«فاین آرت» بی‌هیچ شباهتی به دیگر سبک‌های عکاسی+آثاری از عکاسان مطرح جهان

به گزارش خبرنگار ایلنا، با وجود آنکه دنیای دیجیتال و عمومیت یافتن ابزاری با نام دوربین عکاسی بر روی تلفن‌های همراه عکاسی را به هنری همه‌گیر و همه‌پسند تبدیل کرده اما عکاسی که برخی آن را مادر سینما می‌دانند، همچنان به عنوان هنری تخصصی مورد توجه است. بی‌شک با اینکه دوربین عکاسی در دنیای مدرن امروز به ابزاری عامیانه و روزمره تبدیل شده، اما تولید انواع و اقسام دوربین‌های حرفه‌ای و آماتور در سایزهای مختلف به قوت خود باقی است و رشته عکاسی همچنان به عنوان هنری پرمخاطب و پرکاربرد در دانشگاه‌ها و آموزشگاه‌ها تدریس می‌شود.

از زمان ابداع عکاسی که به صورت پله به پله و به مرور تکامل یافته تا به امروز، سبک‌های متعددی بر دیگر گونه‌های موجود افزوده شده است. فتوژورنالیسم (عکاسی خبری)، منظره،‌ حیات وحش، پرتره، طبیعت، تبلیغاتی و صنعتی، مدلینگ، معماری، ماکرو، مفهومی، انتزاعی، فاین آرت و کوبیسم برخی از سبک‌های عکاسی هستند. در میان سبک‌های مذکور «فاین‌‌ آرت» یا عکاسی هنری یکی از پرطرفدارترین‌هاست.

اما عکاسی «فاین آرت» یا «Fine art photograph» به چه معناست؟

«فاین آرت» سبکی است که براساس نگاه و منظر هنرمند عکاس به سوژه می‌نگرد. این نوع عکاسی که امروزه به «آرت فتوگرافی» نیز معروف است را عامه مردم به عکاسی هنری می‌شناسند. در واقع می‌توان گفت عکاس در سبک «فاین آرت» برای جان بخشیدن و عینی کردن تصویری که در صرفا در ذهن خودش وجود دارد تلاش می‌کند. یا می‌توان گفت عکاس «فاین آرت» بر اساس آن تصویر یا مفهوم و معنایی که در ذهن دارد روی مفهومی خاص تاکید می‌کند. ایده عکاس در طول زمان امکان گسترش یافتن دارد و او برای تکمیل اثر می‌تواند از انواع سوژه‌ها استفاده کند.

آیا «فاین آرت» سبک محسوب می‌شود؟

برخی از منتقدان و کارشناسان معتقدند «فاین آرت» سبک نیست،‌ به این دلیل که قانون و چهارچوب‌های خاصی برای ارائه آثار ندارد و هرآنچه لازم است در ابتدا در ذهن عکاس شکل می‌گیرد. یا اینکه می‌‌گویند عکاسی «فاین آرت» بیش از آن ‌که تمرکز مخاطب را به سمت موضوع و عکس هدایت کند، توجه را به طرف شخص عکاس سوق می‌دهد، چراکه بیش از آنکه تلاشی برای بازنمایی حقیقت باشد تلاش برای انتقال ذهنیت عکاس و جریان یافتن فضای فکری او به وسیله عکس است.

تفاوت «فاین آرت» با دیگر سبک‌های عکاسی

یکی از تفاوت‌های عکاسی «فاین آرت» با دیگر سبک‌ها عدم تجاری بودن آن است و شاید به همین دلیل است که این سبک هنوز بر اساس خواسته‌های مخاطبان و ایجاد سود و کسب درآمد بیشتر تغییر ماهیت نداده است. دیگر تفاوت «فاین آرت» با دیگر سبک‌های عکاسی این است که این سبک تاکیدی بر ثبت و ایستایی زمان در موقعیتی مشخص ندارد، بلکه بیانگر احساسات و جهان‌بینی و زیبایی‌ها در لحظه‌ای خاص است. در «فاین‌ آرت» لزوما زیبایی مد نظر نیست و گاه برخی مقولات دیگر باعث می‌شوند عکاس از ایجاد قاب و اثری زیبا برای بیان بهتر مفهومی که در ذهن دارد، چشم‌پوشی کند.

یکی دیگر از موضوعاتی که «فاین‌ آرت» را با سبک‌های دیگر متفاوت می‌کند، عدم تعهد عکاس این سبک نسبت به واقعیت است. معمولا دغدغه عکاس «فاین آرت» بیان آن چیزی است که در ذهن دارد، نه آنچه که گویای واقعیت در موضوع و موقعیتی خاص است.

