در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد:
نگارگری را با کشورهایی شریک شدیم که هیچ سابقه‌ای در آن ندارند/ جایگاه ترکیه، ترکمنستان و ازبکستان در نگارگری چیست؟
محمدباقر آقامیری گفت: نگارگری که مسئولان میراث فرهنگی آن را مینیاتور می‌نامند، در تمام دنیا به نام نقاشی ایرانی شناخته می‌شود؛ این در حالی است که اکنون نگارگری را با کشورهایی به ثبت جهانی رسانده‌ایم که هیچ جایگاهی در این هنر ندارند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، در پانزدهمین کمیته جهانی میراث ناملموس سازمان علمی، آموزشی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو - UNESCO)، پرونده هنر نگارگری (مینیاتور) به صورت مشترک توسط کشورهای ایران، ترکیه، جمهوری آذربایجان و ازبکستان در کمیته جهانی مطرح و پس از بررسی با رای اکثریت آرا و بدون مخالف به عنوان پانزدهمین میراث ناملموس ایران در فهرست جهانی یونسکو ثبت شد.
البته این ثبت جهانی با انتقادهایی نیز همراه شد چنانکه وزارت اطلاعات و فرهنگ کشور افغانستان از اینکه نامی از افغانستان به عنوان یکی از میراث‌داران هنر مینیاتور برده نشده، رسما شکایت کرد. محمدطاهر زهیر (سرپرست وزیر اطلاعات و فرهنگ افغانستان) گفت: اعلام ثبت هنر مینیاتور در میراث جهانی در مغایرت صریح با مواد مندرج کنوانسیون حفاظت از میراث‌های فرهنگی ناملموس بوده و باعث ایجاد فضای عدم همکاری فرهنگی میان کشورهای مربوطه می‌گردد.
محمدحسن طالبیان (معاون میراث فرهنگی ایران) نیز در حاشیه برگزاری پانزدهمین اجلاس کمیته بین‌الدول میراث‌فرهنگی ناملموس یونسکو گفت: پرونده ثبت جهانی مینیاتور توسط ایران، ترکیه، ترکمنستان، ازبکستان و آذربایجان تهیه شده و در آینده کشورهای هندوستان، افغانستان و تاجیکستان نیز به پرونده ثبت جهانی مینیاتور اضافه می‌شوند.
محمدباقر آقامیری (استاد نگارگری) که بیش از ۴۰ سال از عمرش را صرف آموزش کرده است، با تاکید بر اینکه مینیاتور یک واژه بیگانه است که از زبان فرانسه وارد فرهنگ هنری و جامعه ما شده است، یادآور شد: در دوسالانه نگارگری که سال ۱۳۷۲ برگزار شد، پیشنهاد دادم تا به جای مینیاتور از نگارگری به عنوان یک واژه ایرانی استفاده کنیم. نقاشی ایرانی یا همان نگارگری که مسئولان میراث فرهنگی بیشتر آن را با نام مینیاتور می‌نامند، سال‌هاست به نام persian paint در جهان شناخته شده است. چه این هنر چه در یونسکو ثبت شود یا نشود، در دنیا به نام نقاشی ایرانی شناخته می‌شود؛ این در حالی است که اکنون نگارگری را با کشورهایی به ثبت جهانی رسانده‌ایم که هیچ محلی از اعراب در این هنر ندارند. به طور مثال کشور ترکیه تنها حدود ۳۰ تا ۴۰ سال است که به صرافت نگارگری افتاده که آن هم در سطح بسیار پایینی انجام می‌شود و برداشت‌های آن‌ها نیز تماما از روی آثار اساتید و مکاتب نگارگری ایرانی است. باکو و آذربایجان نیز در حوزه نگارگری؛ هنرمندی ندارند که صاحب سبک باشند و حرفی برای گفتن داشته باشند.
او خاطرنشان کرد: نباید فراموش کرد مرزهای ایران فرهنگی در گذشته فراتر از آن چیزی بود که اکنون شاهد آن هستیم. حتا هرات در گذشته یکی از شهرهای ایران بود و در قالب خراسان بزرگ به حساب می‌آمد اما اکنون افغانستان مدعی ثبت نگارگری به نام خود است.
آقامیری درخصوص وضعیت و جایگاه نگارگری به عنوان هنر اصیل و سنتی در ایران و جهان گفت: در فضاهای رسمی آموزشی دولتی کمتر به حوزه نگارگری پرداخته می‌شود و تعداد دانشگاه‌هایی که به این هنر سنتی می‌پردازند، محدود است، اساتیدی که این دروس را تدریس می‌کنند برخی قابل دفاع نیستند و تعداد مدرسان توانا بسیار اندک است. همواره گفته‌اند که مرغ همسایه غاز است، درحالیکه خود ما هنرهای اصیل سنتی بسیاری برای بیان عقاید و فرهنگ‌مان داریم اما تهاجم فرهنگی سبب شده تا بیشتر هنرمندان نسل جوان به سمت هنرهای مدرن کشیده شوند.
او ادامه داد: متأسفانه در دانشگاه‌های مشهور هنری کشور شاهد هستیم که نقاشی مدرن، مینیمال، فرمالیسم یا اکسپرسیونیسم انتزاعی تدریس می‌شود، این یعنی به سمت پوچ‌گرایی و بی‌هویتی گام برمی‌داریم. واسیلی کاندینسکی در کتاب تاریخ هنر خود بارها عنوان کرده که ما میمون نیستیم که تقلید کنیم. سال‌ها در این خصوص تحقیق کردم تا بتوانم پاسخی برای این صحبت کاندینسکی به دست بیاورم. بعدها با خبر میمونی روبرو شدم که روی بوم نقاشی رنگ می‌پاشید، کاری که آبستره‌کاران مدرن در جهان انجام می‌دهند. جالب آنکه اثر آن میمون حدود ۲۰ سال پیش پنج هزار دلار به فروش رفت. در آن لحظه به این نتیجه رسیدم که بسیاری از آثار مدرن از آبستره گرفته تا اکسپرسیون اندیشمندانه نیستند درحالیکه نگارگری و نقاشی ایرانی با اندیشه و تفکر همراه است و ریشه در فرهنگ و ادبیات ما دارد. هنرمندی که در این حوزه وارد می‌شود باید دائم در حال مطالعه و به‌روزرسانی اطلاعات خود باشد. مشق کردن مکاتب گذشته از هرات و تبریز گرفته تا اصفهان کافی نیست چون نگارگر باید اندیشه خود را که نشان از مسایل جامعه دارد، به نمایش بگذارد.
این استاد نگارگری همچنین به قیمت‌های بسیار بالای رنگ و ابزار نقاشی ایرانی اشاره کرد و گفت: در گذشته می‌توانستیم با حداقل هزینه ساده‌ترین رنگ‌ها را برای نقاشی‌های ایرانی تهیه کنیم، اما اکنون ورود بسیاری از این رنگ‌ها به کشور ممنوع شده است و آن را به عنوان وسایل لوکس می‌شناسند. این امر سبب شده تا با افزایش سرسام‌آور قیمت رنگ روبرو شویم. در گذشته یک شیشه رنگ سفید پنتل با ۲ هزار تومن تهیه می‌شد اما اکنون قیمت آن به ۱۵۰ هزار تومان رسیده. اگر حدود دو سال پیش می‌توانستیم با ۲۰ هزار تومان ده رنگ را تهیه کنیم اما اکنون باید بیش از یک میلیون تومان برای آن هزینه کنیم. نگارگران جوان چنین هزینه‌ای را از کجا تامین کنند؟
