محمدرضا رضوانی:
نوآوری در سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت/ اندیشکده نوآوری با وجود جدیدالتاسیس بودن به درستی مدیریت شده/ برای مدیریت تغییرات و واکنش نسبت به تغییرات باید به نوآوری روی آورد
رضوانی می‌گوید: دین اسلام در یک گستره جهان‌شمولی، به مرزها، بایدها و نبایدها، اشاره دارد که جامعه را در مسیر هدایت و تعالی و اصلاح فردی و اجتماعی قرار می‌دهد. بنابراین یکی از نقش‌ها و ماموریت‌های اندیشکده چرخه نوآوری و مرکز الگو، تسری بایدها و نبایدها مبتنی بر ایدئولوژی و جهان‌بینی اسلامی در تصمیم‌سازی‌ها، تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ها و در نهایت کمک به تحقق تمدن نوین اسلامی است
به گزارش ایلنا، در سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، نوآوری مبتنی بر نظام حل مسئله، حمایت از کالاهای ایرانی، تبیین رویکردهای نوآوری در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، آینده‌پژوهی و الزامات آینده مبتنی بر الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با تاکید بر نوآوری، راهبرد تولید بدون کارخانه در راستای جهش تولید، سیاست‌های راهبردی در توسعه فناوری و نوآوری مبتنی بر دیپلماسی علمی و اقتصادی، مورد نظر قرار گرفته است.
محمدرضا رضوانی (دکترای اقتصاد صنعتی، پژوهشگر و مدرس مراکز آموزش عالی و عضو اندیشکده چرخه نوآوری مرکز الگوی اسلامی‌ایرانی پیشرفت) طی گفتگو با ایلنا، پیرامون چهارچوب ماموریت‌های اندیشکده، نظرات کارشناسی و مقالات علمی مورد استفاده قرار گرفته در تدوین الگو از جمله نوآوری مبتنی بر نظام حل مسئله در حمایت از کالاهای ایرانی، تبیین رویکردهای نوآوری در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، آینده‌پژوهی و الزامات آینده مبتنی بر الگوی اسلامی‌ایرانی پیشرفت با تاکید بر نوآوری، راهبرد تولید بدون کارخانه در راستای جهش تولید، سیاست‌های راهبردی در توسعه فناوری و نوآوری مبتنی بر دیپلماسی علمی و اقتصادی، و دیگر مواردی که در نشست‌ها و همایش‌های مرکز الگو، ارائه شده، توضیح داد.
با توجه به اینکه اندیشکده چرخه نوآوری در سال‌های اخیر به مجموعه اندیشکده‌های مرکز الگو اضافه شده است، این اندیشکده از چه اهمیتی برخوردار است و چه مأموریت‌هایی به عهده دارد؟
در خصوص مراتب فوق بحث‌های مفصلی هست، اما مقدمه سخن اینکه؛ جایگاه و اهمیت نوآوری مبتنی بر ماموریت‌های مرکز الگوی اسلامی، ایرانی پیشرفت را باید در مبانی دینی و اسلامی جستجو کرد. به خصوص در مشهورترین حدیث که تاکید به این نکته دارد چنانچه دو روز یک مسلمان برابر باشد، از برکت و رحمت و موفقیت به دور است. بدین ترتیب، در یک بیان کلی می‌توان اهمیت نوآوری را در تکامل و تعالی فرد و جامعه و تحرک و پویایی جوامع بیان کرد. به این نکته مهم نیز باید اشاره کنیم که بازتاب هر دینی را می‌توان آشکارا در ساختار سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، اداری، مدیریت و حکمروایی مشاهده کرد. دین اسلام در یک گستره جهان‌شمولی، به مرزها، بایدها و نبایدها، اشاره دارد که جامعه را در مسیر هدایت و تعالی و اصلاح فردی و اجتماعی قرار می‌دهد. بنابراین یکی از نقش‌ها و ماموریت‌های اندیشکده چرخه نوآوری و مرکز الگو، تسری بایدها و نبایدها مبتنی بر ایدئولوژی و جهان‌بینی اسلامی در تصمیم‌سازی‌ها، تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ها و در نهایت کمک به تحقق تمدن نوین اسلامی است. علی‌رغم اینکه اندیشکده نوآوری در قیاس با سایر اندیشکده‌ها، جدیدالتاسیس است، اما انصافا به درستی مدیریت شده و نقش ارزشمند و اثربخش در تحقق اهداف و رویکردهای مرکز الگو ایفا نموده است که حاصل تلاش و زحمات ریاست محترم، دبیر و اعضای محترم اندیشکده می‌دانیم.
اهمیت ورود به مسئله نوآوری و ارتباط آن با مجموعه وظایف مرکز الگو چگونه ترسیم و تحلیل می‌شود؟
اولاً اهمیت و ضرورت‌های نوآوری را باید ناشی از تغییرات و چالش‌های پیش‌رو دانست. تغییرات نیز معمولاً به دنبال نیازها ایجاد می‌شود. بنابراین برای مدیریت تغییرات و واکنش نسبت به تغییرات و حل مسائل و چالش‌های پیش‌رو، باید به نوآوری رو آورد. از سوی دیگر، اصل رقابت و رقابت‌پذیری در همه زمینه‌ها، از طریق نوآوری امکان‌پذیر است. همین جا لازم است که مفهوم نوآوری را مرور کنیم و اینکه در بیان کلی، نوآوری را فرایند گردآوری هر نوع ایده جدید و مفید برای حل مسئله دانسته‌اند. از جنبه‌های مهم نوآوری، رابطه مستحکم و گسترده آن با تکنولوژی، فناوری و روش‌های تولید کالا و خدمات است. از زاویه دیگر، نوآوری در واقع به کارگیری ایده‌های جدید و عملی ساختن اندیشه‌های نو است که این نوآوری می‌تواند مربوط به تولید محصول، بازار و اقتصاد باشد و یا نوآوری در برنامه‌ها، روش‌ها و فرآیندها، سیاست‌ها، تشکیلات و ساختارها، همچنین فناوری‌های اجتماعی و مدیریتی باشد. بنابراین، نوآوری؛ محدود به بخش خاص و فعالیت خاص نیست. بلکه در ابعاد مختلف فردی، اجتماعی، سازمانی و در عرصه‌های گوناگون، فراگیر است. مطلب فوق این پیام را هم دارد که امروزه نوآوری همگانی است و در این خصوص مرزی وجود ندارد. به عبارت دیگر، نوآوری محدود به موضوع نیست، محدود به زمان و مکان هم نیست. به همین جهت، همواره از چرخه نوآوری صحبت می‌کنیم، زیرا پایان‌پذیر نیست.
