هیچکدام از اعضای برجام، توافق را در پارلمان‌های خود تصویب نمی‌کنند
معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه و یک نماینده مجلس در مورد رسیدگی به متن برجام به بیان نظرهای خویش پرداختند.
به گزارش ایلنا، سید عباس عراقچی در گفتگوی زنده تلفنی در پاسخ به سؤال نخست مجری برنامه مبنی بر این که آیا قرار است بیانیه به صورت لایحه به مجلس ارائه داده شود یا خیر، گفت: ابتدا باید دید که آیا توافق برجام به تصویب مجلس نیاز دارد یا خیر.
معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه با اشاره به این که اگر بگویند برخی موارد برجام را قبول داریم و برخی دیگر را نه به معنای رد توافق است، گفت: دیدگاه وزارت امور خارجه این است که به لحاظ منافع ملی کشور صلاح نیست که برجام در مجلس به تصویب برسد.
معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه با بیان این که برجام به عنوان برنامه اقدام جامع مشترک مطرح است، افزود: این اقدامات مشترک از سوی دو طرف به صورت داوطلبانه انجام می‌شود.
وی با طرح این سؤال که آیا اقدامات داوطلبانه در چارچوب معاهده است یا خیر عنوان کرد: طبق اصل 77 قانون اساسی تمامی معاهده‌ها، موافقت نامه‌ها و قردادها باید برای تصویب به مجلس ارسال شود.
عراقچی با اشاره به این که عده ای معتقد هستند که برجام نیاز به تصویب مجلس ندارد، افزود: موضوعی که در حیطه شورای عالی امنیت ملی قرار می‌گیرد از حیطه اختیارات مجلس خارج می‌شود.
معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه با اشاره به این که موضوع برنامه هسته ای در طی 12 سال گذشته در حوزه شورای عالی امنیت ملی مطرح بوده است گفت: دیدگاهی که معتقد است برجام یک معاهده نیست و فقط داوطلبانه است و نیازی به تصویب مجلس ندارد این دیدگاه دیدگاهی قوی به حساب می‌آید.
وی با اشاره به دیدگاه سیاسی وزارت امور خارجه ادامه داد: دیدگاه وزارت خارجه این است که از منظر منافع ملی باید به موضوع تصویب برجام در مجلس نگریسته شود به طوری که این دیدگاه مطرح می‌کند به لحاظ منافع ملی کشور صلاح نیست که برجام در مجلس به تصویب برسد.
عراقچی گفت: هیچ کدام از اعضای برجام این توافق را در پارلمان‌های خود به تصویب نمی‌رسانند.
معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه با اشاره به بحث‌هایی که کنگره آمریکا مطرح است برای تصویب نیست بلکه برای رد آن است خاطر نشان کرد: برجام به تصویب کنگره آمریکا نخواهد رسید
وی با اشاره به این که برجام برای دولت آمریکا به یک قانون توسط کنگره تبدیل نمی‌شود افزود: باید دید که آیا صلاح است که برجام به مجلس بیاید و مجموعه از اقدامات داوطلبانه را به قانون تبدیل کند.
عراقچی با اشاره به این که به نظر ما از دید منافع ملی این موضوع به صلاح نیست گفت: زیرا با اقداماتی که طرف مقابل انجام می‌دهد این مسئله تناظر ندارد.
معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه با اشاره به دیدگاه حقوقی از نظر قانون اساسی ادامه داد: دیدگاه حقوقی از نظر قانون اساسی هر دو وجه را در بر دارد.
وی با اشاره به این که ما دیدگاه خود را بیان می‌کنیم افزود: به فرض این که تصمیم گرفته شود توافق برای تصویب به مجلس ارسال شود یا این که روال شورای امنیت ملی را برای تصویب طی کند باید اذعان داشت که توافق باید در کلیت خود تصویب یا رد شود.
عراقچی با اشاره به این که نمی‌توان جایی از توافق را تغییر داد خاطر نشان کرد: بررسی ریز به ریز و بند به بند خوب است اما اگر در مورد کلمات بحث شود معنایش این است که توافق قبول نیست.
معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه اظهار داشت: این که مجلس و شورای عالی امنیت ملی توافق را ریز به ریز و بند به بند بررسی کند کار خوبی است اما باید در نهایت در مورد کلیت تصمیم گیری و آری و نه کلی پیرامون موضوع برجام مطرح شود
وی با اشاره به این که اگر بگویند مجموعه از آن قابل قبول نیست توافق نخواهیم داشت گفت: اگر کلیت مورد توافق برسد توافق به حیات خود ادامه می‌دهد.
عراقچی با اشاره به این که اگر بگویند برخی موارد را قبول داریم و برخی دیگر را نداریم به معنای رد توافق است گفت: نتیجه باید این باشد که توافق آری است یا خیر.
آصفری نیز درباره این که اگر برجام به صورت قانون درآمد و الزام آور شد و طرف مقابل آن را نقض کرد ما باید چگونه برخورد کنیم گفت: اگر به صورت قانون درآید ما مشکلی نداریم، کسانی باید واهمه داشته باشند که بخواهد خلاف پروتکل‌های بین‌المللی عمل کنند اما اگر این اتفاق پیش آمد همانند آن چه که در مجلس هفتم اتفاق افتاد و مجلس طی یک طرح دوفوریتی دولت را از اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی بازداشت مجدداً این اقدام را انجام خواهد داد.
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی و مجلس شورای اسلامی با بیان این که دولت باید قانون را رعایت کند گفت: چه دولت برجام را به صورت لایحه به مجلس بدهد یا ندهد این موضوع باعث نخواهد شد که مجلس در انجام وظیفه ذاتی خود باز بماند اما توقع ما از دولت این است که در چارچوب قانون عمل کند و بیانیه را در قالب لایحه به مجلس ارائه کند چرا که برجام یک توافق بین‌المللی است.
وی همچنین درباره این که اگر مجلس با بررسی جز به جز برجام در برخی از بندهای آن تغییر ایجاد کند آیا این بیانیه از نظر اجرایی قابلیت اجرایی خواهد داشت یا خیر گفت: این گونه نیست که وقتی لایحه به مجلس ارائه شد و پس از بررسی آن ما برخی موارد را تایید نکردیم و به آن موارد ایراداتی داشتیم این جا دیگر پایان خط است ، چنین اتفاقی نخواهد افتاد اما اگر نهایتاً چنین اتفاقی بیفتد می‌تواند جلسات مشترکی بین دولت و مجلس گذاشته شود تا به یک جمع بندی واحد برسیم اما باز تاکید می‌کنم که اصل موضوع این است که دولت باید قانون را رعایت کند و به جای این که روی این توافق عناوین و اسم‌های مختلف بگذارد آن را در غالب یک لایحه به مجلس ارائه دهد و مطمئناً مجلس و دولت در این که امروز نیاز به این است که یک توافق جامعی که عزت ملت ایران را داشته باشد و بر اساس مصلحت ایران باشد هم دل و هم زبان هستند و اگر مجلس امروز تاکید می‌کند که موضوع باید به صورت لایحه به مجلس ارائه شود به دلیل صیانت از حقوق خود است که باید قانون رعایت شود.
در ادامه گفتگوی ویژه خبری امشب شفیعی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز درباره این که از نظر حقوقی مجلس چه رفتاری باید با بیانیه داشته باشد گفت: زمانی که ما قانون الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته ای را تصویب کردیم، طرح‌های مختلفی نیز در کمیسیون امنیت ملی بحث شد اما زمانی که دیدگاه جمع را گرفتیم همه تمایل داشتند که در مورد برجام سختگیری زیادی اتفاق نیفتد و به همین دلیل است که در این قانون تنها عنوان شده که جمع بندی مذاکرات وین در اختیار مجلس قرار گیرد و از واژه تصویب آن توسط مجلس صحبتی به میان نیامده است.
