تپه چمن لیلان ۹۰۰۰ ساله، قدیمی‌ترین روستای نوسنگی آذربایجان، شمال غرب ایران است
در راستای مطالعات پیش از تاریخی شمال غرب ایران و حوضه دریاچه ارومیه و همچنین بمنظور حفاظت و صیانت از محوطه‌های باستانی میراث‌فرهنگی کشور، دومین فصل پروژه باستان شناسی لیلان به انجام رسید.
به گزارش ایلنا به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، اکبر عابدی (سرپرست هیئت باستان‌شناسی) گفت: دومین فصل پروژه باستان‌شناسی لیلان با عنوان گمانه‌زنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم تپه چمن لیلان با مجوز پژوهشگاه و با همکاری دانشگاه هنر اسلامی تبریز و اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان آذربایجان شرقی با همراهی تیمی از باستان‌شناسان شمال غرب ایران انجام شد.
عضو هیات علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه هنر اسلامی تبریز افزود: تپه چمن لیلان در بخش لیلان شهرستان ملکان در جنوب شرق دریاچه ارومیه و در جنوب غربی‌ترین نقطه استان آذربایجان شرقی واقع شده؛ این محوطه در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شماره ثبتی ۳۰۸۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این باستان‌شناس اظهارکرد: از آنجائیکه دشت لیلان در جنوب شرق دریاچه ارومیه و جنوبی‌ترین شهر استان آذربایجان شرقی یکی از مهم‌ترین دشت‌های پیش از تاریخی و تاریخی این منطقه به شمار می‌آید و با توجه به پرسش‌ها و ابهامات اساسی در رابطه با نوسنگی و مس و سنگ این منطقه از شمال غرب ایران و همچنین با توجه به اهمیت دو محوطه نوسنگی الله‌قلی تپه سی و تپه چمن دومین فصل مطالعات باستان‌شناسی و همچنین تعیین عرصه و پیشنهاد حریم برای حفاظت محوطه در تپه چمن لیلان آغاز شد.
تا بتوان ضمن حفاظت از این دو محوطه ارزشمند به بازنگری گاهنگاری دقیق، مواد فرهنگی نوسنگی این منطقه، و همچنین به جایگاه این دو محوطه مهم در مطالعات نوسنگی شمال غرب ایران و غرب آسیا و نیز روابط منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و تجارت با مناطق همجوار شرق آناتولی، شمال بین النهرین و قفقاز جنوبی از یک سو و با غرب و جنوب دریاچه ارومیه از سوی دیگر پرداخت.
سرپرست هیئت باستان‌شناسی با بیان‌اینکه در راستای فصل اول مطالعات چمن لیلان، ۱۳ گمانه تعیین عرصه و حریم ایجاد و مورد گمانه‌زنی قرار گرفت که نتایج قابل توجهی و ارزشمندی را به همراه داشت تصریح‌کرد: سفال‌ها و مواد فرهنگی که از گمانه‌های تعیین عرصه و حریم و بررسی سطحی بدست آمد نشان داد که استقرار در این محوطه به احتمال فراوان از آغاز دوران نوسنگی باسفال در حدود ۷۰۰۰ پیش از میلاد آغاز شده و به مدت حدود یک هزاره و تا ۶۰۰۰ پیش از میلاد ادامه یافته است.
عابدی اظهارکرد: کاوش‌های اولین فصل تپه الله قلی لیلان روشن ساخت که این محوطه به همراه محوطه همجوار آن یعنی تپه چمن، قدیمی‌ترین روستاهای نوسنگی آذربایجان ایران را تشکیل می‌دهند که تپه الله‌قلی لیلان یک روستای بسیار بزرگی به وسعت حدود ۴ هکتار را شامل می‌شود که دارای ۹ متر نهشته و آثار فرهنگی متعلق به دوره نوسنگی است که از این حیث این محوطه را در زمره شاخص‌ترین و بزرگترین روستاهای آغازین نوسنگی غرب آسیا و شمال غرب ایران قرار می‌دهد.
این باستان‌شناس افزود: ۱۳گمانه تعیین عرصه و حریم محوطه نیز این امکان را فراهم ساخت تا محدوده و وسعت دقیق محوطه مشخص و وسعت موجود و برجای محوطه را از ۶۰×۵۰ متر (وسعت امروزی محوطه) به وسعت حدود ۱.۵ هکتاری را برای این محوطه پیشنهاد دهد و برنامه‌ریزی‌ها برای حفاظت از محوطه و جلوگیری از پیشروی کشاورزان و زمین‌داران اطراف محوطه به عرصه و حریم محوطه صورت گیرد که با تصویب نهایی نقشه تعیین عرصه و حریم و ابلاغ آن به مالکان و زمین داران اطراف محوطه امید است که مراحل قانونی و حقوقی جهت حفاظت هر چه بیشتر محوطه صورت گیرد.
