شناسنامه هر ملت تاریخ هر ملت است/ اسناد هویتی مخدوش بر آینده کشور تاثیرات سوء دارد/ مردم با خرید 20 میلیارد تومانی رکورد شکستند

به گزارش خبرنگار ایلنا، نشست خبری جایزه «کتاب تاریخ انقلاب اسلامی» صبح امروز، یکشنبه ۱۷ اسفندماه در سالن زنده‌یاد عاشوری خانه کتاب و ادبیات ایران به صورت حضوری و آنلاین برگزار شد.

ایوب دهقانکار (مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران) و موسی حقانی (رئیس پژوهشکده تاریخ معاصر) در این برنامه درباره روال برگزاری جایزه «کتاب تاریخ انقلاب اسلامی» توصیحاتی ارائه کردند. 

تصور نمی‌کردیم بتوانیم جایزه «کتاب تاریخ انقلاب اسلامی» را امسال برگزار کنیم

در ابتدای این نشست ایوب دهقانکار درباره نخستین جایزه «کتاب تاریخ انقلاب اسلامی» که با مشارکت پژوهشکده تاریخ معاصر و خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار می‌شود، گفت: تصور نمی‌کردم در این روزهای پایانی سال در نشست خبری مستقل در خدمت اهالی رسانه باشیم. نشست قبلی درباره جایزه «کتاب سال» بود و در آن برنامه تصور نمی‌کردم سی، چهل روزمانده به پایان سال بازهم در خدمت شما باشیم؛ زیرا فکر نمی‌کردیم برگزاری جایزه «کتاب تاریخ انقلاب اسلامی» پیش از فرا رسیدن سال جدید برگزار شود اما خوشبختانه این اتفاق افتاد. 

دهقانکار افزود: از دکتر حقانی نیز بابت همت والای خودشان و همکارانشان برای برگزاری جایزه «کتاب تاریخ انقلاب اسلامی» تشکر می‌کنم. این رویداد مانند دیگر جشنواره‌ها که جزییات مهم دارند اهمیت داشت و تمام موارد لازم باید لحاظ می‌شد که این اتفاق افتاد. 

مدیرعامل خانه کتاب در ادامه درباره چگونگی شکل‌گیری جایزه «کتاب تاریخ انقلاب اسلامی» توضیح داد: در خانه ادبیات تفاهم‌نامه‌ای زیادی با پژهشگاه‌ها و موسسات با موضوعات مختلف منعقد می‌شود و از بدو تاسیس تاکنون تفاهمنامه‌ای نداشته‌ایم که خروجی خوبی نداشته باشد. البته هنر اصلی این است که پس از انعقاد هر تفاهم‌نامه خروجی مطلوب ایجاد شود. درباره رویداد فعلی نیز این اتفاق افتاده و پیش از آن با پژوهشکده تاریخ معاصر قراردادی منقعد شد و پس از این اتفاق بلافاصله هسته‌های علمی تشکیل شد و در ادامه آیین‌نامه‌ای تدوین و به امضای مشترک رسید. 

او ادامه داد: پس از تدوین آیین‌نامه اعطای کتاب تاریخ انقلاب، دوستان وارد فاز اجرایی شدند و ما خودمان مردد بودیم که این جایزه به این طرف سال می‌رسد یا نه. حتی زمانی را نیز برای برگزاری انتخاب کرده بودیم که ۱۲ فروردین‌ماه روز جمهوری اسلامی بود، اما پس از انجام امور و با همت همه همراهان این اتفاق زودتر افتاد. 

دهقانکار درباره اهداف جایزه «کتاب تاریخ انقلاب اسلامی» نیز گفت: اهداف جایزه از نامش مشخص است. بالاخره برنامه‌هایی در خانه کتاب برگزار می‌شود که در نوع خود برند هستند و دارای اعتبارند از جمله جایزه جلال و کتاب سال. اما جایزه‌ای که بخواهد ویژه به تاریخ انقلاب اسلامی بپردازد، نداشته‌ایم. 

مدیرعامل خانه کتاب با تاکید بر اینکه پژوهش خوب این است که پرسش‌های جدید مطرح کند، گفت: در جایزه کتاب سال و جلال امکان اینکه به تمام شاخه‌های علوم مختلف پرداخته شود نیست. در این رویدادها، سقفی کلان مدنظر است و امکان پرداختن به جزییات وجود ندارد؛ هرچند آثار ممتاز معرفی می‌شوند و جایزه می‌گیرند اما کمتر شاهد برگزاری رویدادی تخصصی بوده‌ایم. هفته قبل نیز جایزه «نقد زرین» را داشتیم که به حوزه نقد می‌پردازد. 

او در ادامه توضیح داد: تخصصی کار کردن فرصت پرداختن به جزییات را می‌دهد و همه جوایز و برنامه‌های خانه کتاب در دو حوزه مشترکند. یکی درباره معرفی کتاب‌ها و آثار به مخاطبان و مردم و دیگری بحث حمایت است که به بیشتر به مولف و ناشر توجه دارد و جایزه «کتاب تاریخ انقلاب اسلامی» این دو هدف را به طور توامان دنبال می‌کند. 

