای « John Reardon»
یکی از ویژگیهای شخصیتی رردون در کارش اهمیت دادن وافرش به نور و زمان بوده است. او به این اصل مهم پی برده بود که رمز موفقیت عکسهای بدیع با بافتهای زنده انتخاب زمان و نور مناسب است. او به تلاقی این دو مولفه اهمیت بسیار میداده است؛ چه در آثار مستندش و چه در آثار هنری و پرترههایش این اهمیت به طور واضح به چشم میخورد. با این حال او به ندرت از کیفیت عکسهایش راضی بود و شاید این سختگیری و انتقاد نسبت به خود است که باعث خلق آثار باکیفیت و نورپردازی درست توسط او شده است. آنطور که میگویند آثار جان رردون آنقدر بدیع هستند که هرگز توسط دیگران دزدیده یا تصاحب نشدهاند به این دلیل که امضای هنرمند در تاروپود آنها ثبت شده است.
هنرمندان همنسل و منتقدان همدوره جان رردون میگویند او به طور مستمر به تعالی در کارش میاندیشیده و به شدت در انتخاب همکاران و افراد سختگیربوده است. او اگر تصور میکرد کاری آنطور که میخواهد انجام نشده بارها و بارها انجامش میداده تا همانی باشد که میخواسته است. در کل جان رردون همیشه در حال خلق بوده و برخلاف هنرمندان و مخاطبان امروزی، هرگز عکاسی را هنری ساده تلقی نکرده است.
مجموعه «اسبها» شامل آثاری از سال 2001 تا 2008
خبرگزاری «گاردین» طی روزهای گذشته گزارشی تصویری از مجموعهای منتشر کرده که به آثار جان رردون اختصاص دارد و تا امروز در معرض دید عموم آن هم به شکل رسانهای، قرار نگرفته است. عنوان این گزارش «ستارههای سینما! اسبهایی که قبلاً آنها را ندیدهاید» نام دارد.
جان رردون با این مجموعه نشان داده؛ صرفا سوژههای انسانی نیستند که در نزد مخاطبان اهمیت دارند. بلکه حتی حیوانات هم میتوانند به عنوان مدلهایی زیبا و سوپراستارهایی دیده نشده مقابل دوربین عکاسان قرار گیرند. روزانه در فضای مجازی و دنیای واقعی با آثار متعددی از اسبها مواجه میشویم. اما به جرات میتوان گفت اسبهای جان رردون اوج کامل زیبایی و تناسب این حیوان نجیب را به رخ میکشند.
نام اثر «بهترین پادشاه»
جان رردون در اواسط سال ۱۹۸۰ بود که عکاسی برای «آبزرور» قدیمیترین روزنامه چاپ یکشنبه جهان را آغاز کرد. چاپ «آبزرور» در سال ۱۷۹۱ آغاز شد و در ۱۹۹۳ به تملک گروه رسانهای «گاردین» درآمد که البته هیئت تحریریهای جداگانه دارد. این عکس را جان در سال ۲۰۰۱ یک به ثبت رسانده است.
نام اثر «Cape Cross, Hoof»
جان رردون در این اثر دیتلی از سم اسب را ارائه کرده است.
نام اثر «in The Wings» به معنای «بالها»
این اسب نر اصیلی است که که عصر یک روز تابستانی مقابل دوربین جان رردون قرار گرفته است. رردون با اینکه میتوانست از راه عکاسی در چنین سبک و سیاقی درآمد بسیار کسب کند اما همیشه از ابتذال در کارش هراس داشت.
نام اثر «Bernadini»
این عکس سال ۲۰۰۹ یعنی شانزده سال پیش از درگذشت جان رردون به ثبت رسیده است. او در آن مقطع پنجاه سال سن داشته است.
نام اثر «Cape Cross»
اسبی زیبا که نورپردازی دقیق و انتخاب زاویه جان رردون از آن اثری منحصر به فرد ساخته است.
نام اثر «Medaglia D’Oro»
جان رردون در مقطعی که به عکاسی از اسبها میپرداخت، یک استودیوی قابل حمل با دیوارهای تماماً سفید ساخته بود. او براساس رفتاری که داشت اسبهای نر را در این استودیو بر آن داشت تا مقابل دوربین بایستند و به لنز خیره شوند؛ گویی ستارههای سینما هستند.
نام اثر «بدون عنوان»
این اثر در سال ۲۰۰۹ در استودیویی در دوبی به ثبت رسیده است. چنین اثری نشان میدهد که جان رردون به اسبهای مسابقه و اهالی قلمرو آنها سوژههای ایدهآل رردون بودهاند.
نام اثر «Slickly mane» به معنای «یال نرم»
این اثر در سال ۲۰۰۹ توسط رردون به ثبت رسیده است. او در این اثر به دقت جزییات را مدنظر قرار داده تا جایی که بخشی از تن حیوان را به سوژهای مستقل و زیبا تبدیل کرده است.
نام اثر «Sagamix»
این اثر در سال ۲۰۰۱ توسط جان رردون به ثبت رسیده است. بنا به گفته گزارشگر «گاردین» نگاه انسانی عکاس به هنرش باعث شده اسبهای او از پرترههای او زیبایی کمتری نداشته است.
نام اثر «Kabool, Avenue of Trees»
این عکس هم یکی از آثار قدیمیتر جان رردون است که در سال ۲۰۰۱ به ثبت رسیده است. ویژگی بارز جان این است که به اصطلاح عکاسها تکشات کار میکرده است. او اغلب در همان بار اول و در همان شات اول به آنچه میخواسته میرسیده است.