«محبعلی» در گفت‌وگو با ایلنا:
واکنش مثبت عربستان به پیام ایران، به ایجاد آرامش در منطقه کمک می‌کند/ بغداد می‌خواهد رابطه تعریف شده‌تری با آمریکا داشته باشد/ تا زمانی که دولت عراق یک شرکت سهامی است، باید نگران اوضاع آن باشیم
تحلیلگر مسائل خاورمیانه ضمن بررسی ابعاد سفر وزیر خارجه ایران به عراق و دیدارهای رسمی و غیررسمی او، به نقش سفر آینده نخست وزیر عراق به سه کشور ایران، عربستان و آمریکا در ثبات و آرامش منطقه پرداخت.
وزیر خارجه ایران در سفر یک روزه خود به عراق با مقام‌های رسمی و غیررسمی متعددی در عراق از نخست وزیر، وزیر امور خارجه، رئیس پارلمان و مقام‌های قضایی این کشور گرفته تا گروه‌های شیعی و کرد دیدار و گفت‌وگو کرد. در این دیدارها ایران هموار بر حفظ حریم و تمامیت ارضی عراق و تعمیق روابط تاریخی، اقتصادی و امنیتی دو کشور تاکید کرد.
الکاظمی می‌داند که عراق به سرزمینی برای رقابت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی تبدیل شده است
«قاسم محبعلی» تحلیلگر مسائل خاورمیانه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، درباره سفر ظریف به عراق، آثار این سفر بر روابط دو کشور و همچنین نفوذ منطقه‌ای ایران گفت: سفر آقای ظریف مقدمه‌ای برای سفر منطقه‌ای آقای الکاظمی بود که بنا دارد به عربستان ایران و بعد آمریکا و شاید بقیه کشورهای عربی سفر کند. نخست‌وزیر عراق به دنبال حل مشکلات بوده و می‌فهمد که این کشور به سرزمینی برای رقابت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی تبدیل شده است. الکاظمی برای اینکه بتواند توفیقی داشته باشد، نیازمند این است که روابط متوازنی با همه طرف‌های درگیر داشته باشد. ایران نیز با توجه به وضعیتی که منطقه دارد و نیازمند آرامش است، احساس نیاز می‌کند که ارتباط با عربستان به این آرامش کمک می‌کند.
در عراق هنوز پراکندگی قدرت وجود دارد و هر کسی ساز خودش را می‌زند
وی افزود: بهبود روابط ایران و عربستان میتواند مقدمه‌ای برای کمک به این آرامش باشد. وقتی وزیر امور خارجه ایران با طرف‌های گوناگونی در خارج از دولت عراق ملاقات می‌کند، نشان می‌دهد که در عراق هنوز پراکندگی قدرت وجود دارد و هر کسی ساز خودش را می‌زند که این نشانه خوبی نیست. طبیعتا اگر عراق کشوری عادی بود، وزیر خارجه یک کشور با وزیرخارجه، نخست وزیر، رئیس جمهور و رئیس یا سخنگوی پارلمان که مقام‌های رسمی هستند، دیدار می‌کرد نه اینکه شخصیت‌های متعددی که ذی‌نفوذ هستند اما رسمیتی در قدرت ندارند دیدار هایی با ویر خارجعه یک کشور دیگر داشته باشند.
واکنش مثبت عربستان سعودی به پیام ایران، به ایجاد آرامش در منطقه کمک می‌کند
این کارشناس مسائل بین‌المللی تاکید کرد: اگر این سفر کمک کند که عراق پیام مثبتی را به عربستان سعودی منتقل کند و عربستان سعودی نیز به آن واکنش مثبت نشان دهد، میتواند به ایجاد آرامش در منطقه و کاهش درگیری‌ها و رقابت‌ها کمک کند.
وی با بیان اینکه مقصد سفر الکاظمی نخست عربستان خواهد بود؛ چراکه دلیلی ندارد در حالی که آقای الکاظمی قصد دارد به تهران سفر کند، آقای ظریف به عراق برود، اظهار داشت: آقای الکاظمی عربستان را به دلیل نفوذی که این کشور در عراق دارد، به عنوان مقصد اول سفر انتخاب کرده است، بعد ایران و در نهایت آمریکا مقصد سفر او هستند تا بتواند به یک جمع‌بندی با دولت آمریکا برای حضور دولت خودش در عراق برسد. هدف نخست‌وزیر عراق این است که بتواند پیام‌های مثبتی از سه کشور حاضر در عراق که درحال مناقشه هستند، ارسال و به آرامش عراق کمک کند.
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه این آرامش منافع ایران را نیز در بر دارد، یادآور شد: به ویژه اگر ایران و عربستان روی جنگ یمن که یک جنگ بی‌سرانجام است و جز خسارت چیزی ندارد به تفاهم برسند، میتواند به حل و فصل سایر مسائل در منطقه نیز کمک کند.
