‌دانشگاه‌های ما شناختی از جنگ اقتصادی ندارند

به گزارش ایلنا، سردار غلامرضا جلالی طی سخنانی در چهاردهمین کنگره انجمن علمی جغرافیای ایران با اشاره به موضوع پدافندغیرعامل در حوزه جغرافیا و پدافند شهری اظهار کرد: پدافند غیرعامل از درون ما را مصون می‌کند و معنایش این است که اگر دشمن تهاجمی هم کند و زحمتی هم کشد و ضرب‌وزوری هم بزند، اثری نخواهد کرد.

جلالی ادامه داد: کل پیکره کشور یعنی، زیرساخت‌ها و روساخت‌ها، جغرافیا، جامعه به معنی مردم و جمعیت و دستگاه‌ها به معنای نظام اجرایی و نظام حکومتی و حکمرانی کشور، تعریف پدافند غیرعامل از منظر رهبری هستند، این تعریف، پدافند غیرعامل را در مثلثی قرار می دهد که سه ضلع آن کل پیکره کشور را ایجاد می‎کند و در واقع این سه مولفه شاکله حکومت را تشکیل می‌دهند، در واقع شان نزول حکومت‌ها نیز ارائه خدمات به مردم، اداره، پشتیبانی و تامین نیازمندی‌های آنان است، به‌ تعبیری وظیفه پدافند غیرعامل صیانت از این سه مولفه حفاظت از مردم، حفاظت از زیرساخت های کشور و حفاظت از نظام مدیریتی و حکمرانی کشور است.

رییس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان این که هدف ما بی اثر سازی تهدیدات نسبت به کشور است، خاطرنشان کرد: این انتظاری است که رهبری از پدافند غیرعامل دارند و ما تمام تلاش خود را برای تحقق منویات ایشان انجام می دهیم، ایشان در تعریف پدافند غیرعامل، به اولین موضوعی که پرداختند موضوع تهدیدات است، شناخت تهدید و مولفه های آن لذا اگر بخواهیم خیلی خلاصه و در دو جمله کوتاه تهدیدات را بشناسیم، باید بگوییم پدافند غیرعامل یک رابطه مستقیم با تهدیدات دارد و باید اثر تهدید را خنثی کند.

جلالی عنوان کرد:کشف راه‌حل‌هایی که بتواند این تهدید را بشناسد و اثر آن را برجامعه و زیرساخت‌ها تشخیص دهد و آن را کنترل و مدیریت کند و یا به عبارتی اثرات آن را به صفر برساند، همواره دشوار و چالش برانگیز بوده است. لذا برای این مهم باید یک جهاد همه‌جانبه را بر بسترهای علمی کشور برای شناخت تهدیدات و رفع اثرات آنان ایجاد کرد.

وی تاکید کرد: موضوع دیگری که در اکثر کشورها از جمله ایران وجود دارد، این است که در علوم ما دروس و مباحثی که موجب شناخت و بی اثر سازی تهدیدات انسان ساخت می‌شود، حذف شده است، امیدواریم که این اقدامات سهوی بوده باشد، با این شواهد این سوال برای ما ایجاد می‌ شود که ما در حوزه های مهندسی، عمران، شهرسازی و باقی علوم مرتبط با عمران چرا هیچ وقت اثر تهدید انسان ساخت بر سازه ها را مطالعه نکردیم؟ قریب به ۱۰۰ سال است که جنگ اقتصادی در دنیا سابقه دارد ولی در علوم و دروس دانشگاهی ما در رشته اقتصاد هیچ رد پایی از شناخت جنگ اقتصادی وجود ندارد و اکثر اساتید حوزه اقتصاد در داخل کشور اظهار می‌کنند که اقتصاد میدان تعامل و رقابت است و اساسا در حوزه اقتصاد خصومت وجود ندارد در صورتی که ما امروز به عینه مشاهده می کنیم که اتفاقا این حوزه کاملا حوزه خصومت و دشمنی است.

جلالی با بیان این که موضوع جدید در تهدیدات مردم محوری است، اظهار کرد: امریکایی ها بعد از سال ۲۰۰۳ با بررسی جنگ ها به این نتیجه رسیدند که نقش مردم در جنگ تغییر کرده است. اکنون با وجود رسانه ها دیگر نمی‌توان با کشتن حجم زیادی از انسان ها برای خود ایجاد بازدارندگی کرد. این نشان می‌دهد نقش مردم در جنگ ها تغییر کرده است و خود مردم مستقیما اهداف جنگ نیستند بلکه واسطه هایی هستند برای انهدام اهداف دیگر. به عبارتی مردم در استراتژی های جدید به عنوان یک ابزار و یا بهتر بگویم به عنوان یک سلاح برای جنگ ها استفاده می شوند. در جنگ های جدید بجای آن که مردم را بُکشد، زیرساخت های اداره کننده مردم را مورد هدف قرارمی دهد تا دولت ها در اداره مردم ناتوان شوند ، وقتی حکومت نتواند وظایف خود در برابر مردم را انجام دهند و نقش خود را ایفا کنند به تدریج حذف خواهند شد.