تفاوت «فاین آرت» با عکاسی مستند

عکاسی مستند نیز یکی از موردتوجه‌ترین سبک‌های عکاسی است زیرا گویا و بیانگر واقعیت‌هایی است که توسط افراد ملل مختلف در مواقعی خاص رخ می‌دهد. اگر بخواهیم عکاسی «فاین آرت» را با عکاسی مستند مقایسه کنیم باید این دوگونه را برخلاف هم بدانیم. در عکاسی مستند که اساس آن وقایع‌نگاری است اثر ثبت شده دست‌کاری نمی‌شود تا واقعی بودن خود را حفظ کند. در حالی که آثار «فاین آرت» یا هنری، فریم‌هایی خلق شده توسط افرادی هستند که عکاسی را نوعی واسطه برای بیان افکار و طرح‌هایشان قلمداد می‌کنند. عکاسان هنری از عکاسی به عنوان راهی برای ابراز دیدگاه و تفکر خودشان؛ همچنین ارائه بیان هنرمندانه استفاده می‌کنند. در ادامه آثار «فاین آرت» گاه با ادیت‌ها و کلاژها در جهت اهداف هنری عکاس تغییر می‌کنند و تکامل می‌یابند.

عکس‌های فاین آرت را نمی‌توان با قیمت‌های آن‌چنانی خرید و فروش کرد و آن‌قدر شخصی به‌نظر می‌رسند که برای روزنامه‌ها و مجلات هم کاربردی ندارند و قاعدتا برای استفاده در مکان‌های عمومی هم مناسب نیستند، از این جهت می‌توان این سبک را مستقل ترین سبک عکاسی خواند.

عکاسان مطرح «فاین آرت» که شهرت جهانی دارند

از گذشته تاکنون و از آن زمان که عکاسی هنری یا «فاین‌ آرت» به سبکی مورد توجه تبدیل شد، هنرمندان بسیاری در این شاخه فعالیت کرده‌اند اما در میان آنها چند عکاس از بقیه شهرت بیشتری دارند. ایروینگ پن، اوژن آتژه، بروک شیدن، آرت کین، الکسیا سینکلیر و مینور مارتین برخی از هنرمندانی هستند که به دلیل ارائه آثار هنری با ویژگی‌های منحصر به فرد در عرصه جهانی مطرح شده‌اند.

الکسیا سینکلیر

الکسیا سینکلیر اهل استرالیا یکی از عکاسان مطرح «فاین آرت» است. او پیش از عکاسی در زمینه نقاشی، طراحی،‌ مجسمه‌سازی فعالیت کرده و خواه ناخواه این هنرها در عکاسی به کمکش آمده‌اند.

عکسی از الکسیا سینکلیر عکاس استرالیایی

نقاشی‌ها و عکس‌های این هنرمند تاکنون در گالری‌ها و موزه‌های مختلف و مطرح به نمایش درآمده است. «The Regal Twelve» یکی از مجموعه‌ عکس‌های اوست که در نمایشگاه « Phantasia»، موزه سامستاگ و بینال پاریس به نمایش درآمده است.

اثری دیگر از الکسیا سینکلیر

عکسی دیگر از سینکلیر

مینور مارتین وایت

مینور مارتین وایت یکی دیگر از عکاسان مطرح سبک «فاین آرت» است که او را با نام مینور وایت می‌شناسند. مینور وایت عکاس، منتقد و نظریه‌پرداز در نهم ژوئیه 1908 در مینه سوتا به دنیا آمد و در 24 ژوئن 1976 درگذشت.

عکسی از مارتین وایت در سبک «فاین آرت»

عکس‌های به ثبت رسیده از وایت در میان منتقدان همیشه بازخوردهای مثبتی داشته است. در تحلیل آثار او عمدتا به مباحث فلسفی و همین طور هنر انتزاعی توجه ویژه‌ای شده است. عمده عکس‌های در فرم سیاه و سفید برداشته شده است. موزه هنر پورتلند، اکتبر 2018 نمایشگاهی از تصاویر دوره آغازین فعالیت حرفه‌ای وایت برگزار کرده است.  

اثری دیگر از وایت

عکسی دیگر از وایت 

یکی از عکس‌های مینور مارتین وایت

ایروینگ پن

اروینگ یا ایروینگ آمریکایی تبار و متوفی در اکتبر سال 2009 یکی دیگر از هنرمندان مطرح عکاسی است که آثار بدیعی را در سبک «فاین‌ آرت» به نام خود ثبت کرده است.

