دیدار محرمانه ظریف و کری در حاشیه کنفرانس مونیخ

به گزارش ایلنا به نقل از مجله نیویورکر آمریکا، جان کری وزیر خارجه سابق آمریکا و محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران ماه گذشته میلادی در حاشیه کنفرانس مونیخ دیداری محرمانه داشته‌اند. این زوج عجیب دیپلماتیک در خلال دو سال مذاکرات پر تب و تاب بر سر توافق هسته‌ای ایران به صورت علنی و به دفعات و بیش از هر مقام دیگری از سایر کشورها با یکدیگر دیدار می‌کردند. دیدارهای دیگری که در حاشیه کنفرانس مونیخ انجام شده بود واکنش هایی را در تهران و واشنگتن در پی داشت. کری بی سر و صدا اصرار داشت که ایرانی‌ها از توافق هسته ای خارج نمی‌شوند و آن را نقض نخواهند کرد؛ کاری که دولت ترامپ به دنبال انجام آن است.

نویسنده این یادداشت به سفر چندی پیش خود به مسکو برای شرکت در کنفرانس مذاکرات ولدای درباره خاورمیانه اشاره کرد و نوشت:  نکته کلیدی این همایش نشست مشترک ظریف و سرگئی لاوورف همتای روس وی بود. دو طرف با دیپلمات‌ها وکارشناسان ۳۰ کشور صحبت کرده بودند و بعد با هم نشست داشتند. ظریف در باره این نشست دوجانبه گفت: مواضع ایران  و روسیه در مورد مسائل منطقه بسیار به هم نزدیک است.

در این یادداشت آمده است که خروج دولت ترامپ از توافق هسته‌ای، می‌تواند هزینه‌های ژئواستراتژیک زیادی در پی داشته باشد. روابط تهران و مسکو که در بعد نظامی تاکتیکی و در بعد اقتصادی کارکردی است، به یک روابط استراتژیک رو به رشد تبدیل شده است. ولادیمیر پوتین، روسیه را بار دیگر به یک ابر قدرت تبدیل کرده و روسیه به یکی بازیگران اهداف ایران تبدیل شده است. از زمانی که ترامپ روی کار آمده است، مسکو و تهران مواضع مشترک بیشتری یافته‌اند و تنش‌ها با واشگتن در مساله رشد حوزه نفوذ آمریکا در خاورمیانه تشدید شده است.

به گفته کیهان برزگر رییس موسسه مطالعات استراتژیک خاورمیانه در تهران دو سال پیش آمریکا مسائل خاورمیانه را شکل می‌داد حتی برای ایران. اما امروز روسیه است که بازیگر اصلی منطقه شده است. آمریکا یک سردرگمی منطقه‌ای را ایجاد کرده است و روسیه خلاء آمریکا را پر کرده است.

ناصر هادیان استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در مصاحبه با نیویورکر در باره این تصمیم ترامپ گفت: این اقدام تنها در مورد برجام نیست بلکه به آینده ایران بستگی پیدا کرده است. ذهنیت مردم ایران در آینده چه خواهد بود؟ آمریکا ما را به دامان روس‌ها انداخته و تعمدا یا غیر تعمدا ما فکر می‌کنیم آمریکا ترجیح می‌دهد ایران تحت سلطه روسیه باشد تا مستقل.

ستون نویس نیویورکر در ادامه به همکاری‌های نظامی میان مسکو و تهران اشاره کرده و نوشت: قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس ایران کسی است که در خط مقدم این همکاری‌های نظامی به ویژه در سوریه ایستاده است. روابط امروز عمیق‌تر شده است. در ماه نوامبر والری گرامسیموف فرمانده نیروهای مسلح روسیه برای دیدار با همتای ایرانی خود به تهران سفر کرد. او در این سفر با محمد باقری رییس ستاد مشترک نیروهای مسلح ایران دیدار داشت. باقری در این دیدار تصریح کرد: روابط نظامی خوبی میان ایران و روسیه وجود دارد و فضای خوبی برای توسعه این همکاری‌ها ایجاد شده است.

بر اساس این گزارش، تهران و مسکو متحدهای ذاتی نیستند. امپراتوری ایران و روسیه در گذشته دشمن خونی یکدیگر بوده‌اند. جنگ‌های متعددی میان این دو ملت در قرون هفدهم و نوزدهم در گرفته است و بخش های زیادی از خاک ایران به روسیه داده شده است. اشغال ایران توسط روسیه در خلال جنگ حهانی دوم اولین بحرانی بود که شورای امنیت نوپا با آن روبه‌رو شد. بعد از انقلاب اسلامی نیز شعار ایران «نه شرقی نه غربی» بود که شرق به روسیه اشاره داشت. مسکو در جنگ ایران وعراق به صدام، دیکتاتور سابق عراق کمک تسلیحاتی و مالی می‌کرد. حافظه تاریخی ایران به روس‌ها اعتماد نمیکند.

نویسنده در ادامه به بهبود روابط دو کشور بعد از فروپاشی شوروی اشاره کرده و نوشت: با این حال مسکو و تهران هنوز اختلافاتی دارند. به گفته ایرنا زویاگلسکیا محقق موسسه مطالعات غرب آسیا در روسیه، ایران در سوریه و در آسیای مرکزی و قفقاز برای روسیه اهمیت زیادی دارد. اما نمی‌شود گفت این روابط بدون تنش است.

در ماه‌های اخیر روسیه اقدام‌های زیادی علیه قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران انجام داده است. روس‌ها قطعنامه پیشنهادی بریتانیا علیه ایران در یمن را وتو کردند. روسیه، چین و فرانسه، آمریکا را برای تلاش در راستای قانع کردن شورای امنیت جهت اعمال نظر و نفوذ در مورد اعتراضات داخلی ایران محکوم کردند. نماینده روسیه در سازمان ملل این اقدام آمریکا را با طرح این پرسش که که «چرا جهان در برابر اقدام‌های پلیس آمریکا علیه سیاهپوستان در میسوری واکنش نشان نمی‌دهد» پاسخ داد.

 در ادامه آمده است که بعد از توافق هسته‌ای، پوتین نگران بود که روابط ایران و آمریکا بهبود پیدا کند. او می‌خواست از این اتفاق جلوگیری کند که این حادثه با درگیری‌های سوریه همزمان شد. همه چیز تغییر کرد. روس ها امروز مهمترین و قدرتمندترین متحد ایران هستند.