آیا تکریم و احترام به هنرمندان و استادان پیشکسوت موسیقی نواحی شعار است؟

به گزارش خبرنگار ایلنا، چهاردهمین جشنواره موسیقی نواحی در شهر کرمان در حال برگزاری است و این چندمین بار است که اداره ارشاد و انجمن موسیقی کرمان میزبان هنرمندانی است که در این رویداد شرکت می‌کنند.

البته همواره نقدهایی به برگزاری مکرر جشنواره در شهر کرمان وجود داشته اما مسئولان دوره‌های مختلف برای این اتفاق دلایلی ارائه می‌کنند. به گفته موافقان برگزاری جشنواره در کرمان باعث شده این استان به برندی برای این رویداد تبدیل شود، اما واقعا این برند بودن چه فوایدی به حال هنرمندان مناطق مختلف کشور خواهد داشت؟ مشخصا با نگاهی به دوره‌های گذشته و می‌توان به این نتیجه رسید که برگزاری جشنواره در استان زیبای کرمان هیچ سودی به حال هنرمندان نداشته است.

مورد دیگر اینکه برگزاری جشنواره بااهمیتی چون موسیقی نواحی که در حال حاضر تنها رویداد جدی عرصه موسیقی محسوب می‌شود باید بیش از اینها مورد توجه و ارزیابی قرار گیرد تا هر سال با ایرادات و کاستی‌های کمتری برگزار شود. حال که جشنواره برای چندین و چندمین بار در کرمان برگزار می‌شود باید آزمون و خطاهای قبلی به نتایج مثبت و درخوری رسیده باشد. و مسئولان و متولیان هنر و موسیقی در استان کرمان باید در برگزاری یک جشنوا ره با ماهیت و اهداف مشخص که تجربه برگزاری چندین‌ساله آن را داشته‌اند، موفق‌تر از آنچه هست عمل کنند! اما آیا این اتفاق افتاده و جشنواره موسیقی نواحی با گذشت زمان ارتقا یافته و با اشکالات کمتری برگزار شده؟ نگاهی به ادوار گذشته و مقایسه آن با دوره‌های اخیر بی‌هیچ توضیحی پاسخ این سوال خواهد بود.

 مخالفان برگزاری جشنواره موسیقی نواحی در شهر کرمان نظرشان این است که برگزاری جشنواره نواحی که متعلق به هنرمندان همه مناطق، شهرها و روستاهای کشور است در شهرهای مختلف به تعاملات فرهنگی و هنری بهتر و گسترده‌تری می‌انجامد. برخی دیگر معتقدند موسیقی استان کرمان در مقایسه با استان‌های دیگر که همگی صاحب موسیقی مستقل، سازها، مقام ها، روایات، آیین ها، افسانه‌ها و اشعار مختلف هستند، فاقد موسیقی با قدمت و منحصر به اقوام منطقه است.

نوع اقلیم و جغرافیا نیز موضوع دیگری است که نسبت به برگزاری جشنواره در شهر کرمان مخالفت‌هایی را ایجاد کرده است. کرمان با اینکه قدمت تاریخی بسیار دارد اما قطعا تنها استان دارای بناهای تاریخی و اماکن قدیمی نیست. در این زمینه نیز یک بررسی اجمالی هم کافی است تا متوجه شویم که کرمان با وجود برگزاری چندین دوره جشنواره در زمینه جذب گردشگر نیز موفق عمل نکرده است. البته باید یادآور شد در این میان انتقاد اصلی به اداره ارشاد و انجمن موسیقی کرمان است که هر سال به برگزاری جشنواره در شهرشان اصرار می‌ورزند بی‌آنکه اتفاقی جدید و موثر را رقم بزند. تا به آنجا که مخاطبان و رسانه‌ها در جریان هستند و البته بر اساس نوع عملکرد و چگونگی برگزاری جشنواره، متاسفانه اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کرمان تعامل و همکاری جدی با برگزارکنندگان نداشته است. همه اینها گویای این است که شاید لازم باشد مکان برگزاری جشنواره از کرمان به شهر دیگری تغییر کند تا به این ترتیب هنرمندان نیز از برگزاری تنها رویداد جدی عرصه موسیقی نواحی رضایت بیشتری از نوع برگزاری داشته باشند.

اما در میان تمام انتقادها نسبت به جشنواره موسیقی نواحی، باید تکریم هنرمندان پیشکسوت و اساتید مناطق مختلف ایران توسط عوامل برگزار کننده را ارج نهاد. در همه ادوار گذشته جشنواره به پیشکسوتان توجه شده؛ هرچند که این توجه می‌تواند بیش از اینها باشد؛ چه بسا هنرمندان و اساتید بزرگی که در شهرها و روستاهای ایران بی‌آنکه شناخته شوند، بدون هیچگونه چشمداشت مالی و معنوی برای بقای موسیقی دیارشان تلاش می‌کنند. بهتر آن است که عوامل برگزارکننده با صرف وقت و حوصله بیشتر به شناسایی این افراد بپردازند تازه پس از این رویه است که اتفاقات بهتری رخ خواهد داد. از سویی دیگر اغلب هنرمندان بزرگ موسیقی نواحی وضعیت مالی بسیار بد و تاثرانگیزی دارند و با وجود بیماری کرونا دو سال است که اوضاع بغرنج‌تری هم پیدا کرده اند. شایسته‌تر آن است که مسئولان به دور از تعارفات و وعده‌های کلامی به واسطه جشنواره، تمهیدی را برای رفع بخشی از مشکلات آن‌ها به کار گیرند. مسئولان می‌توانند با شناسایی هنرمندان بزرگ؛ این الماس‌های موسیقی نواحی به واسطه جشنواره تمهیداتی را برای معرفی آن‌ها به نهادها و دستگاه‌های دولتی معرفی کنند تا آن‌ها که اغلبشان فاقد بیمه و خدمات هستند اوضاع کمی بهتری پیدا کنند.