یکی از آثار ایروینگ پن در سبک «فاین آرت»

آثار او را می‌توان به سه دسته عکس‌های مد، تک‌چهره و طبیعت بی‌جان دسته‌بندی کرد. پن را یکی از بزرگترین عکاسان «فاین آرت» قرن 21 می‌دانند. او به مدت شصت سال با مجله «وگ» همکاری کرد. او در مقطعی که عکاسی صرفا به عنوان راهی ارتباطی شناخته می‌شد، آن را به عنوان شیوه‌ای هنری مدنظر قرار داد و با آزمون و خطاهایی که داشت ویژگی‌های خلاقانه این رسانه را گسترش داد.

اوژن آتژه

اوژن آتژه عکاس فرانسوی است که در سال 1927 از دنیا رفت. او طی سال‌های فعالیتش عکس‌های زیبایی از ساختمان‌ها و خیابان‌های پاریس مدرن را ثبت کرده است. آثار این عکاس فرانسوی که سبک و سیاقی ساده داشته‌اند، الهام‌بخش چند نسل از عکاسان بوده است. آتژه بر خلاف تصور عکاسی کم‌کار بوده و ویژگی‌اش پرداختن به تکنیک‌هایی بوده که در طول زمان منسوخ شده بودند. آنهم در دوره‌ای که هنوز عکاسی دیجیتال  معنا و مفهومی نداشت و تنها ابزار موجود دوربین‌های آنالوگ بوده است. آتژه آثاری را در سبک «فاین آرت» ثبت کرده که پس دهه‌های بسیار تا به امروز مورد توجه بوده‌اند.

اثری از اوژن آتژه

عکس‌های آتژه همه هم اندازه‌اند و تمامی دارای قطع 18 در 23 سانتیمتر است و نقطه دید ثابتی دارند. آتژه اندک اندک نشان داد که در آفرینش آثار خود، به دقت و امانت می‌اندیشید و این سبب آوازه‌ی وی شد.

اثری دیگر از اوژن آتژه

نمونه‌ای دیگر از آثار آتژه

بروک شایدن

بروک شایدن یکی دیگر از عکاسان مطرح دنیاست که طی سال‌های فعالیتش از منابع بسیاری برای ارائه آثار بهتر الهام گرفته است. سبک عکاسی شایدن به گونه‌ای است که آثارش را پنجره‌ای به دنیای دیگر می‌دانند.

یک اثر «فاین آرت» از برک شایدن

عکس‌های برک شایدن که اغلب در استودیو گرفته‌ می‌شوند به دلیل نگاه طبیعت‌گرایانه حال و هوایی سورئال و ذهنی دارند و به دلیل وجود ظرایف بسیار به نقاشی شبیه هستند. دلیل ذهنی و رویاگونه بودن آثار این خانم عکاس این است که افکت‌های کامپیوتری را با ویرایش عکس‌های خام به تصاویر خودش اضافه می‌کند و یک لایه پتینه به اثر می‌افزاید تا باعث شود تصاویرش بی مکان و زمان و رویاگونه باشند.

اثری دیگر از بروک شایدن

آرت کین

آرت کین اهل نیویورک را یکی از تاثیرگذارترین و بهترین عکاس‌های «فاین آرت» قرن بیستم می‌دانند. او پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه « Cooper Union » به سال 1950 صفحات مجله «Esquire» را طراحی کرد و در سن 27 سالگی به عنوان مدیر هنری مجله «Seventeen» انتخاب شد و در ادامه به کالج «New School» دانشگاه معتبر آن دوران رفت و ادامه تحصیل داد.

اثر مطرح آرت کین که در سبک «فاین آرت» قرار می‌گیرد

آرت کین تا آن حد نوگرا بود که سه دهه پیش از ابداع فتوشاپ و عکاسی دیجیتال تصاویری آثاری را ثبت و خلق کرد که با عکس‌های دیجیتال امروز بی‌شباهت نیستند. این عکاس طی سال‌های فعالیتش عکس‌های متعددی از افراد مطرح دوران خودش را به ثبت رساند که جمله باب دیلن, سانی و شر, آرتا فرانکلین, فرانک زاپا, جیم موریسون, جانیس جاپلین و رولینگ استونز برخی از آنها هستند. او که با گای بوردین و هلمت نیوتون هم‌دوره بوده، سال 1995 در سن 69 سالگی خودکشی کرد.

در پایان باید اینگونه گفت که پیشرفت و حرکت سریع السیر دنیا به سمت تکنولوژی و دنیای ماشینیزه و مکانیکی در آینده‌ای نزدیک سبک‌های دیگری را به دیگر سبک‌های عکاسی و دیگر هنرها می‌افزاید.