سرمقاله موسویان در رویترز:
ترامپ به رهبر ایران نامه بنویسد، پاسخی دریافت نمی‌کند/ هر توافقی بین تهران و واشنگتن باید فراجناحی باشد
پژوهشگر ارشد دانشگاه پرینستون امریکا تاکید کرد: اوباما در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل ٢٠١٣ رسما اعلام کرد که تغییر رژیم در ایران سیاست او نیست. آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر عالی ایران نیز پاسخ نامه محترمانه اوباما را محترمانه داد اما اگر امروز ترامپ به رهبر ایران نامه بنویسد، پاسخی دریافت نخواهد کرد.
به گزارش ایلنا، متن سرمقاله سیدحسین موسویان که در خبرگزاری رویترز با عنوان «آنچه که ترامپ در مورد ایران باید بداند؛ پنج نکته‌ای که ترامپ باید در مورد ایران بداند» به شرح زیر است:
همه اعضای دولت امریکا با ترامپ موافق باشند
در شرایطی که سرنوشت برجام در خطر است، قرار است ترامپ در تاریخ ۱۵ اکتبر نظر خود را به کنگره در مورد پایبندی ایران به برجام اعلام کند. بسیاری معتقدند که او عدم پایبندی ایران را اعلام و روابط ایران و امریکا را به سمت خصومت علنی بازخواهد گرداند.
اینطور نیست که همه اعضای دولت ترامپ با ترامپ موافق باشند. ژنرال ماتیس، وزیر دفاع امریکا علنا خواستار ماندن برجام شده و گزارش‌ها حاکی از مخالفت تیلرسون، وزیر امور خارجه با اعلام عدم پایبندی ایران است. تیلرسون اخیرا گفت: «از بزرگترین چالش‌های ما این است که بتوانیم رابطه ایران و امریکا را تعریف کنیم. این رابطه هرگز یک اوضاع شاد و خوشحال‌کننده‌ای نداشته است. فکر می‌کنم اگر زمانی فرصت داشته باشیم که حرف بزنیم باید بگوییم آیا می‌خواهیم تا آخر عمرمان یا عمر فرزندان‌مان این روند را ادامه بدهیم؟ ما هرگز چنین گفت‌وگویی را نداشته‌ایم».
امریکا درک درستی از ایران ندارد
استراتژی همه دولت‌های گذشته امریکا در مورد ایران شکست خورده است
حرف تیلرسون من را به یاد خاطره‌ای انداخت. روزی محسن رفیقدوست از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به من گفت به عنوان وزیر سپاه وقت نزد امام خمینی (ره) رفتم و از ایشان اجازه خواستم که وزارتخانه سپاه را در محل سفارت سابق امریکا تشکیل بدهم که ایشان ضمن مخالفت به من فرمودند «برای چه می‌خواهی آنجا بروی؟ مگر قرار است ما هزار سال با امریکا ارتباط نداشته باشیم».
حقیقت این است که ده‌ها سال قطع روابط دیپلماتیک، موجب شده که امریکا درک درستی از ایران نداشته و به همین دلیل استراتژی همه دولت‌های گذشته امریکا اعم از دموکرات و جمهوریخواه در مورد ایران شکست خورده است به جز یک مورد آنهم توافق هسته‌ای اوباما با ایران.
اصل «احترام متقابل» جزو لاینفک روابط خارجی ایر ان است
اگر دولت ترامپ مایل است نسل‌های آینده دو ملت را از شر خصومت‌های گذشته در روابط نجات دهد، باید در تعیین سیاست جدید خود در قبال ایران به پنج نکته کلیدی زیر توجه کند:
نکته اول: ایرانی‌ها با تمدن و تاریخی چند هزار ساله، ملتی بسیار مغرور هستند. لذا رعایت اصل «احترام متقابل» جزو لاینفک روابط خارجی آنهاست. مقامات امریکایی در چند دهه گذشته عمدتا با زبان توهین و تهدید با ایرانی‌ها صحبت کرده‌اند. وزیر امور خارجه ایران در سفر اخیرش به نیویورک به من گفت: «سخنرانی ترامپ در مجمع عمومی سازمان ملل، توهین‌آمیزترین سخنرانی یک رییس‌جمهور امریکا بعد از انقلاب بوده و لذا گفت‌وگو با او معنی ندارد.»
دلیل اصلی بی‌اعتمادی ایران به امریکا، سیاست تغییر رژیم بوده است
نکته دوم: سیاست امریکا در مورد «تغییر رژیم» در ایران، نتیجه‌ای به جز خودزنی برای امریکا نداشته است. دلیل اصلی بی‌اعتمادی ایران به امریکا نیز سیاست امریکا برای تغییر رژیم در ایران بوده است. تیلرسون، وزیر امور خارجه دولت ترامپ اولین مقام دولتی امریکا بود که بعد از انقلاب ١٩٧٩ ایران، رسما تغییر رژیم را سیاست دولت خود خواند در حالی که دولت‌های قبلی امریکا در مواضع علنی عمدتا از «تغییر رفتار» صحبت می‌کردند.
