«کارگاه‌های آموزشی» چه جایگاهی در جشنواره جهانی فیلم فجر دارند؟
کمتر از یک ماه به برگزاری دوره سی‌وهشتم جشنواره جهانی فیلم فجر زمان باقی و کم نیستند علاقه‌مندانی که برای حضور در کارگاه‌های آموزشی و دیدار مجازی با چهره‌های معتبر سینمای ایران و جهان، لحظه‌شماری می‌کنند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، طی ۶ سالی که از برگزاری جشنواره جهانی فیلم فجر گذشته است، یکی از کارهای مثبت انجام شده در این جشنواره، برگزاری کارگاه‌های آموزشی در خلال برگزاری جشنواره بوده که طی این سال‌ها از طرف اعضای باشگاه هواداری و مخاطبان جشنواره جهانی مورد استقبال قرار گرفته است. کارگاه‌هایی که با حضور بزرگان سینمای ایران و جهان در جشنواره جهانی فیلم فجر برگزار شده و به دانش سینمایی مخاطبان آن افزوده است. در این گزارش از چند زاویه به برگزاری این کارگاه‌های آموزشی در سی و هشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر نگاهی داشتیم.
تخصص در «تبادل تخصص»
رویدادهای سینمایی غالباً به‌واسطه ویترین آثار رونمایی‌شده، رفت‌وآمد چهره‌ها بر فرش‌های قرمز و جوایز اهدایی به فیلم‌های برگزیده در فضای رسانه‌ای شناخته می‌شوند و شهرتشان وام‌دار همین بازتاب‌های رسانه‌ای است. اما اعتبار رویدادها در میان اهل‌فن، نیاز به پشتوانه‌ای فراتر از این دارد. در کنار جهت‌گیری‌های کلان محتوایی و تلاش برای همراه کردن چهره‌های معتبر سینمای جهان، فراهم آوردن بستر مناسب برای تبادل تجربه و ایجاد زنجیره ارتباطی میان متخصصان اهل‌فن از کشورهای مختلف، یکی از ویژه‌ترین ارزش‌افزوده‌های جشنواره‌ها محسوب می‌شود.
برگزاری کارگاه‌های آموزشی و نشست‌های تخصصی در رویدادهای سینمایی، فرصتی ویژه برای تکمیل همین زنجیره ارتباطی میان متخصصان سینما است؛ فرصتی که استفاده درست از آن تبدیل به پشتوانه اعتباری یک جشنواره در نگاه اهالی حرفه‌ای و طرفداران جدی سینما می‌شود.
جشنواره جهانی فیلم فجر، که از زمان استقلال از بخش ملی این رویداد، به‌صورت ویژه‌تر زیر ذره‌بین رسانه‌ها و محافل سینمایی داخلی و خارجی قرار دارد، از همان آغاز توجه ویژه‌ای به ظرفیت برگزاری کارگاه‌های تخصصی داشته و به‌واسطه همراهی چهره‌های معتبر داخلی و بین‌المللی، توانسته به رویدادی معتبر برای سینمادوستان و علاقه‌مندان به فراگیری «فن سینما» تبدیل شود. این رویداد در آستانه برگزاری یکی از متفاوت‌ترین دوره‌های خود اما با چه چالش‌هایی در زمینه برگزاری کارگاه‌های تخصصی مواجه است؟
حضور ویژه متخصصان در «فجر جهانی»
اگر آلبوم خاطرات جشنواره جهانی فیلم فجر را از سال ۹۴ تا به امروز ورق بزنیم، در فصل کارگاه‌های آموزشی و نشست‌های تخصصی، با فهرستی بلندبالا از چهره‌های معتبر سینمایی مواجه می‌شویم که در دوره‌های مختلف مهمان ویژه این رویداد شده‌اند. از الیور استون، کارگردان سرشناس و نویسنده برنده جایزه اسکار که در دوره سی و ششمین جشنواره جهانی فیلم فجر عازم تهران شد و در این رویداد سینمایی، نشستی را با موضوع کارگردانی برای علاقه‌مندان به این حوزه برگزار کرد، تا پل شریدر فیلم‌نامه‌نویس «راننده تاکسی» که در کارگاه دارالفنون سی‌وهفتمین جشنواره جهانی حاضر شد و تأکید کرد: «امروزه فناوری همه چیز را تغییر داده و ما در جهانی به سر می‌بریم که در صنعت فیلم‌سازی هم دموکراسی حکم‌فرما شده است.» ای. آر. رحمان تهیه‌کننده موسیقی، آهنگساز فیلم، موسیقیدان و خواننده سرشناس هندی که تاکنون موفق به کسب دو جایزه اسکار شده و علاوه بر آن دو جایزه گرمی و یک جایزه بفتا را نیز از آن خود کرده است هم در جریان سی‌وششمین جشنواره جهانی فیلم فجر مهمان این جشنواره شد و با حضور در کارگاه آموزشی با موضوع موسیقی از سال‌ها تجربه خود در این زمینه سخن گفت. او که در فیلم «محمد رسول‌الله (ص)» با مجید مجیدی کارگردان ایرانی همکار بوده، در بخشی از این کارگاه درباره این همکاری و اهمیت ساخت موسیقی برای فیلمی با موضوع زندگی پیامبر اسلام سخن گفت. فرانکو نرو بازیگر سرشناس ایتالیایی هم مهمان ویژه سی و ششمین جشنواره جهانی فجر بود در نشست صمیمانه با بازیگران ایرانی عنوان کرد «تا زمانی که آزادی هست، سینما هم هست.». ریتی پان کارگردان اهل کامبوج هم سال ۹۷ با حضور در ایران، مهمان سی‌وششمین دوره جشنواره جهانی شد و جایزه صلح را از دستان الیور استون در این رویداد بین‌المللی دریافت کرد.