وی افزود: امریکایی ها امروز از جنگ های بی قاعده برای رسیدن به اهداف نظامی و تهاجمی خود استفاده می کنند، در جنگ های بی قاعده فناوری های جدید نقش بسزایی دارند، به عنوان مثال استفاده از فناوری  رسانه ای می‌تواند تولید کننده جنگ، دفع کننده و پایان دهنده جنگ باشد. قطعا فناوری های جدید فرصت ها و تهدیدات زیادی را به ارمغان می آورد.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل، با اشاره به فناوری های جدید که تهدیدات بیشتری نسبت به فناوری های گذشته داشتند، افزود: در حوزه نظامی این گستردگی و تاثیرگذاری انقدر زیاد بوده که توانسته، شیوه های نوینی از جنگ، ارتش های جدید و یگان های جدیدی را ایجاد کند. در برهه کنونی مدیریت صحنه نبرد و یا طرح و اجرای یک عملیات با استفاده از فضای سایبر در هم آمیخته شده است و اکثر این امور با استفاده از فناوری سایبری انجام می‌شود، البته فناوری های نوین به حوزه های نظام محدود نشده اند و در حوزه های دیگر مثل حوزه های استراتژیک، پولی، مالی و اقتصادی نیز از این فناوری استفاده می‌شود که در کنار فرصت‌ها تهدیداتی را نیز بهمراه خود ایجاد کرده است.

وی گفت: در حوزه شهری، فناوری‌های جدید یک انباشتگی از قابلیت‌ها را ایجاد می‌کند. ما شهر را مجموعه‌ای از سیستم‌های زیرساختی شهری که هماهنگ و همسو با یکدیگر کار می‌کنند و خدمات و ماموریت‌های خودشان نسبت به اهداف تعیین شده در شهر را اجرا می کنند، تعریف می‌کنیم و وقتی ما با مفهومی به عنوان خانه هوشمند، و شهر هوشمند مواجه هستیم، یعنی مدل اداره شهر نیز تحت تاثیر فضای سایبر قرار می گیرد، امروز همه سیستم ها در شهرها سایبری شده اند، بنابراین اداره شهر هوشمند با شهر غیرهوشمند بسیار متفاوت است وکارکردهای متفاوتی دارد که باید دقت لازم را برای آن داشته باشیم.

جلالی یادآور شد: انباشتگی سیستم های شهری و تقاطع آن با فناوری هوشمند، یک پیشرفت سریع را ایجاد کرده که ما در بررسی و کنترل آن مشکل دار خواهیم شد، در واقع علوم ما با یک عقب ماندگی جدی مواجه می شوند، اکثر علوم ما در حوزه های مختلف، علوم تک رشته ای هستند و نگاه آن ها به فناوری ها نگاه اجتناب کردن از آن است، وقتی امروز ما مفهومی به نام اینترنت برای مردم داریم، اجتناب از فناوری‌ها کاملا منتفی است و باید برای استفاده از فرصت های فناوری های نو برنامه ریزی داشت نه اینکه از آن اجتناب کرد. از این رو تقاطع مردم و فضای سایبر یک مفهوم جدید است و قابلیت‌ها، ویژگی ها در آن نسبت به قابلیت هایی که ما در گذشته داشتیم، کاملا تغییر خواهد کرد.

وی تصریح کرد: اکنون فضای سایبر، نقش رسانه، سازمان دهنده مردم، تبادل اطلاعات در حوزه های اجتماعی و سیاسی، اداره و شکل دهی به کسب و کار، سازکار پولی و مالی مردم را دارد. به یک تعبیری شبکه های اجتماعی مدل جدیدی از حکومت را در داخل حکومت های مستقل شکل می هد و به تدریج آن ها را ناتوان و در نهایت از کار می اندازند، فضای سایبری (شبکه های اجتماعی) مفهومی به نام افکار عمومی که متاثر از رسانه است را شکل می‌دهد و می سازد. با این نگاه موضوع پدافند غیرعامل با موضوع شهر یک موضوع کاملا پیچیده، چند رشته ای و علمی است و پرداختن به رویکردهای سنتی گذشته که صرفا رویکردهای دفاعی بود کاملا نامفهوم خواهد بود چراکه تمام شئونات شهری در عصر حاضر وابسته به فناوری های جدید است و اثر این فناوری های جدید بخصوص فناوری های سایبری تمام الگوهای گذشته را به چالش می کشد.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل با اشاره به تجربه موفق چین در راه اندازی اینترنت ملی، گفت: چین اینترنت ملی خود را سال ها است که راه اندازی کرده و بستر متناسب با خود را در آن گسترش داده است، امروز روسیه نیز این اقدام را انجام خواهد داد، البته فرانسه و برخی دیگر از کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز به دنبال ایجاد شبکه ملی اطلاعات هستند و اگر ما نیز در نهایت بخواهیم؛ اقتصاد، فرهنگ، اقتدار و ارزش های خود را حفظ کنیم باید یک نگاه ملی و بومی بر زیرساخت های فضای سایبر در تقاطع با همه حوزه ها ایجاد کنیم، فضای سایبر و زیرساخت های آن به عبارتی زیرساخت های حیاتی تر هستند، چرا که امروزه تمام زیرساخت های یک کشور متاثر از فضای سایبر است بنابرین بنا به درجه اهمیت می‌توان گفت که زیرساخت های سایبری و خود فضای سایبری زیرساخت های حیاتی تر کشور هستند و یک زیرساخت ویژه هستند.

جلالی در پایان اظهار کرد: مطالعات جغرافیای شهری و مطالعه تقاطع رشته ها در شهرها و بررسی فرصت ها و تهدیدات با تاکید بر اثر فناوری سایبری در حوزه های جغرافیایی و شهری می‌تواند بسیاری از سؤال‌های سازمان پدافند غیرعامل را پاسخ دهد و درگاهی برای انجام فعالیت های علمی و پژوهشی باشد پس پژوهشگران رشته جغرافیا می‌توانند تحقیقاتی را در این حوزه داشته باشند، البته سازمان پدافند غیرعامل نیز به حد مقدور کمک ها را برای این طرح ها در نظر گرفته است.