ترامپ به رهبر ایران نامه بنویسد، پاسخی دریافت نخواهد کرد
اوباما در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل ٢٠١٣ رسما اعلام کرد که تغییر رژیم در ایران سیاست او نیست. لذا اوباما توانست با ایران گفت‌وگو و در مورد یکی از اختلافات کلیدی یعنی هسته‌ای به توافق بین‌المللی دست یابد. آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر عالی ایران نیز پاسخ نامه محترمانه اوباما را محترمانه داد اما اگر امروز ترامپ به رهبر ایران نامه بنویسد، پاسخی دریافت نخواهد کرد. بنابراین قدم کلیدی برای موفقیت گفت‌وگو با ایران، کنار گذاشتن سیاست «تغییر رژیم» است.
هر توافقی بین ایران و امریکا باید فراجناحی باشد
نکته سوم: از زمان کودتای امریکایی ۱۹۵۳ علیه حکومت مردمی مصدق در ایران، ملت ایران تنفر خاصی نسبت به مداخله امریکا در امور داخلی خودشان دارند. برای مذاکره با ایران، امریکا باید از مداخله در مسایل جناحی داخلی ایران پرهیز کند. وضعیت جناح‌های اصولگرا یا اعتدال یا اصلاح‌طلب در ایران، همچون دمکرات و جمهوریخواه در امریکا است. در تهران و واشنگتن، هر توافقی بین ایران و امریکا باید فراجناحی باشد در غیر این صورت شکست می‌خورد. چالش‌هایی که جمهوریخواهان برای برجام ایجاد کرده‌اند، نمونه روشن است. لذا گفت‌وگوی ایران باید با رعایت ساختار و سلسله مراتب حکومتی ایران صورت گیرد.
سیاست‌های امریکا موجب رشد نفوذ و اقتدار منطقه‌ای ایران شده است
نکته چهارم: دولت ترامپ مهمترین دلیل مخالفت با برجام را سیاست‌های منطقه ایران خوانده است. پذیرش این واقعیت توسط امریکا مهم است که ایران به عنوان یک کشور بزرگ با منابع عظیم طبیعی و نیروی انسانی، نگرانی‌ها و منافع مشروع منطقه‌ای دارد. سیاست‌های چند دهه گذشته امریکا در مورد نفی منافع مشروع منطقه‌ای و تلاش جهت انزوای ایران، موجب رشد نفوذ و اقتدار منطقه‌ای ایران همچون حوزه‌های سوریه، یمن، لبنان و عراق شده و متقابلا نفوذ امریکا در منطقه همچون افغانستان، یمن، سوریه، عراق و سایر مناطق کاهش یافته است.
سیاست خارجی ایران براساس بازدارندگی بوده است و نه هژمونی در منطقه
بعد از انقلاب ۱۹۷۹، سیاست خارجی ایران براساس بازدارندگی از تجاوز خارجی و تامین امنیت مرزهایش بوده است و نه براساس هژمونی در منطقه. تجاوز عراق به خاک ایران و بحران‌ها و ناامنی‌های متعدد در هزاران کیلومتر مرزهای ایران همچون مرزهای افغانستان و عراق و پاکستان، موجب شده تا ایران در منطقه نقش فعال ایفا کند. اگر چناچه امریکا مخالف رقابت‌های خصمانه قدرت‌های منطقه‌ای است، باید از استراتژی ایجاد یک سیستم همکاری منطقه‌ای در خلیج فارس بین قدرت‌های سنگین وزن یعنی ایران و عراق و عربستان و دیگر اعضای شش کشور شورای همکاری خلیج فارس، حمایت کند.
ایران فشار را با فشار پاسخ می‌دهد
نکته پنجم: سابقه چند دهه «سیاست دوگانه فشار و دیپلماسی» امریکا حاکی از شکست آن است. به نظر می‌رسد که هدف دولت ترامپ از تشدید فشارهای اخیر علیه ایران، این است که ایران را از موضع ضعف به پای میز مذاکره بکشاند. روحیه ایرانی‌ها اینگونه است که فشار را با فشار پاسخ می‌دهند. جان کری در مقاله اخیر خود در واشنگتن‌پست اذعان کرده که امریکا به همراه سایر قدرت‌های جهانی شدیدترین تحریم‌ها علیه ایران را اعمال کردند اما ایران در پاسخ ظرفیت غنی‌سازی خود را تا حدی افزایش داد که به ذخیره ساخت ۱۰ تا ۱۲ بمب هسته‌ای دست یافت. جان کری در مقاله خود اذعان کرد که ایران در آستانه بمب هسته‌ای قرار گرفته بود.
ایران هرگز در مقابل هیچ تهدیدی تسلیم نخواهند شد
درسی که ترامپ باید از این واقعیت بگیرد این است که در تدوین سیاست جدید خود در مورد ایران، اگر بخواهد از طریق فشار تنه‌ای به ایران بزند، ایرانی‌ها برگ‌های چانه‌زنی مناسب را رو خواهند کرد و هرگز در مقابل هیچ تهدیدی تسلیم نخواهند شد.
