ظریف در نشست دوران پسا داعش:
تصور اتمام داعش، اشتباه عمده غرب است/ داعش زاییده حمله آمریکا به عراق است
وزیر امور خارجه کشورمان با بیان اینکه داعش زاییده حمله آمریکا به عراق است، گفت: به نظر من یکی از اشتباهات عمده غرب این است که تصور می‌کند داعش تمام شد و یکی از دلایلی که غربی‌ها این روزها لحن خود را علیه جمهوری اسلامی تندتر از قبل کرده‌اند این است که می‌گویند جمهوری اسلامی داعش را نابود کرده پس چرا از این به بعد با مسامحه با او برخورد کنیم.
به گزارش خبرنگار ایلنا محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان صبح امروز (شنبه) در نشستی که با عنوان " دوران پسا داعش" در دانشکده جهان دانشگاه تهران برگزار شد با بیان اینکه ما امروز در شرایط سیال که دوران گزار نمود آن است زندگی می‌کنیم و در این دوران محاسبه و بررسی همه زوایای واقعیت مهم است، گفت: اتفاق مهمی که در این دوران گذار افتاده و با قبل بسیار متفاوت است این است که در یک جهان پسا غربی زندگی می‌کنیم؛ این بدان معنا نیست که غرب نابود شده یا به زودی نابود می‌شود؛ این محاسبه غلطی است. بلکه یعنی برای اولین بار در چند سده گذشته تحولات نه در غرب رقم می‌خورد نه الزاما توسط غرب.
وزیر امور خارجه کشورمان اظهار کرد: هنوز ما همان تصور را داریم و این اشتباه محاسباتی است، چون می‌خواهیم ریشه تحولات را در غرب و نمود آن آمریکا ببینیم. در حالی که جهان تغییر ماهوی کرده است.
وی در خصوص پسا داعش نیز گفت: ما شکست سرزمینی داعش را داشتیم نه شکست داعش. داعش به عنوان مدعی دروغین خلافت اسلامی مدعی سرزمین دروغین خلافت بود؛ آن سرزمین‌ها نابود شده اما تفکر نابود نشده است. نه مبانی فکری داعش و نه مبانی مالی آن تفکر و نه ظروفی که داعش را ایجاد کرد، نابود نشده است.
وزیر خارجه با بیان اینکه برخی علل ظهور داعش فرا منطقه‌ای و برخی درون منطقه‌ای است گفت: وقتی از پسا داعش حرف می‌زنیم نباید این تصور را داشته باشیم که داعش گذشته است. به نظر من یکی از اشتباهات عمده غرب امروز این است که تصور می‌کند داعش تمام شده و یکی از دلایلی که غربی‌ها این روزها لحن خود را علیه جمهوری اسلامی تندتر کرده اند این است که می گویند جمهوری اسلامی کارش را کرده و داعش را نابود کرده است، چرا از این به بعد با مسامحه برخورد کنیم؟ اگر آنها و ما این تصور را داشته باشیم که فکر کنیم داعش سپری شده، تصور غلطی است.
او با بیان اینکه شرایطی که داعش را در منطقه ما ایجاد کرد به قوت خود باقی است، گفت: موضوع اول دخالت خارجی است. این بدان معنا نیست که عوامل خارجی مهمتر از داخلی است یا برعکس. یک مجموعه ای از عوامل، شرایطی ایجاد کرده که داعش در آن پرورش یافته است. مهمترین عامل دخالت خارجی است. داعش زاییده حمله آمریکا به عراق است. قبل از آن ظلم بزرگی که از طریق رژیم صهیونیستی بر منطقه ما رفته که یک عقده را ایجاد کرده است. ناکارآمدی دولت های منطقه در عمل به مهمترین خواسته مردم یعنی خواست احترام، و ادامه اشغالگری رژیم صهیونیستی بدون توان اقدام برای احقاق حقوق مردم فلسطین از مواردی است که کشورهای منطقه از حل آن ناتوان بودند و این عامل به تشدید نزدیکی به اسرائیل منجر شده است.
