آمریکا قصد دارد هر آنچه متعلق به ایران است را به کشورهای دیگر نسبت دهد/ ترکیه نگارگری ندارد اما مجبورمان کردند آن را مشترک ثبت کنیم

به گزارش خبرنگار ایلنا، در جلسه عصر چهارشنبه (۲۶ آذر ماه) در پانزدهمین کمیته جهانی میراث ناملموس سازمان علمی، آموزشی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو - UNESCO)، پرونده هنر نگارگری (مینیاتور) به صورت مشترک توسط کشورهای ایران، ترکیه، جمهوری آذربایجان و ازبکستان در کمیته جهانی مطرح شد و پس از بررسی با رای اکثریت آرا و بدون مخالفت به عنوان پانزدهمین میراث ناملموس ایران در فهرست جهانی یونسکو ثبت شد.

هرچند برخی مسئولان معتقد هستند، ثبت یک هنر خاص برای یک کشور جایگاه نیاکان مردمان آن کشور را برجسته کرده و نوعی واکنش عاطفی را نسبت به میراث‌فرهنگی و هنری ایجاد خواهد کرد، اما انتقادهایی نیز به این پرونده و ثبت آن به صورت مشترک با برخی از کشورها مطرح شده است.

محمدعلی رجبی (استاد دانشگاه و عضو پیوسته فرهنگستان هنر) معتقد است: عده‌ای از افراد در کشورهای دیگر مانند ترکیه به دنبال آن هستند که برخی از مفاخر و هنرهای سنتی ایران را به نام خود ثبت کنند، این در حالی است که تاریخ ثابت کرده است نگارگری متعلق به ایران است و حتی در سطح جهانی آن را به عنوان persian paint و هنر ایرانی می‌شناسند. سیاست‌های انحصارطلبانه برخی از کشورها مانند آمریکا و فشارهایی که تحمیل می‌کنند از آن جهت رخ نمایی می‌کند که گویا قصد دارند جلوی پیشرفت هر آنچه که متعلق به ایران است را بگیرند و آن را به کشورهای دیگر نسبت دهند. با وجود آنکه مسئولان سعی کردند نگارگری را به نام ایران ثبت کنند اما فشارهای موجود سبب شد تا این هنر ایرانی در قالب چند ملیتی ثبت شود. 

او ادامه داد: ترک‌ها بعد از آنکه در دوران حکومت سلطان سلیم به ایران حمله کردند عده زیادی از نگارگران و هنرمندان ایرانی را در رشته‌های مختلف به ترکیه بردند به همین دلیل اگر اکنون هنری هم در این خصوص داشته باشند از برکت حضور هنرمندان ایرانی در آن دوره است. ضمن آنکه در حال حاضر نیز چیزی به نام نگارگری در ترکیه معنا ندارد که بخواهند پرونده هنر نگارگری به نام ایران و در کنار آن ترکیه و سایر کشورها ثبت جهانی شود.

عضو سابق شورای عالی هنرهای سنتی سازمان میراث فرهنگی کشور تصریح کرد: وقتی نمونه‌ای از مواریث یا هنرهای یک کشور در فهرست میراث جهانی جای می‌گیرد یعنی در جایگاه جهانی و معرفی در سطح جهان قرار می‌گیرد. اکنون که هنر نگارگری ثبت جهانی شده است، مدیران و مسئولان در داخل کشور نیز باید بیشتر دقت داشته باشند تا آنکه هنر نگارگری را به عنوان هنر ملی معرفی کنند و آن را در مقابل تهاجم فرهنگی که اکنون شاهد هستیم حرمت نهند تا این هنر حتی در خانه خود نیز مورد ظلم قرار نگیرد. 

 او با اشاره به آنکه که طی سال‌های گذشته شاهد آن هستیم که در کشورمان به هنرهای مدرن آن هم از رده و درجه ۲ و ۳ که حتی به قول غربی‌ها به تاریخ پیوسته؛ توجه بیشتری می‌شود، خاطرنشان کرد: هنر نگارگری باید مورد حرمت قرار گیرد و روی آن سرمایه‌گذاری شود. باید به افرادی که در این حوزه فعالیت می‌کنند امتیاز داده شود تا بتوانند این راه را ادامه دهند. این در حالی است که مسئولان و مدیران کشور به هنرهای مدرن توجه بیشتری دارند، حتی شاهد حضور وزیر فرهنگ و ارشاد در حراجی‌های آثار هنری از نوع مدرن هستیم درحالی‌که برخی اوقات این حراجی‌ها محلی برای پولشویی هستند و با این‌همه هیچ حمایتی از نگارگری ایرانی و هنرهای سنتی نمی‌شود.

 رجبی یادآور شد: هنر نگارگری چه به ثبت جهانی برسد چه نرسد باید به عنوان یک وظیفه ملی و اسلامی مورد توجه قرار گیرد. من معتقد هستم ثبت هنر نگارگری در یونسکو بیشتر جنبه‌های بین‌المللی آن را دربرمی‌گیرد. البته این بسیار نیکوست که اجازه ندادیم سایر کشورها مانند ترکیه به تنهایی آن را ثبت کنند و امیدوار هستیم در آینده نگارگری بتواند جایگاه ویژه خود را چه در ایران و چه در عرصه جهانی به دست آورد.

گفتگو: معصومه دیودار