با توجه به جایگاه اندیشکده چرخه نوآوری در ساختار مرکز الگو، این اندیشکده چه وظایف و رسالتی را می‌تواند به سرانجام برساند؟
در زمینه رسالت و مأموریت اصلی اندیشکده چرخه نوآوری مرکز الگوی اسلامی‌ایرانی پیشرفت، به طور کلی، در فراگیر ساختن، توانمند ساختن، جریان‌سازی و گفتمان‌سازی پیرامون نوآوری، ایجاد انگیزه، تحرک و پویایی جامعه در عرصه نوآوری و همچنین در تبیین سیاست‌های حمایت از نوآوری و نوآوران، خلاصه می‌شود. در این راستا شناسایی و تبیین اولویت‌ها، ضرورت‌ها و علاوه بر آن، شناسایی موانع و چالش‌های پیش‌رو در حوزه نوآوری و انتظارات بازیگران صحنه نوآوری، مورد توجه اندیشکده است. این نکته نیز باید اضافه کنیم که برقراری تعامل و ارتباط با سازمان‌ها و نهادهای تاثیرگذار بر نظام ملی نوآوری، یکی از محوری‌ترین حوزه اقدامات از سوی اندیشکده بوده است.
اندیشکده چرخه نوآوری چه نقشی و چه سهمی در راستای تدوین سند الگوی اسلامی‌ایرانی پیشرفت داشته است؟
مهمترین نقشی که اندیشکده نوآوری در سند الگوی اسلامی‌ایرانی پیشرفت، به عهده داشته است، معطوف به آینده‌نگری و انعطاف‌پذیری در اتخاذ تدابیر مرتبط با لایه‌های مختلف الگوی اسلامی‌ایرانی پیشرفت است. در واقع کمک به تبدیل ایده به آرمان و پیوندی با آرمان‌های انقلاب اسلامی مبتنی بر نوآوری و تحقق تمدن نوین اسلامی است. بر همین اساس، تلاش و اهتمام و رویکرد مرکز الگوی اسلامی‌ایرانی پیشرفت این است که حرکت از وضعیت موجود جامعه به سمت وضعیت مطلوب، به صورت نوآورانه شکل بگیرد و پایه‌گذاری شود. از جمله اینکه، در این راستا برای نهایی شدن تدابیر مرتبط با سند الگوی پایه و مشخصا در حوزه فناوری و نوآوری، با همکاری اعضای اندیشکده طی سال ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰، مراتب جمع‌بندی و پیشنهادهای مورد نظر ارائه شده است.
امکان دسترسی جامعه نخبگان به دانش و تجربه اندیشکده‌ها و اعلام نظر و نقد و پیشنهاد، چگونه است؟
در این خصوص، معتقدم به جهت گشترش فرهنگ‌گفتمان الگو می‌توان به برگزاری جلسات منظم و نشست‌های تخصصی با دعوت از صاحب‌نظران و نخبگان علمی به منظور مدل‌سازی و تبیین اولویت‌ها، همچنین برگزاری همایش‌های علمی سالانه با مشارکت دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه با هدف انتقال تجارب و به منظور ارتباط با جامعه هدف و مشارکت نخبگان حوزه و دانشگاه در سیاستگذاری‌ها، از اقدامات موثر و ابتکارات مرکز الگو است که زمینه تبادل دانش و ارائه پیشنهاد را فراهم کرده و از این طریق، مدیریت دانش و نظام پیشنهادها شکل می‌گیرد.
برای بهبود عملکرد مرکز الگو و اندیشکده‌ها چه پیشنهادی دارید؟
برای بهبود عملکرد مرکز الگو به ویژه اندیشکده‌ها، به عبارت دیگر، برای افزایش کارایی و اثربخشی فعالیت‌ها، مناسب و ضروری می‌دانم که به تناسب ماهیت و ماموریت‌های مرکز الگو و همچنین وظایف اندیشکده‌های تخصصی، فراخوان ها، نظرسنجی های متعدد و پرسمان با موضوعات کاربردی تهیه شود و در همین جهت و به منظور حل مسائل مشخص و موردنظر، از مجموعه وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و نهادهای تخصصی متناظر و ذیربط استفاده شود بدین ترتیب، اندیشکده‌ها می‌توانند با بهره برداری از نظر نوآوران در تدوین اسناد تدوین الگو، مشارکت گسترده‌تری داشته باشند و ارتباط دوسویه و معطوف به تقاضا برای حل مسایل، مبتنی بر الگوی اسلامی‌ایرانی پیشرفت، از سوی وزاتخانه‌ها، سازمان‌ها و نهادها، برقرار شود.
