پاسخ خزعلی به سوال نشریه آمریکایی درباره امکان رئیس جمهور شدن زنان در ایران
معاون رئیس جمهور ایران در امور زنان و خانواده در گفت‌وگو با نشریه آمریکایی نیوزویک گفت که امکان دارد روزی رئیس جمهور زن در ایران داشته باشیم.
او در بخش دیگری از این مصاحبه تصریح کرد: «ایران معترض است که چرا سال گذشته با یک جنجال و هیاهوی رسانه‌ای و بدون هیچ استنادی عضویت ایران را از کمیسیون مقام زن سازمان ملل لغو کردند و امسال، صهیونیستها با کشتاری که در حال انجام آن هستند و بیش از ۲۲ هزار زن و کودک کشته شدند، همچنین با توجه به وضعیت رقت‌باری که زنان باردار غزه دارند و در شرایط بسیار نامناسب بدون دارو و غذا به سر می‌برند، چطور هست که سازمان ملل با استاندارد‌های دوگانه عمل می‌کند؟»
خزعلی تاکید کرد: «سال گذشته به علت فوت ناگهانی یک زن جوان شایعات و دورغ‌های زیادی جعل و منتشر شد، در حالی که امسال این تعداد از کشته‌های زن در پیش چشم جهانیان نادیده انگاشته می‌شود.»
مشروح مصاحبه مفصل انسیه خزعلی، معاون رئیس جمهور اسلامی ایران در امور زنان و خانواده با نشریه آمریکایی نیوزویک به شرح زیر است:
دردناک‌ترین فقر در شرایط فعلی در نوار غزه است
خبرنگار: ابتدا صمیمانه تشکر می‌کنم. میخواهم در خصوص کمیسیون مقام زن صحبت کنم. موضوع با اهمیتی است. شما به عنوان معاون رئیس جمهور اینجا حضور دارید، از شما میخواهم در خصوص اهمیت حضورتان در اینجا، هدفی که از حضورتان دنبال می‌کنید و پیامی که مایل هستید مخابره کنید، بفرمایید؟
خزعلی: کمیسیون مقام زن سازمان ملل به بسیاری از مسائلی که زنان با آن سروکار دارند می‌پردازد و هر سال موضوع خاصی را محور قرار می‌دهد که امسال مساله فقرزدایی، کم کردن فقر زنان و پیشگیری از زنانه شدن فقر مطرح شد و این مساله بسیار مهمی هست. حوادثی که پیش می‌آید، قانون‌ها، تغییر سیاست‌ها، تغییر اقلیم و جنگ‌ها؛ همه اینها روی گسترش فقراثر دارد و به صورت خاص زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و آسیب‌های این تغییرات و حوادث متوجه بانوان نیز هست.
در شرایط فعلی یکی از سخت‌ترین و دردناک‌ترین فقری که ما مشاهده می‌کنیم در غزه هست، به خاطر حوادث جنگ و آوارگی به‌وجودآمده و محاصره مردم غزه، زنان و کودکان که بی گناه هستند. در گزارشی که توسط سازمان ملل ارائه شد از هر ۵ زنی که مورد سوال قرار گرفتند ۴ زن اعلام کردند که وضعیت غذایشان به نصف کاهش پیدا کرده است و یا یکی از اعضای خانواده باید ازبرخی وعده‌های غذا صرف نظر کند؛ و این صرف نظر کردن معمولا به عهده مادران هست.
در بخش ملی نیز گزارشی از اقدامات انجام شده در حوزه کاهش فقر زنان در ایران، افزایش قدرت اقتصادی آنها ارایه شد. اختصاص ۱ درصد از بودجه دستگاه‌های دولتی به زنان و خانواده برای کاهش آسیب‌های مربوط به زنان و خانواده ارائه شد. همچنین تلاش‌هایی برای فراهم کردن زمینه اشتغال بانوان خصوصا زنان سرپرست خانواده صورت گرفته است. در سال گذشته۸۰ درصد مجوز‌ها و تسهیلات خانگی به زنان اختصاص داشت.
نگاهی به وضعیت زنان ایرانی در عرصه‌های مختلف
خبرنگار: در ادامه به موضوع غزه و منطقه اشاره خواهم کرد؛ قبل از آن میخواهم به حواشی سفر شما به نیویورک که شما نیز مستحضر بودید صحبت کنم. این اتهام را متوجه ایران کردند که ایران در زمینه حقوق زنان به تعهدات بین‌المللی خودش عمل نمی‌کند؛ چه پاسخی به منتقدان دارید و علاوه بر تلاش‌های ایران برای توانمندسازی زنان در حوزه اقتصادی چه اقداماتی در جهت استیفای حقوق سیاسی و حقوق بشر زنان انجام شده است؟
خزعلی: همان طور که قبلاً اشاره کردم، کار‌هایی که در این دوره انجام گرفته زمینه فعالیت بیشتر زنان را فراهم کرده است، از جمله زمینه‌های تحصیلات و رشد علمی زنان، افزایش روزافزون شرکت‌های دانش بنیان با مدیریت بانوان، تسهیلات اعطایی به زنان برای تاسیس شرکت‌های دانش‌بنیان و تولیدکننده در زمینه اقتصادی رو به گسترش هست. طبق آمار از سال گذشته تا الان نرخ بیکاری زنان کاهش ۲ درصدی داشته است و این نشان‌دهنده این است که زنان در مشارکت‌های اقتصادی به خوبی درخشیدند.