او با اشاره به اینکه عوامل داخلی‌ای که به این ایجاد این وضعیت انجامیده به قوت خود باقی است گفت: یکی از این عوامل همان ناکارآمدی در تامین مهمترین نیازهای جامعه و به خصوص جوانان است که به ناکارآمدی دولت ملت در جهان عرب منجر شده است. جهان عرب نتوانسته تجربه ایجاد دولت ملت را تجربه کند و دولت ملی نیز نتوانسته نیاز و خواست مردم را برآورده کند. در نتیجه یک عقده متراکم در جهان عرب شکل گرفته و به شکل حرکت علیه دولت‌های عربی نمایان می‌شود.
ظریف خاطر نشان کرد: اگر این موارد را مهمترین عامل منطقه‌ای و داخلی داعش بدانیم، می‌فهمیم دولت‌هایی مثل عربستان تلاش کردند این سرخوردگی انباشت در منطقه را به سمت دشمن خارجی منحرف کنند. همان طور که لنین درباره کاپیتالیسم و ارتباط امپریالیسم و کاپیتالیسم سخنرانی می‌کرد، جهان عرب برای متوجه کردن این سرخوردگی به سمت دشمن خارجی که حالا یا شیعه است یا ایران یا موجودیتی خارج از هدف اصلی این سرخوردگی تلاش می‌کنند . این عاملی است که رشد کاهنده ای نداشته بلکه فزاینده بوده است
وی گفت: دو عامل پدیده داعش ارتباط نزدیک عرب ها با رژیم صهیونیستی و یکی شکل دادن دشمن خارجی برای سرکوب سرخوردگی؛ در حال افزایش است. ما یک واقعه دیگری هم شاهد بودیم و آن انتقال افراد داعش به بیرون منطقه است.
ظریف ادامه داد : دیروز هلی کوپتر های آمریکایی زندانیان داعش را فراری دادند. این اتفاق در المیادین و دیرالزور و یکی از نقاطی که در مراحل آخر بعد از آزادی موصل توسط عراقی‌ها و تخلیه داعشی‌ها نیز افتاد. در این مناطق نیز شاهد خروج منظم نیروهای داعشی بودیم. یک مقدار به طور طبیعی بوده اما یک مقداری برنامه‌ریزی شده بود.
رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان گفت: حالا که این نیرو، ایدئولوژی آن و پایه‌های دلار نفتی آن از بین نرفته است؛ یک گروهی هم که منتقل شدند به جاهای دیگر و شبکه های ارتباطی هم که باقی مانده است. پس تحول مهم آینده پخش شدن نیروهای داعشی در منطقه و چه بسا جهان است. تا زمانی که این عوامل اصلی ایجاد کننده داعش پا برجاست باید توقع داشته باشیم این خطر از هرجایی بروز کند.
ظریف درخصوص اینکه چه نظمی بعد از داعش شکل می‌گیرد گفت : باید بدانیم داعش یک واقعیت در منطقه غرب و فراتر از غرب آسیاست. میزان بمب گذاری در افغانستان که داعش مسئولیت آن را بر عهده گرفته بیشتر شده و کار به جایی رسیده که رقابتی بین داعش و طالبان در بمب‌گذاری ایجاد شده است؛ چون این گروه‌ها از طریق وحشت افکنی جلب نظر می‌کنند. در افغانستان برای ایجاد کشتار رقابت ایجاد شده و این رقابت‌ها رنگ فرقه‌ای به خود گرفته است.
وی با طرح این پرسش که آیا باید به سمت یک نظم جدیدی در منطقه حرکت کنیم؟ آیا محتوم به این هستیم که نسخه قدیم را در منطقه اجرایی کنیم؟ گفت: بسیاری از دوستان که با نگرش واقع‌گرایی نگاه می‌کنند ادعا می‌کنند نظم جدید منطقه باید بر اساس یک قدرت جدید یا یک هژمون جدید در منطقه باشد . آنچه برای بنده روشن است که نظم جدید در آینده نتیجه و برآیندی از اقدامات ما در منطقه است. باید بپذیریم جهان پسا غربی شده است. پذیرش این اصل واقعا دشوار است. باید بپذیریم هر کاری آمریکا می‌خواهد محقق نمی شود. اگر بپذیریم ما کنش گریم نه موضوع کنش و یا اینکه بپذیریم جمهوری اسلامی کنش گر فعال در منطقه است و می‌تواند تاثیر گذار باشد.