وی با طرح این سؤال اگر بنا به فرض اگر لایحه برجام به مجلس آمد و مجلس نسبت به برخی بندهای آن ایراد داشت چه باید کرد، گفت: در این صورت وزارت امور خارجه باید مجدداً جلسات مشترکی با 1+5 بگذارد که این کار شدنی نیست چرا که برجام یک مجموعه کلی است و نادیده گرفتن یک جزء از آن به معنای نادیده کل متن خواهد لذا در این صورت ما در یک پیچیدگی سیاسی قرار می‌گیریم که به لحاظ داخلی، منطقه ای و بین‌المللی به مصلحت ما نیست.
شفیعی با تاکید بر این که قانون مبنای رفتار همه ماست تاکید کرد: فراموش نکنیم که نهاد دیگری تحت عنوان شورای عالی امنیت ملی که امین نظام است کف مذاکرات را مشخص کرده و تیم مذاکره کننده نیز اعتقاد دارد که بالاتر از سطح مذاکرات نتیجه را به دست آورده لذا وقتی این نهاد وسواس به خرج می‌دهد ما نباید روی این موضوع این قدر اصرار داشته باشیم.
این نماینده مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: اگر برجام به صورت لایحه به مجلس ارائه شود مجلس نیز به اندازه کافی از آن دفاع خواهد کرد اما در صورت تصویب محدودیت‌هایی برای ما به وجود می‌آورد.
آصفری نیز در جمع بندی نهایی اظهارات خود و درباره این که از نظر شکلی چه اتفاقی قرار است بیفتد مجلس همراه و همگام با تیم مذاکره کننده دو سال است که به طور دقیق مذاکرات را دنبال می‌کند.
وی با بیان این که امروز دشمن به دنبال این است که با این توافق در جامعه دوقطبی ایجاد کند گفت: یکی از استارت‌های دو قطبی کردن جامعه این است که مجلس حق رسیدگی ندارد و فلان تشکیلات حق رسیدگی به برجام را دارد لذا ما بایستی ملاک اصلی مان قانون باشد
بیانیه برجام هم اکنون در حال اجرا است
در ادامه گفتگوی ویژه خبری امشب نوذر شفیعی نماینده مجلس شورای اسلامی و سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در خصوص بررسی بیانیه جمع بندی مذاکرات وین(برجام) گفت: اولاً اعتقاد داریم که برجام هم اکنون دارد اجرا می‌شود یعنی الآن شورای امنیت تشکیل جلسه داده و قطعنامه 2231 ، برجام را تایید کرده است.
وی اضافه کرد: نکته دوم این است که اتحادیه اروپا نیز بر اساس برجام دارد برخی از تحریم‌ها را لغو می‌کنم لذا به نظرم اجرای برجام زودتر از مراحل قانونی آن در حال اجرا است لذا این جا این سؤال مطرح می‌شود که شما چه چیزی را می‌خواهید تصویب، رد و با تایید کنید.
در صورت تصویب برجام در مجلس ، ملزم به اجرای قانون خواهیم بود
این نماینده مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: اگر برجام را تصویب کردیم ، تصویب برجام به منزله تبدیل برجام به قانون خواهد بود و بعد ما ملزم به اجرای قانون هستیم لذا همان طور که دکتر عراقچی نیز اظهار داشت: طرف‌های مقابل ما هیچ کدام این اصرار را ندارند که برجام را تبدیل به قانون کنند لذا ما با تبدیل برجام به یک قانون خود را ملزم به اجرای قانون می‌دانیم حال فرض کنید طرف مقابل از اجرای برجام سرباز زد و شما دوباره باید یک قانون دیگر وضع کنید که قانون قبلی را نقض کند یعنی عملاً ما یک پیچیدگی جدیدی را برای خودمان به وجود می‌آوریم.
برجام نحوه اجرای NPT و اساس‌نامه آژانس درباره ایران است
وی یادآور شد: نکته دیگر که باید مورد توجه قرار داد عنوانی است که این بیانیه تحت عنوان برنامه جامع اقدام مشترک دارد بنابراین این یک برنامه است و برنامه نیز معمولاً برای اجرای یک قانون وضع می‌شود یعنی قانون مادر NPT و اساس‌نامه آژانس است، حال شما می‌خواهید این دو را درباره ایران که البته در چارچوب رژیم پادمان وجود دارد اجرا کنید لذا برنامه جامع اقدام مشترک یا همان برجام به نوعی نحوه اجرای NPT و اساس‌نامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره ایران است .
