نوشتن قصه عاشقانه در تلویزیون کاری محال است/ اگر سخت‌گیری‌ها نبود سریال بسیار باکیفیت‌تری می‌دیدیم

سعید جلالی (نویسنده سینما و تلویزیون) که این روزها سریال «بی‌همگان» به قلم او در حال پخش از شبکه سه است، در گفتگو با خبرنگار ایلنا، درباره روایت یک قصه عاشقانه در تلویزیون اظهار داشت: دامنه ممیزی در تلویزیون بسیار زیاد است و روایت قصه‌های عاشقانه در این رسانه تقریباً به سمت محال پیش می‌رود. این قصه عاشقانه حدود سه تا چهار سال در تلویزیون دست به دست می‌چرخید و بارها طرح بازنویسی شد و در نهایت آنچه که امروز شاهد هستیم و در حال پخش است ماکتی از آن فیلمنامه اولیه است که دلیلش هم بر کسی پوشیده نیست و همه می‌دانیم که این اتفاق به دلیل سانسور بیش از حد رخ داده است.

جلالی تصریح کرد: نوشتن قصه عاشقانه آنطور که نویسنده مدنظر دارد به طوریکه همه نکات رعایت شود و انسجام ساختاری اثر حفظ شود، امکانش نیست و بخش اعظمی از کار از دست نویسنده خارج است و نمی‌تواند خلاقیتی که در ذهن دارد را اجرایی کند. سریال ما هم از این قاعده مستثنی نبود و قصه عاشقانه‌ای که داشتیم دچار دردسرهای زیادی شد که مخاطب قطعاً‌ زمان پخش متوجه آن خواهد شد.

وی افزود: نوشتن قصه عاشقانه در تلویزیون کار آسانی نیست و تقریباً می‌توان گفت که عاشقانه نوشتن در تلویزیون کاری محال است و اگر «بی‌همگان» توانسته تولید و پخش شود به این دلیل است که طرح این سریال‌ سال‌ها پیش به ثبت رسیده بود و به نظر می‌رسد که مدیران در عملی انجام شده قرار گرفته بودند.

جلالی درباره ممیزی‌های سریال «بی‌همگان» گفت: سانسور از همان مرحله ابتدایی که طرح را نوشتیم اتفاق افتاد و تا زمان پخش هم ادامه دارد. در واقع ممیزی به حدی است که زمان نگارش طرح سریال دیگری را نوشتیم و امروز سریال دیگری به پخش رسیده است. قطعاً کلیت سریال آسیب دیده و با آنچه که در ذهن نویسندگان بوده فاصله زیادی دارد چراکه حجم ممیزی بسیار بالا است از ابتدای نگارش این اتفاق با ما همراه بوده و در زمان پخش هم این کار را ادامه می‌دهند و به نظر می‌رسد درام قصه هیچ اهمیتی برای مسئولان ندارد و به همین دلیل منطق سریال و شخصیت‌پردازی‌ها هم دچار اشکال می‌شوند.

این فیلمنامه‌نویس درباره تأثیر محدودیت‌ها در گرایش قصه به سمت کلیشه‌ها گفت: آنچه که به عنوان سریال «بی‌همگان» پخش می‌شود طبیعتاً آن چیزی که ما علاقه‌مند به پخشش بودیم، نیست. وقتی قرار است نظرات یک سیستم درباره یک سریال بیش از حد باشد، نویسنده به ناچار به سمت کلیشه‌ها پیش می‌رود چراکه شما مجبور هستید از دایره محدودی از اتفاقات استفاده کنید و این دایره محدود کم‌کم به کلیشه تبدیل می‌شود. متأسفانه حجم محدودیت‌ها به قدری است که از یک جایی به بعد ما از مسئولان صداوسیما می‌پرسیم که چه چیزی روایت کنیم که شما به آن اجازه پخش بدهید؟

وی افزود: برای تلویزیون لطمه دیدن درام هیچ اهمیتی ندارد، فقط ساخته و پخش شدن یک سریال مهم است و با این حال درباره «بی‌همگان» باید بگویم با توجه به اینکه قصه این سریال جذاب بود، همچنان «بی‌همگان» مخاطب دارد و استقبال خوبی از آن صورت گرفته است اما مطمئنم اگر نسخه اصلی سریال به پخش می‌رسید سریال بسیار جذاب‌تری شاهد بودیم. با همه این سختی‌ها و شرایطی که حاکم است سعی ما بر این بود که به مخاطب احترام بگذاریم و اثری نمایش دهیم که دوستش داشته باشد. من سال‌ها در تلویزیون کار کردم و باید بگویم هر چه جلوتر می‌رویم کار کردن سخت‌تر می‌شود.