یکی از تاکیدات چهاردهمین جشنواره موسیقی نواحی تکریم و احترام به هنرمندان بزرگ و پیشکسوت است و محمدعلی مرآتی دبیر این دوره از جشنواره نیز در نشستی که با خبرنگاران داشته، بر این موضوع تاکید بسیار داشته است. در جشنواره امسال بزرگانی حضور داشتند که هرکدام از آن‌ها به تنهایی وزنه‌ای برای موسیقی دیارشان و کشورمان محسوب می‌شوند. و اینکه باید فراموش کنیم ارزش و اعتبار هر رویداد هنری، به هنرمندان بزرگی است که در آن حضور می‌یابند. عاشیق حسن اسکندری با سنی حدود هفتاد و پنج سال یکی از آن‌هاست. او که در دوره‌هایی از جشنواره به عنوان داور حضور داشته به همراه اعضای گروهش که آن‌ها نیز پیشکسوت و هم سن و سال خودش هستند به کرمان آمد تا مخاطبان و حاضران در جشنوار را با ساز و آوازش برای دقایقی به وجد آورد و بگوید عاشیق‌های آذربایجان هنوز زنده‌اند و نسلشان منقرض نشده است. البته عاشیق حسن و اعضای گروهش تنها بزرگان حاضر در جشنواره امسال نبودند و کرمان امسال هم میزبان بزرگانی از مناطق مختلف ایران بود.

عاشیق حسن اسکندری و اعضای تیمش که آنها نیز هنرمندان بزرگی هستند، صدها کیلومتر مسافت موجود را با اتوبوس از تبریز به کرمان آمده‌اند؛ آن هم در ایامی که بیماری کرونا بیداد می‌کند و همچنان مشغول قربانی گرفتن است. محمد آدینه پور و نایب علی صحرا روشن نیز دو هنرمند پیشکسوت دیگری هستند که از شهر شیراون تا کرمان را با اتوبوس طی مسیر کرده اند. جز این چهار نفر بزرگان دیگری نیز در جشنواره حضور داشته اند که حشمت رهنما هنرمند پیشکسوت خطه خراسان یکی دیگر از آنهاست. فرهاد نادری و عثمان زاهدی هنرمندان کرد دیگری هستند که در دسته پیشکسوتان و استادان موسیقی کردستان به حساب می آیند و کیلومترها تا کرمان راه آمده اند.

درست است که تورم اقتصادی، معادلات هم مردم و اقشار و مشاغل را به هم ریخته و پذیرفتنی است که جشنواره امسال با رقمی معادل بودجه‌های سال قبل و البته با تورم اقتصادی چندبرابر برگزار شده است. اما این را هم باید در نظر گرفت که جشنواره امسال محدودتر و با تعداد حدود هفتاد هنرمند برگزار شده است. بر همین اساس این امکان وجود داشت تا مسئولان ذیربط در اداره ارشاد کرمان و انجمن نمایش این استان حق میزبانی را به جا آورند و با به کارگیری تمهیداتی (نه همه شرکت کنندگان با تعدادی حدود هفتاد نفر را)؛ بلکه فقط بزرگان و هنرمندان پیشکسوت و سن و سال دار را با هواپیما به کرمان آورند و پس از برگزاری اختتامیه نیز آن‌ها را تا فرودگاه شهید هاشمی رفسنجانی کرمان بدرقه نمایند. هنرمندان بزرگ موسیقی نواحی مختلف کشور نیز با بزرگ منشی و تواضع این کاستی را به روی خود نیاورده‌اند و نسبت به آن گلایه‌ای نداشته‌اند. آن‌ها مسیر زمینی صدها کیلومتری را با اتوبوس به کرمان آمده‌اند تا فقط موسیقی دیار خود را به مخاطبان غیر بومی منطقه‌شان معرفی کنند و پرچم شهر و روستای خود را بالا نگه دارند. آن‌ها حتی چشمداشت مالی ندارند و به اجرایی برای مردم کشورشان راضی هستند و در این میان با اهمیت دادن و توجه به ارزش و احترام بزرگان موسیقی کشور؛ این گنج‌های با ارزش و پنهان و گمنام، حفظ خواهد شد.

به امید آنکه مسئولان وزارت ارشاد، دفتر موسیقی و انجمن موسیقی ایران برای برگزاری جشنواره موسیقی نواحی این رویداد مهم و با اهمیت هم استان‌ها و شهرهای دیگری را مدنظر قرار دهند و هم تکریم و احترام به هنرمندان و اساتید پیشکسوت را بیش از قبل جدی بگیرند.