برجام توافق نامه نیست
شفیعی با بیان این که برجام توافق نامه نیست یادآور شد: در تعریف توافق نامه آمده هر گونه اقدامی که الزاماتی را به کشور تحمیل کند یک توافق نامه است اما بنده می‌گویم این یک برنامه مشترک است که قانون مادر آن NPT و اساس‌نامه آژانس است.
در خصوص قطعنامه 598 مجلس ورودی به موضوع نداشته است
وی ادامه داد: تحلیل گران می‌گویند برجام یکی از مهم‌ترین اقدامات دیپلماتیک در طول تاریخ جمهوری اسلامی ایران بوده ضمن این که معتقدند پیش از این نیز اقدامات این چنینی وجود داشته که مجلس به آن ورود نکرده است که می‌توان از جمله اقدامات این چنینی به قطعنامه 598 اشاره کرد که مجلس به آن ورود نکرده است لذا موارد مشابهی وجود داشت که استعداد لایحه شدن داشته است.
بیش از این که به دنبال پیچ و خم‌های اداری کار باشیم باید به نتیجه کار فکر کنیم
وی تاکید کرد: بنده معتقدم ما بیش از این که دنبال پیچ و خم‌های اداری کار باشیم باید به نتیجه کار فکر کنیم ضمن این که شخصاً معتقدم برجام خیلی از فرصت‌ها را برای جمهوری اسلامی ایران فراهم می‌کند البته باید در نظر گرفت که برجام در چه شرایطی پذیرفته می‌شود و چه دستاوردهایی دارد.
این نماینده مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: یک واقعیت وجود دارد که در کشور ما مسائل و مشکلات اقتصادی وجود دارد و در سطح محیط منطقه ای ما نیز بحران‌های جدی از جمله سوریه، عراق، یمن ، بحرین و افغانستان نیز وجود دارد، روندهای محیط امنیتی ما قبل از برجام روندهایی نبوده که به نفع ما باشد و در سطح بین‌المللی نیز فشارها به ما افزایش پیدا می‌کند حال ما به مکانیزمی رسیدیم که می‌تواند این فشارها را کاهش دهد و تولید قدرت مجدد کند باید بیشتر به نتیجه کار توجه داشته باشیم.
مجلس تکلیف خود را در نحوه بررسی برجام در قانون الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته ای مشخص کرده است
سخنگوی کمسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی درباره نقش مجلس نیز در بررسی برجام اظهار داشت: مجلس برای خود در قانون الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته ای تکلیف خود را مشخص کرده است.
نگاه ما به برجام باید معطوف به منافع ملی کشور باشد
شفیعی یادآور شد: در قانون الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته ای عنوان شده که نتیجه مذاکرات باید به مجلس ارائه شود اما صحبتی از تصویب آن در مجلس نکرده است لذا این قانون تکلیف مجلس را به طور خاص در ارتباط با برجام مشخص کرده البته من اعتقاد دارم که قوانین بدوی نمی‌تواند قانون اساسی را تحت تأثیر قرار دهد اما در جمع بندی اظهارات خود عرض می‌کنم که نگاه ما به برجام چه نگاه سیاسی، حقوقی و فنی باید معطوف به منافع ملی کشور باشد که آیا این منافع ملی کشور را تأمین می‌کند یا خیر و اگر منافع ملی کشور را تأمین کرد باید راه را برای برجام باز بگذاریم.
کسی نمی‌تواند قانون اساسی را بنا به نظر خود تفسیر کند
به گزارش خبرنگار سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان محمد حسن آصفری نیز در طی گفتگوی زنده تلفنی با برنامه در خصوص اظهارات دکتر عراقچی معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه اظهار داشت: در خصوص این که دیدگاه های متفاوتی وجود دارد، دیدگاه‌ها با اصل قانون فرق دارد، هر کسی در ارائه نقطه نظرات خود آزاد است اما وقتی موضوعی تبدیل به قانون شد و در قانون اساسی آمد دیگر کسی نمی‌تواند قانون اساسی را بنا به نظر خود تفسیر کند.