دهقانکار درباره نحوه و زمان و مکان برگزاری جایزه «کتاب تاریخ انقلاب اسلامی» گفت: مراسم اختتامیه در سالن عاشوری خانه کتاب برگزار می‌شود و مانند دیگر برنامه‌ها باید دستورالعمل‌ها رعایت شود و این برنامه با تعداد معدودی از حضار برگزار خواهد شد و علاقمندان می‌توانند از طریق فضای مجازی با ما همراه باشند. ساعت برگزاری برنامه ظرف یکی دو رو آینده اعلام می‌شود. 

در بحث انقلاب اسلامی باید مراقب تحریف‌ها باشیم

موسی حقانی (رئیس پژوهشکده تاریخ معاصر و دبیر جشنواره) نیز در ادامه برنامه، درباره روند داوری آثار و اتفاقات اجرایی جایزه «کتاب تاریخ انقلاب اسلامی» با حضار صحبت کرد. 

حقانی گفت: آقای دهقانکار درباره ایده و اجرایی شدن جشنواره توضیح دادند و من نیز یکی دو مورد را در خصوص اهداف می‌گویم. 

او افزود: تاریخ‌نگاری انقلاب پس از وقوع انقلاب اسلامی شروع شد و سابقه‌ای ۴۲ساله دارد. نگاه تخصصی اما محدود به این مقطع نیست. ما در زمینه انقلاب عرصه‌ای ۱۰۰ و ۱۲۰ساله را مد نظر داشته‌ایم. باید در خصوص انقلاب و زمینه‌های آن صحبت می‌کردیم که کار دشواری بود. 

رئیس پژوهشکده تاریخ معاصر ادامه داد: نگاه تخصصی ایجاب می‌کرد به طور ویژه به این حوزه بپردازیم و خوشبختانه با همکاری خانه کتاب و پژوهشکده تاریخ معاصر در حوزه تاریخ نگاری انقلاب اسلامی این اتفاق قدمی به پیش بود تا بتوانیم از فعالان این حوزه طی چهل سال تشکر و تقدیر کنیم. 

او در ادامه توضیح داد: همایشی که مد نظرمان است دو بخش داشت یکی از سال ۵۷ تا ۹۷ را در بر می‌گیرد و بخش دیگر به دو سال اخیر، یعنی سال‌های ۹۷ و ۹۸ می‌پردازد. قاعدتا در بخشس اول که ۳۸ سال را در بر می‌گیرد کار ما سخت‌تر بود، زیرا آثار قدیمی هستند و حتی شاید برخی از آن‌ها در دسترس نباشند و به راحتی یافت نشوند. در بخش دوم نیز نگاهی تشویقی را مد نظر داشتیم و در بخش دوم، یعنی دو سال آخر رویکرد رقابتی را در نظر گرفتیم. 

رئیس پژوهشکده تاریخ معاصر اذعان داشت: در مرحله انتخاب‌ها ۶۰۰ اثر مورد بررسی جدی قرار گرفت و پالایش‌هایی انجام شد و برگزیدگان انتخاب شدند. در بخش خاطرات گروهی داشتیم که به خاطرات پرداختند و بخش بعد مستند و شامل عکس نوشت‌ها و یادداشت‌ها بود و تاریخ شفاهی و اسناد و پزوهشهای اسنادی و رمان و کودک و نوجوان را داشتیم. 

او ادامه داد: در برخی زمینه‌ها با آسیب‌هایی برخورد کردیم. مثلا به برخی حوزه‌ها کمتر توجه شده و سعی می‌کنیم تحلیل خودمان را در روز برپایی جشنواره اعلام کنیم. بحث کودک و نوجوان و رمان تاریخی لازم به تلاش بیشتر داشت و هدف اصلی این نوع جشنواره‌ها جلب توجه نویسندگان به حوزه‌هایی است که درشان کمبود داریم. 

حقانی درباره مقوله تحریف در آثار تاریخی نیز اینگونه توضیح داد: تحریف تاریخ انقلاب اسلامی اتفاقی است که وجود دارد. در دوران مشروطه برخی دست به قلم شدند و رویکردهای مختلف داشتند و آنچه در این زمینه در دسترس ماست ناتمام و یا بخشی از روایت‌های آن مقطع است. این اتفاق یعنی تحریف نباید در تاریخ نگاری انقلاب اسلامی رخ دهد و بیشتر نویسندگان در این بخش دست به قلم شده‌اند و کار ما کمک به نویسندگان این حوزه است تا به این ترتیب از تحریف‌های احتمالی جلوگیری شود. 

او در ادامه توضیحاتش بیان کرد: بحث دیگر کمک به تقویت حافظه تاریخی جامعه خودمان است و یکی از آسیب‌هایی است که ما و دیگران بر آن اذعان داریم این است که حافظه تاریخی ما ضعیف است. بخشی از این کاستی به دلیل‌عدم توجه به تاریخ‌نگاری است و شاید در بخش آموزش‌ها نیز مشکلاتی در این زمینه باش که این ضعف حافظه تاریخی را تشدید می‌کند. لذا کار ما کار کردن روی حافظه تاریخی است. شناسنامه هر ملت تاریخ هر ملت است و اگر سند هویتی مخدوش باشد در آینده کشور تاثیرات سو خواهد داشت. 