این فیلمنامه‌نویس در ادامه اظهاراتش تأکید کرد: قرار بود «بی‌همگان» در زمان انتخابات آمریکا و رئیس‌جمهور شدن ترامپ ساخته و پخش شود. آن زمان در فیلمنامه به این نکته هم اشاره شده بود ولی با گذشت زمان دیگر اشاره به این انتخابات لزومی نداشت و مجبور به حذف آن شدیم. با وجود اینکه بیش از 4 یا 5 سال طول کشید تا این سریال به پخش برسد ما مدام سعی داشتیم قصه را نو کنیم تا با شرایط روز جامعه هماهنگ باشد. علاوه بر گذر زمان مدیرانی که عوض می‌شدند هم هر بار سلایق جدیدی با خود می‌آوردند و فیلمنامه دستخوش تغییرات می‌شد.

جلالی درباره نزدیک بودن قصه عاشقانه و شخصیت‌های سریال «بی‌همگان» به آنچه که امروز در جامعه وجود دارد، گفت: در گام اول آنچه که روایت کردیم به واقعیت شباهت زیادی داشت. من تجربه نوشتن سریال عاشقانه‌ی «عاشقانه» را هم دارم و از آنجا که این سریال در شبکه نمایش خانگی پخش شد، آنچه که مردم دیدند به نسخه اولیه فیلمنامه بسیار نزدیک بود و به همین دلیل مردم هم این سریال را دوست داشتند و مورد استقبال قرار گرفت اما در تلویزیون به دلیل آنچه که مطرح کردم تعریف کردن لحظات واقعی خیلی سخت است.

نویسنده سریال «آوای باران» تصریح کرد: آنچه که در «بی‌همگان» به خصوص در روابط جوانان می‌بینیم قطعاً با واقعیت‌های جامعه فاصله دارد اما ما سعی کردیم قصه‌ای روایت کنیم که به واقعیت‌ها نزدیک باشد.

جلالی در پاسخ به این پرسش که چرا شخصیت‌های سریال «بی‌همگان» در دو شکل خوب یا بد مطلق تعریف می‌شوند، گفت: با وجود همه محدودیت‌ها در «بی‌همگان» ما سعی کردیم از کلیشه سیاه و سفیدسازی تا حدی فاصله بگیریم، به عنوان مثال شخصیت مهرداد که درگیر فساد مالی است برای خانواده‌اش پدری دلسوز و حامی است. در مقابل شخصیت اصلی سریال هم دچار خطاهای بسیاری می‌شود. طبعا نمی‌شود مطلقاً‌ این افراد را مثبت با منفی دانست. ما ویژگی‌های متفاوت دیگری هم برای خانواده مثبت این سریال هم در نظر گرفته بودیم که ماجراهایی به همراه داشت اما به صورت کامل این بخش‌ها از سریال حذف شد.

این فیلمنامه‌نویس درباره ادامه سریال «بی‌همگان» گفت: کلیت سریال بر یک قصه عاشقانه تمرکز نمی‌کند، مخاطب در ادامه خواهد دید که اتفاقات جدیدی رخ می‌دهد و مسیر قصه کاملاً تغییر می‌کند و فکر می‌کنم قصه جذاب‌تر هم خواهد شد. با وجود اینکه شاید عشق در قصه کم‌رنگ‌تر شود اما با توجه به اینکه در تلویزیون تصمیمات لحظه‌ای است نمی‌دانم آیا در قسمت‌های بعدی هم میمزی شامل این سریال می‌شود یا خیر. هر شب که سریال را می‌بینم با حجم تغییرات واقعاً غافلگیر می‌شوم اما با توجه به اینکه تعداد سریال‌های جذاب تلویزیون بسیار اندک است «بی‌همگان» همچنان مخاطب دارد اما من دوست دارم سریال برای تلاشی که در جهت بالا بردن کیفیت آن انجام دادیم دیده شود، لیاقت مخاطب تلویزیون حداقل در حد تلاشی است که من چندین ماه برای نگارش این سریال انجام دادم، به نظر من در تلویزیون می‌شود سریال‌های جذاب و دیدنی نوشت و ساخت اما شرایط هر روز سخت‌تر می‌شود. من معتقدم اگر این سخت‌گیری‌ها نبود سریال بسیار باکیفیت‌تری در تلویزیون می‌دیدیم.