وی در ادامه به اصل 77 قانون اساسی اشاره کرد و گفت: در این اصل آمده که هر موردی که در غالب توافق نامه و یا موافقت نامه بین جمهوری اسلامی ایران و کشورهای دیگر تهیه شود مجلس شورای اسلامی بایستی آن را تصویب و یا رد کند.
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: چه طور دولت امروز لایحه ای را به مجلس ارائه می‌دهد که به طور مثال در خصوص ارتباط سیاسی، اقتصادی یا فرهنگی با یک کشور دسته چندم آفریقایی است و چگونه است که مجلس می‌تواند به این موضوعات وارد شود اما در موضوع اساسی همچون توافق هسته ای که در بعد کلان و در ابعاد امنیتی، نظامی و اقتصادی روی آن نظر است مجلس نمی‌تواند به این موضوع ورود کند.
آصفری اظهار داشت: این که ما یک بار اسم جمع بندی مذاکرات وین را اقدام مشترک، یک بار برجام و یک بار بیانیه مشترک و از این دست عناوین بگذاریم نمی‌تواند باعث شود که قانون اساسی را اجرا نکنیم، بنده معتقدم بایستی با واقعیت آن چنان که در قانون اساسی به آن اشاره شده به مسئله نگاه کرد نه طبق نظر یک حقوق دان.
وی تصریح کرد: قانون به طور دقیق برای ما مشخص کرده که آیا مجلس شورای اسلامی می‌تواند به این موضوع رسیدگی کند یا نه.
در تکمیل اظهارات آصفری ، شفیعی دیگر نماینده مجلس شورای اسلامی درباره این که در نظر نگرفتن رای مجلس آیا باعث کم رنگ شدن نقش مجلس خواهد شد یا خیر اظهار داشت: اگر مجلس موضوعی را مورد بررسی قرار می‌دهد این موضوعات تحت عناوینی از جمله لایحه یا طرح است اما ما می‌خواهیم بگوییم برجام تحت عنوان لایحه یا طرح قرار نمی‌گیرد.
برجام بیش از این که یک لایحه باشد یک برنامه عمل است
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: برجام بیش از آن که یک لایحه باشد یک برنامه عمل است و معمولاً برنامه عمل هم قرار نیست به مجلس بیاید و به تصویب مجلس برسد.
شفیعی همچنین در خصوص نحوه ورود مجلس به بررسی برجام گفت: کمیسیون امنیت ملی در حال حاضر جز به جز برجام را بررسی می‌کند ضمن این که قرار است کمیسیون ویژه 15 نفره ای هم در این راستا تشکیل شود.
در صورت تصویب برجام در مجلس ، یک امر داوطلبانه را تبدیل به قانون می‌کنیم
وی با بیان این که اگر برجام در مجلس تصویب شود خیالتان جمع باشد که رای می‌آورد اظهار داشت: در این خصوص یک سری نگرانی‌هایی وجود دارد ازجمله این که ما یک امر داوطلبانه ای را تبدیل به قانون می‌کنیم.
این نماینده مجلس شورای اسلامی با بیان این که ما مخالف آن نیستیم که برجام به صورت یک لایحه به مجلس بیاید گفت: حرف ما این است که مصالح و منافع ملی برجام را بسنجیم و در متن عمل کنیم.
شفیعی اضافه کرد: فرض کنیم این بیانیه به مجلس آمد و تصویب نشد، شما می‌دانید که در این صورت چه ملاحظات و محدودیت‌های جدی بین‌المللی برای ما به وجود می‌آورد ضمن این که این بیانیه هم اکنون در کنگره آمریکا نیز در حال طرح است لذا بگذاریم اگر قرار است برجام رد شود توسط کنگره نادیده گرفته شود تا مسئولیت لغو برجام یا عدم اجرای آن بر عهده جمهوری اسلامی ایران نباشد.