حقانی در ادامه درباره نحوه داوری آثار نیز اینگونه گفت: ۴۵ نفر از دوستان فعال در حوزه‌های مختلف در داوری‌ها به ما کمک کردند و این همراهی کار سخت را برایمان آسان کرد. 

رئیس پژوهشکده تاریخ معاصر و دبیر جشنواره زمان برگزاری جایزه «کتاب تاریخ انقلاب اسلامی» را روز شنبه اعلام کرد و گفت: برخی داوران را ندیده‌ام زیرا با سرگروه‌ها تعامل داشتند. به طور هفتگی نیز جلسه داشتیم و ریز اتفاقات صورت می‌گرفت و به استحضار اعضای هیت علمی می‌رسید و نهایتا گزارش‌های آماده شده روز شنبه ارائه خواهند شد. 

حقانی درباره جوایز و حمایت‌ها و جوایز گفت: رقمی به برگزیدگان داده می‌شود و برگزیدگان به نهادهای دیگر معرفی می‌شوند و به رسمیت شناخته می‌شوند. در بخش اول یعنی طی ۳۸ سال، هفت بخش و سه جایزه داشته‌ایم و آثار مورد تقدیر قرار می‌گیرند و رتبه‌بندی می‌شوند و جز یک مورد در باقی بخش‌ها این جایزه را داریم. در بخش دوسال آخر نیز شایسته تقدیر و برگزیده خواهیم داشت. 

برای اولین‌بار در حمایت از کتاب فروشی‌های فصلی رکورد خرید ۲۰ میلیارد تومانی  شکسته شد

دهقانکار در ادامه برنامه درباره گفت: این جلسه اختصاصا متعلق به جایزه «کتاب تاریخ انقلاب اسلامی» است اما می‌خواهم از این فرصت برای توضیح درباره دیگر فعالیت‌های خانه کتاب استفاده کنم. 

او افزود: کرونا و بحث ادغام موسسات را در بدو تاسیس خانه کتاب داشتیم. یکی از کارها برگزاری اولین نمایشگاه مجازی کتاب تهران بود که اتفاق افتاد و درباره آن صحبت‌هایی مطرح شد و با همکاری ایبنا نشست‌هایی نیز برای نقد نمایشگاه کتاب برگزار شد و بازهم درصدد هستیم تا جمع‌بندی اتفاقات را به اصحاب رسانه و مردم ارائه کنیم. نمایشگاه مجازی حاصل این دوعامل بود. اگر ادغام انجام نمی‌شد نمایشگاه به سختی برگزار می‌شد. نگرانی‌هایی نیز در بدو ادغام وجود داشت و می‌گفتند موسسات قبلی فعالیتشان کم می‌شود که این اتفاق رخ نداد. 

دهقانکار گفت: نمایشگاه کتاب از یکم تا ده بهمن‌ماه برگزار شد و به فاصله کمتر از یک ماه در نهم اسفند طرح زمستانه را برگزار کردیم که چهارمین طرح فصلی امسال بود. نگران بودیم از طرح زمستانه استقبال نشود و برخی می‌گفتند چرا در فاصله این کم این بخش برگزار شود، اما در عمل دیدیم که از سوی مردم و کتاب‌خوان‌ها غافلگیر شدیم و برای اولین‌بار در حمایت از کتاب فروشی‌های فصلی رکورد خرید ۲۰ میلیارد تومانی ظرف هشت روز شکسته شد. همه اینها در حالی است که نمایشگاه مجازی کتاب یک ماه قبل برگزار شده بود و در آستانه سال نو هستیم و خوراک و پوشاک اولیت مردم است و طرح زمستانه در میانه این دواتفاق قرار گرفته بود، اما مردم عزیز بالغ بر ۲۱ میلیارد تومان کتاب خریدند که جای افتخار دارد. 

مدیرعامل خانه کتاب ادامه داد: به نظرم این آمار باید وسط نهادهای مربوطه که کار ثبت‌ها را انجام می‌دهند، ثبت شود زیرا اتفاق خوبی است که توسط مردم رقم خورده است. وقتی می‌گوییم مردم متمدن هستند، این ویژگی باید در جایی خودش را نشان دهد و مصداقش همین رکوردها در شرایط سخت است. 

او اذعان داشت: این رکوردشکنی حاصل هنر مردم و صنعت نشر کشور است. هیچکس منکر تاثیرات منفی کرونا بر صنعت نشر نیست و در همه دنیا همین است. با وجود همه اتفاقات مذکور بعید می‌دانم کسی منکر تاب‌آوری صنعت نشر ما در بحران کرونا باشد. نمایشگاه با همه اشکلات این خروجی مهم را دارد و برگزاری طرح‌های فصلی نیز با استقبال مواجه شده که نشان داده در مقابل کرونا تاب آورده ایم. 

در ادامه برنامه مسئولان حاضر در نشست به سوالات حضار پاسخ داده شد.