همه چیزِ تئاتر در فروش و ریال خلاصه شده!

به گزارش خبرنگار ایلنا، نمایش «دریایی مرغ» به کارگردانی علیرضا حمیدین، آخرین روزهای تمرین خود را طی می‌کند و قرار است از تاریخ ۲۰ مردادماه در سالن انتظامی واقع در خانه‌ هنرمندان ایران، روی صحنه برود.

علیرضا حمیدین نمایشنامه‌ این اثر را بر اساس «مرغ دریایی» آنتوان چخوف نوشته است.

در خلاصه‌ داستان این نمایش آمده است: «ترپلف جوانی‌ است حدودا ٢٠ ساله که سودای کارگردانی را در سر می‌پروراند. او پسر ایرینا آرکادینا، از برجسته‌ترین بازیگران زن کشور است که دوران افول بازیگری‌اش را طی می‌کند. آرکادینا در رابطه‌ای نه چندان مستحکم با یک نویسنده مطرح به نام بوریس تریگورین قرار دارد که به نظر ترپلف، تریگورین تنها به دلایل مادی در این رابطه مانده است! ترپلف دل‌باخته‌ نینا، دختر نسبتا جذاب همسایه‌ باغ دایی خود شده و البته نینا نیز تمایلاتی به او نشان می‌دهد. ترپلف قصد دارد برای اثبات توانایی خود به آرکادینا و تریگورین، نمایشی کوچک و مدرن و تنها با یک بازیگر و حضور نینای جوان و بی‌تجربه در باغ اجرا کند.»

مرغ دریایی چخوف یادگار درد چخوف است

حمیدین درباره جزییات بیشتر اثرش و اینکه چرا نمایشنامه ای از آنتوان چخوف را انتخاب کرده، گفت: شاید بهتر از اینکه بگویم چرا چخوف بهتر است، باید بگویم چرا مرغ دریایی؟ مرغ دریایی چخوف یادگار درد چخوف است.

او افزود: در دورانی که چخوف چه از لحاظ جسمی دچار بیماری بود چه از لحاظ روحی؛ به اصطلاح جزو روشنفکران به پستو رانده شده‌ی آن دوران به حساب می‌آمد. زمانی که چخوف خودش اثر  را اجرا می‌کند بین پرده  ۱ و ۲ به پشت صحنه می‌رود و با نینا صحبت می‌کند و نینا کار را خراب کرده بوده، و حالا زمانی که بقیه هم آن کار را اجرا می‌کنند او مرغ دریایی‌های اجرا شده را دوست ندارد!

درد در جامعه تئاتر کشور مشهود است

حمیدین گفت: من فکر می‌کنم حال و روز خودم جامعه و تئاتر کشورم به سمتی هست که درد الان خیلی مشهود است.

او درباره جریان تئاتر امروز گفت: از یک طرف سالن‌های تئاتر کوچک و قدیمی هستند؛ بدون نور و تکنولوژی. تجهیزات حتی مثلا طی ده سال گذشته به روز نشده‌اند و همه چیز کمی آشفته است؛ از بازی بازیگرها گرفته، تا تهیه‌کننده‌ها و امور تبلیغات. همینطور صفحات مجازی. دغدغه همه شده فروش است و ریال، تا اینکه به این فکر کنیم یک زمانی تئاتر برای این بوده که آدم‌ها ارام‌تر شوند و به مواردی اعتراض کنند.

همه چیز در حال خلاصه شدن در قالبی ریالی است

حمیدین ادامه داد: به نظرم همه چیز در حال خلاصه شدن در قالبی ریالی است و اینکه تئاتر چقدر می‌فروشد، تئاتر را خراب کرده است. البته این نظر من است.

او درمورد اینکه سلبریتی‌ها چقدر در تئاتر اثر گذار هستند، افزود: برای این سوال جواب خیلی روشنی ندارم، اما می‌دانم زمانیکه این حجم بازیگرهای چهره در تئاتر نبودند، تئاتر به حیات خودش می‌داد و در آینده هم به حیات خویش ادامه خواهد داد. فکر می‌کنم اینکه بگوییم با آمدن سلبریتی‌ها اقتصاد تئاتر به حرکت درمی‌آید خیلی منطقی نیست.

حضور سلبریتی ها کارهای تجربه گرا را به انزوا می‌برد

او گفت: شاید با آمدن چهره‌ها فروش مقداری بالا برود اما در نهایت باعث کمتر دیده شدن کارهای تجربه گرا و ساختارشکن و اعتراضی خواهد شد. طی این روند کارهایی مخاطب خاص دارند دیده نمی‌شوند، و کارهایی که صرفا برای خود تئاتر اجرا می‌شوند، نابود خواهند شد و در نهایت بازیگرها و کارگردان‌ها سرخورده خواهند شد.

حمیدین در مورد استفاده از ساختاری متفاوت در نمایش «مرغ دریایی» توضیح داد: زمانیکه چخوف «مرغ دریایی» را نوشت با هجمه تئاترهای آن دوران روبرو بود. او آمد یک پرده کشید و یک بازیگر زن در مقابلش گذاشت و بوی گوگرد و همین! بدون موسیقی و بدون هیچ تکلفی! و حالا با وارد شدن به جریان معاصر و موقعیت «پست مدرن» و کمی رادیکالتر و فرا پسامدرن؛ به نظرم اینجوری آمد که اگر قرار باشد مرغ دریایی را اجرا کنم باید با ساختاری متفاوت جبران کنم و خب علاقه شخصی من به «کاستولوچی»، «لولان» و «مکری کوهستانی» این را به من داده که بیایم ساختاری روایی متفاوت‌تر را تجربه کنم چیزی شبیه «ممنتو» یک مقدار شاید ساده‌تر وتجربه گراتر که کمتر در تئاتر تجربه شده است. روایتهای به هم ریخته یعنی چیزی که در متن هم می‌گویم ولی فرم کار برایم شیرین بود با اینکه قبول دارم مخاطب شاید یکم گیج شود، ولی به نظرم ما باید یک مقدار خوراک سالم‌تر وپیچیده‌تر به مخاطب بدهیم تا یک چیز راحت و سر راست که مخاطب بیاید ببیند بخندد و راضی برود. ترجیح‌ام این است که یک خوراک ناراضی بهش بدهم و باعث شود شب موقع خداحافظی به آن فکر کند.

تئاتر کار کردن خودش یک کار انقلابی است

وی بیان کرد: چند روزی پیش منتقدی آمد و کار را دید و از کار خوشش نیامد. این را هم بگویم که من در این رابطه نسبت به منتقدان نقد مستقیم دارم. آن منتقد گفت؛ فکر کردی کاری انقلابی کردی؟ هیچ کار انقلابی نکردی! به نظرم الان با وضعیت اجتماعی اقتصادی و روانی جامعه (که ماهم یک قسمتی از آن هستیم) تئاتر کار کردن خودش یک کار انقلابی است؛ تئاتری که بالای نود درصد محکوم هست به شکست اقتصادی.

حمیدین کارگردان نمایش «مرغ دریایی» در پایان گفت: شاید من هم مثل چخوف از کار کردن ناامید و سرخورده باشم و اینکه نمی‌دانم در آینده چه خواهد شد.

نمایش «دریایی مرغ» به نویسندگی و کارگردانی علیرضا حمیدین، از ۲۰ مردادماه در خانه هنرمندان اجراهای خود را آغاز کرده و محمد شریفی، سینتیا سرکیس وارطانیان، آرمیتا فروزنده، میلاد اسکندری، زهرا حیدری و محمدرضا محمدبیگی در آن ایفای نقش می‌کنند.