دولت‌های کوچک منطقه احساس می‌کنند به کمک آمریکا نیاز دارند
وی درباره نفوذ آمریکا در عراق و استقرار سامانه موشکی جدید در منطقه سبز عراق، خاطرنشان کرد: عراق بعد از سقوط صدام و پس از اشغال توسط آمریکا فکر می‌کند تا حدود زیادی وضعیتش به روابط با آمریکا بستگی دارد و دولت فعلی تصورش این است که در صورتی که رابطه‌اش با آمریکا به هم بخورد، نیروهای دیگری در عراق هستند که می‌‌توانند قدرت را در دست بگیرند و ممکن است دوباره داعش قدرت را در دست بگیرد یا کردها دنبال استقلال باشند، در چنین شرایطی نیروی بالانس‌کننده در عراق، حضور آمریکا است در راستای همین تصور هم بعید می‌دانم طرف‌های عراقی، یعنی نه دولت و نه طرف‌های دیگر خواستار خروج آمریکا از عراق باشند. تنها گروهی خواستار خروج ایالات متحده از عراق هستند که روابطشان به ایران نزدیک‌تر است و علاقه‌مند هستند تحت تاثیر سیاست‌های ایران به خروج آمریکا تکیه کنند.
محبعلی اضافه کرد: وضعیت منطقه به گونه‌ای است که اکثر کشورها به ویژه کشورهای کوچک‌تر مانند شیخ‌نشینان خلیج فارس به دلیل نداشتن اطمینان و اعتمادی به کشورهای منطقه بالاخص کشورهای بزرگ‌تر، علاقمند هستند که پیمان‌های نظامی با آمریکا داشته باشند، چراکه فکر می‌کنند حضور آمریکا به امنیت و حاکمیت ملی آنها کمک می‌کند. کشورهایی مثل قطر، امارات، بحرین و کویت در چنین شرایطی قرار دارند و و فکر می‌کنند اگر آمریکا نبود کشوری مثل کویت پس از اشغال توسط صدام دیگر وجود خارجی نداشت، یا کشور قطر اگر رابطه خوبی با آمریکا نداشت چند سال پیش توسط عربستان اشغال شده بود، لذا وضعیت به گونه‌ای نیست که آمریکا فقط خواهان حضور در منطقه باشد بلکه کشورهای کوچک به دلیل عدم اعتماد و عدم همکاری منطقه‌ای باعث می‌شوند آمریکایی‌ها از این فرصت استفاده کنند و علاوه بر اینکه به دنبال منافع خودشان در منطقه هستند، دولت‌های کوچک نیز احساس می‌کنند به کمک آمریکا نیاز دارند.
عراق می‌خواهد رابطه منظم‌تر و تعریف شده‌تری با آمریکا داشته باشد
وی ادامه داد: عراق نیز احساس می‌کند که اگر آمریکا از این کشور خارج شود، درگیر عربستان، ترکیه و کردها خواهد شد، بنابراین علاقمند چنین اتفاقی نیست، لذا آقای الکاظمی، دولت‌های قبلی و حتی آقای المالکی علاقه‌مند به خروج آمریکا از عراق نبودند، بلکه می‌خواهند یک رابطه منظم‌تر و تعریف شده‌تری با آمریکا داشته باشند.
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه تصریح کرد: آقای الکاظمی نیز تلاش دارد رابطه ایران، عراق و آمریکا را به یک رابطه منظم، تعریف شده و دارای قواعد تبدیل کند به جای اینکه آمریکایی‌ها خودسرانه و خارج از اراده دولت عراق به فعالیت‌های نظامی دست بزنند و پایگاه‌های خودشان را اداره کنند؛ این چیزی است که عراق می‌خواهد نه اینکه خواهان خروج آمریکا باشد.
تا زمانی که دولت عراق یک شرکت سهامی است، باید نگران اوضاع آن باشیم
وی درباره دیدار وزیر امور خارجه ایران با برخی از گروه‌های ذی‌نفوذ مانند دیدار با جریان حکیم، با بیان اینکه بخشی از این گروه‌ها به سیاست‌های ایران نزدیک‌تر هستند و علاقمندند که از سیاست‌ها و هدف‌های ایران مطلع باشند؛ اظهار داشت: البته نشانه خوبی نیست که کشورهای خارجی با گروه‌های غیررسمی در یک کشور دیدار کنند و این موضوع نشان می‌دهد که دولت عراق هنوز یک دولت مستقر نیست و حاکمیت کاملی بر عراق ندارد. در آنجا گروه‌هایی هستند که چه به ایران، عربستان و یا آمریکا نزدیک بشوند خارج از اراده دولت هستند. به ویژه کردها که خارج از اراده دولت سیاست‌های مختلف و جداگانه‌ای دارند و نشان می‌دهد دولت آقای الکاظمی یک دولت تمام عیار نیست و حاکمیت کاملی در عراق ندارد.
این کارشناس مسائل بین الملل افزود: از این جنبه وزیر خارجه ایران علاقه پیدا می‌کند با گروه‌های خارج از دولت ملاقات کند و آنها نیز علاقه‌مند هستند که خارج از مقام‌های رسمی عراق دیدار داشته باشند. از سویی گروه صدر هم سیاست‌های خاصی دارد البته به غیر از گروه حکیم و حشدالشعبی و صدر، ملی‌گراها، کردها و بعثی‌ها نیز در عراق وجود دارند که هر کدام از آنها سیاست‌های خودشان را دنبال دارند.
وی در پایان گفت: تا زمانی که دولت عراق یک شرکت سهامی است و تا زمانی که نتواند یک دولت کامل شود و در سراسر کشور احاطه داشته باشد، باید نگران بود که هر لحظه اوضاع عراق به هم بریزد.