علاوه‌بر این نام‌ها ویت هایدوشکا تهیه‌کننده ثابت فیلم‌های میشاییل هانکه، الیویه مگاتون فیلم‌ساز فرانسوی که کارگردانی فیلم‌های اکشنی چون «مأمور انتقال ۳» و قسمت‌های دوم و سوم «ربوده‌شده» (Taken) را در کارنامه دارد، سمیح کاپلان اغلو کارگردان سرشناس سینمای ترکیه و یا تهیه‌کننده آثار دیگر فیلم‌ساز سرشناس ترک یعنی نوری بیلگه جیلان از دیگر مهمانان معتبر جشنواره جهانی فجر طی دوره‌های مختلف برگزاری آن بوده‌اند. چهره‌هایی که کارگاه‌های آموزشی و نشست‌های تخصصی با حضور آن‌ها در کاخ جشنواره برگزار و اتفاقاً با استقبال ویژه علاقه‌مندان به سینما نیز مواجه شد.
این حضور و همراهی چهره‌های معتبر سینمایی با جشنواره جهانی فیلم فجر البته محدود به سینماگران خارجی نیست و در میان سینماگران معتبر داخلی هم کم نیستند چهره‌هایی که در قالب کارگاه‌های آموزشی از فرصت تبادل تجربه و تخصص خود با سینمادوستان جوان‌تر نهایت استفاده را کردند. اصغر فرهادی، بهمن فرمان آرا، ابراهیم حاتمی‌کیا، مجید مجیدی، رخشان بنی اعتماد، رضا کیانیان، احمدرضا معتمدی، فریدون جیرانی، مازیار میری، مهران کاشانی، آتیلا پسیانی، همایون اسعدیان، پیمان قاسم‌خانی و کتایون ریاحی از سینماگران مطرح ایرانی بودند که در دوره‌های مختلف جشنواره جهانی سهم ویژه‌ای در برگزاری کارگاه‌های آموزشی و غنای محتوایی این رویداد برای اهل‌فن داشتند.
چالش‌های کارگاهی جشنواره سی‌وهشتم
سی‌وهشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر، که سال گذشته در سایه بحران کرونا، برگزاری آن به حالت تعلیق درآمد و حالا با یکسال تأخیر در خردادماه ۱۴۰۰ قرار است برگزار شود، در بخش‌های مختلف دستخوش تغییراتی خواهد شد. یکی از این بخش‌ها برگزاری همین «کارگاه‌های آموزشی» و «نشست‌های تخصصی» است که هرساله یکی از مهم‌ترین پشتوانه‌های اعتباری این رویداد بوده است. محمدمهدی عسگرپور دبیر جشنواره سی‌وهشتم درباره برگزاری کارگاه‌های این رویداد اعلام کرده است: «این بخش هم در این دوره به‌صورت مجازی برگزار خواهد شد. تعدادی از این کارگاه‌ها همین روزها با همراهی برخی اساتید در حال ضبط است. مشکلاتی در این حوزه وجود دارد که مختص کشور ما هم نیست. فرض کنید کارگاهی در یکی از کشورهای شرقی قرار است برگزار شود و استاد مدعو آن کارگاه، ساکن غرب است. این اختلاف ساعت طبیعتاً مشکلاتی ایجاد می‌کند و به همین دلیل بخشی از کارگاه‌ها ضبط می‌شود. بخشی از کارگاه‌ها هم به‌صورت مجازی اما زنده در زمان برگزاری جشنواره برگزار می‌شود.» استفاده از ظرفیت فضای مجازی برای عبور از بحران کرونا و در عین حال حفظ زنجیره ارتباطی سینمادوستان با «اهل‌فن»، یکی از مهم‌ترین تمهیداتی است که بسیاری از رویدادهای معتبر سینمایی در سراسر جهان از آن بهره گرفته‌اند و باید دید جشنواره جهانی فیلم فجر در این زمینه چه کارنامه‌ای خواهد داشت.
کمتر از یک ماه دیگر به برگزاری دوره سی‌وهشتم این رویداد زمان باقی است و از همین امروز کم نیستند علاقه‌مندانی که برای حضور در کارگاه‌های آموزشی و دیدار مجازی با چهره‌های معتبر سینمای ایران و جهان، لحظه‌شماری می‌کنند. آلبوم خاطرات جشنواره جهانی فیلم فجر، در انتظار ثبت خاطراتی متفاوت در حافظه خود است.