او با بیان اینکه ما در برهم زدن بازی هایی که بر اساس نظم قبلی در منطقه شکل گرفته کنشگر بودیم گفت : بازی اول، بازی صدام بود، بعد طالبان بود، بعد بازی مجموعه حرکت‌های افراط گرایانه بود. این بازی‌ها را جمهوری اسلامی بر هم زده است؛ همه اینها بر اساس یک روش عملیاتی بوده و نتیجه آن همگی خلاف خواسته آنها شد. این عملیاتی مبتنی بر خرید امنیت است. یک گروهی فکر می‌کنند پول می‌دهند و اسلحه می‌خرند و از این طریق برای خود به این منوال امنیت می‌خرند. این گروه می‌تواند می‌تواند البغدادی باشد، می‌تواند طالبان باشد یا آمریکا. گروه‌هایی که اینطور امنیت می‌خرند هیچ مبنای دیگری ندارند. آیا ما باید در این دام بیافتیم یا به طرح جدیدی فکر کنیم؟ ما نیاز داریم خودمان طراح باشیم.
ظریف خاطر نشان کرد: آنچه ما به عنوان جمهوری اسلامی برای نظم در حال شکل گیری طرح می‌کنیم این است که فکر نمی‌کنیم یک معادلات دیگری نظم را شکل می‌دهد. اگر اینطور باشد مجبوریم داخل آن بازی شویم. باید بپذیریم این معادلات هیچ کمکی به ما و امنیت منطقه و آینده روابط بین‌الملل نکرده است.
وی ادامه داد: آمریکا هم به سمت بازی قدرت‌های بزرگ و طرح روسیه و چین به عنوان دو مخالف اصلی آمریکا رفته است. به همین دلیل تلاش جمهوری اسلامی به سمت تلاش جدید برای امنیت منطقه که اسم آن را مجمع گفت‌وگو در خلیج فارس گذاشتیم رفته است. چون در این منطقه تضادها آنقدر عمیق است اول باید به این حاشیه اولیه امنیتی بپردازیم. همه جنگ‌ها یا در این منطقه بوده یا متاثر از این منطقه بوده است.
وی با اشاره به هزینه‌های تسلیحاتی در منطقه و در جهان گفت: سال گذشته کشورهای شورای همکاری ۱۱۶ میلیارد دلار هزینه تسلیحاتی دادند. این خیلی پول است. عربستان با ۶۷ میلیارد دلار هزینه تسلیحاتی از روسیه که حفظ و نگهداری سلاح هسته‌ای‌اش کلی هزینه دارد، جلو زده است. آمریکا و چین اول هستند، عربستان سوم و روسیه چهارم است. جمهوری اسلامی ۱۶ میلیارد دلار هزینه تسلیحاتی داشته است.
ظریف با طرح این پرسش که چرا ما امن ترین کشور منطقه‌ایم؟ گفت: امنیت در جمهوری اسلامی علی رغم هزینه پایین تسلیحاتی نسبت به میزان جمعیت، نشان دهنده این است که تصور امنیت باید تغییر کند. به همین دلیل است که حس می‌کنیم حرکت از سمت امنیت مبتنی بر حذف باید به سمت امنیت شبکه‌ای برود. وقتی مبنای امنیت شما حذف باشد، قدرت خارجی در منطقه نفوذ می‌کند و تلاش می‌کند ادعای تامین امنیت داشته باشد.
او تاکید کرد : گفتمان جدید امنیتی می‌تواند تنها راه برون رفت آسیای غربی از مخمصه‌ای باشد که در چند سده گذشته گریبان جامعه بین‌الملل را گرفته و جز کشتار و جنگ نتیجه‌ای نداشته است.
