تحولات فرهنگی و تاریخی «شهر دراز» مستند‌سازی می‌شود/ تعیین حریم گورستان پیشاتاریخ ایرانشهر
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سیستان و بلوچستان از پژوهش در محوطه و گورستان تاریخی شهر دراز به منظور عملیات مستند‌سازی و شناخت ویژگی‌ها و تحولاتی که در شکل‌گیری فرهنگ و تاریخ محوطه و منطقه نقش داشته‌اند، خبر داد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان در گفتگو با خبرنگار ایلنا، با اشاره به اتمام طرح تعیین حریم «شهر دراز» ایرانشهر گفت: با توجه به ساخت و سازهای غیرمجاز در عرصه و حریم این محوطه، در شهریور ماه امسال پروژه تعیین حریم آن با هدف جلوگیری از تهدیدهای احتمالی ازجمله ساخت و سازها و تصرف‌های غیرمجاز و تدفین اموات توسط اهالی منطقه انجام شد.
«علیرضا جلال‌زایی» با اشاره به اینکه تعیین عرصه و پیشنهاد حریم محوطه باستانی شهر دراز ایرانشهر با اعتباری بالغ بر ۴۰۰ میلیون ریال به پایان رسید، یادآور شد: به طور معمول تعیین عرصه و پیشنهاد حریم یک گام حفاظتی اولیه برای تعیین کالبد و گستره آثار و محوطه‌های باستانی است.
او خاطرنشان کرد: با این حال علاوه بر ماموریت ذاتی چنین پروژه‌ای، عملیات مستند‌سازی و شناخت ویژگی‌ها و تحولاتی که در شکل‌گیری فرهنگ و تاریخ محوطه و منطقه نقش داشته‌اند نیز مدنظر خواهد بود.
مدیرکل میراث فرهنگی سیستان و بلوچستان با اشاره به قدمت این محوطه تاریخی، تصریح کرد: گورستان شهر دراز در بخش مرکزی شهرستان ایرانشهر و در روستای شهر دراز واقع شده که سال ۸۵ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و یکی از قبرستان‌های مهم دوره پیش از تاریخ محسوب می‌شود.
جلال‌زایی ادامه داد: مهم‌ترین عناصر فرهنگی روی سطح محوطه شامل سفال‌های منقوش و غیرمنقوش است که گویای تمدن غنی از دوران به‌جای مانده از گذشته است و تعدادی هم سفال‌های دوره اسلامی نیز روی قبرستان مشاهده شده که تداوم این فرهنگ در دوره‌های متمادی را نشان می‌دهد.
او همچنین با اشاره به دیگر اهداف این پژوهش، تشریح کرد: گاه‌نگاری نسبی و شناخت دوره‌های فرهنگی محوطه، بررسی وسعت و محدوده استقراری محوطه باتوجه به پراکندگی مواد فرهنگی موجود بر سطح، طراحی و گونه‌شناسی نمونه‌های شاخص سفالی و انجام مقایسه تطبیقی آنها با یافته‌های منتشر شده از مناطق همجوار و همچنین بررسی و شناخت بخش‌های مختلف محوطه از نظر کارکرد با توجه به یافته‌های سطحی از جمله این اهداف بود.
مدیرکل میراث فرهنگی سیستان و بلوچستان همچنین درباره پروژه خط لوله انتقال گاز در سیستان، گفت: پروژه بررسی باستان‌شناسی در مسیر خط انتقال گاز سه‌راهی دشتک به زابل به شناسایی ۳۸ محوطه و تپه باستانی منجر شد، که طی هماهنگی‌هایی که با شرکت ملی گاز ایران داشتیم خوشبختانه بلافاصله قرار شد مسیر لوله گاز در مواردی که در محدوده آثار باستانی قرار دارد، تغییر کند.
جلال‌زایی با اشاره به اینکه بررسی باستان‌شناسی و گمانه‌زنی به منظور مشخص‌شدن مسیر پروژه خط لوله انتقال گاز نیز انجام شده است، تصریح کرد: خوشبختانه از این نظر هیچ گونه آسیبی آثار و محوطه‌های تاریخی موجود در این پهنه را تهدید نمی‌کند.
او همچنین با اشاره به فعالیت ۲۵ کارگاه مرمتی این استان در سال ۹۹، گفت: از مهم‌ترین این کارگاه‌ها قلعه بلقیس، خانه امیرشهریار خمکی زابل، قلعه حیدرآباد خاش، گاراژ ملک زاهدان و قلعه قصرقند هستند.
مدیرکل میراث‌فرهنگی سیستان و بلوچستان خاطرنشان کرد: امسال هشت اثر ناملموس، دو اثر طبیعی و سه اثر غیرمنقول از استان در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید و ۱۵ پرونده ثبتی غیرمنقول، پنج پرونده آثار طبیعی، ۱۳ پرونده آثار منقول فرهنگی-تاریخی و پنج پرونده آثار ناملموس هم تکمیل شد.
به گفته جلال‌زایی، از ابتدای سال تاکنون هزار اثر از استان سیستان و بلوچستان در سامانه جامع ثبت شده است.