همچنین تلاش کردیم پشتیبانی از زنان به ویژه زنان روستایی داشته باشیم که تسهیلات خوبی را نیز برای اشتغال و داشتن زندگی بهتر در روستا دریافت کرده اند. همچنین بیمه تامین اجتماعی برای زنان خانه‌دار روستایی برقرار شده و اولویت با زنان دارای چند فرزند هست. این بیمه بخشی از حقوق زنان خانه دار را تضمین می‌کند و امیدوار هستیم این بیمه ادامه پیدا کند و بتوانیم برای تمام زنان خانه‌دار این بیمه را در نظر بگیریم.
در بخش‌های دیگری هم تلاش کردیم که ارتقای وضعیت زنان را داشته باشیم؛ از جمله، حضور مشاور زنان در هر سازمان و وزارتخانه، ارتقای پست‌های مدیریتی همتراز معاون وزیر یا مدیرکل که باعث ارتقای جایگاه زنان از نظر سیاسی، اداری، ساختاری و حقوق برای تاثیرگذاری بیشتر شد. همین طور مشاوران زن باید در شورا‌های تصمیم‌گیری دستگاه‌های اجرایی مشارکت داشته باشند و رای آنها خصوصا در مسائل مربوط به بانوان حق وتو در مسائل زنان و خانواده داشته باشد.
در شورا‌های عالی تصمیم‌گیری، رئیس جمهور یک یا چند زن را منصوب کردند. همین طور رئیس جمهور دستار ویژه‌ای را برای حقوق شهروندی منصوب کردند و در حکم ایشان بررسی حقوق شهروندی وبه طور خاص زنان از و مواردی است که باید دنبال شود.
ایران در حد توان و امکاناتش از حقوق زنان ایران و جهان حمایت می‌کند
خبرنگار: روز گذشته ضمن سخنرانی کمیسیون مقام زن درخواست اخراج اسرائیل از این کمیسیون را مطرح کردید؛ این درخواست شما همزمان با فشار‌های فزاینده دیگر کشور‌ها بر روی اسرائیل به خاطر وضعیت حقوق بشر در غزه شده است. سوال این هست که اگر حضور ایران در کمیسیون مقام زن توجیه دارد، چه توجیهی برای اخراج اسرائیل از این کمیسیون باید داشته باشیم چرا اسرائیل باید از این کمیسیون اخراج شود؟ آیا این دستاویزی برای برخی از کشور‌های غربی نخواهد بود که در حال حاضر انتقاد‌هایی به ایران وارد می‌کنند؟
خزعلی: دقیقا به همین علت، ایران از مظلومان، حقوق زنان و از بسیاری از کسانی که در شرایطی از حقوق‌شان محروم هستند دفاع و پشتیبانی می‌کند. به طور مثال شما می‌بینید که ایران از مهاجرین افغانستانی حمایت می‌کند و به طور خاص به زنان مهاجران افغانستانی سرویس‌دهی می‌کند، خانم‌هایی که امکان ادامه تحصیل ندارند آنها را تحت پوشش قرار می‌دهد و در دانشگاه‌های ایران در حال تحصیل هستند. ایران تلاش می‌کند حقوق زنان را تا جایی که امکانات در اختیار دارد در ایران و کشور‌های دیگر مورد حمایت قرار دهد. به همین دلیل ایران باید باشد و اسرائیل که قتل عام کننده زنان است نباید باشد.
به عنوان نمونه دانشگاه علوم پزشکی ایران در بین هزار دانشگاه بهترین سرویس‌دهی را به زنان و کودکان دارد و رتبه اول را در ارائه خدمات به پناهندگان داراست.
به همین دلیل ایران معترض است که چرا سال گذشته با یک جنجال و هیاهوی رسانه‌ای و بدون هیچ استنادی عضویت ایران را لغو کردند و امسال با کشتاری که اسرائیل در حال انجام آن است و بیش از ۲۲ هزار زن و کودک کشته شدند، همچنین با توجه به وضعیت رقت‌باری که زنان باردار غزه دارند و در شرایط بسیار نامناسب بدون دارو و غذا به سر می‌برند؛ چطور هست که سازمان ملل با استاندارد‌های دوگانه عمل می‌کند؟
سال گذشته به خاطر فوت ناگهانی یک زن جوان شایعات و دروغ‌های زیادی جعل و منتشر شد، در حالی که امسال این تعداد از کشته‌های زن در پیش چشم جهانیان نادیده انگاشته می‌شود.»»
معتقد نیستیم به حد مطلوب رسیده ایم؛ می‌توانیم راه را باز کنیم
خبرنگار: علاوه بر فعالیت‌های ایران در داخل و اقداماتی که در سطح و عرصه بین‌المللی برای ارتقاء وضعیت زنان انجام می‌گیرد در عرصه منطقه‌ای و پیشبرد و استیفای حقوق زنان، ایران چه کار‌هایی انجام داده است؟ به خصوص با منازعاتی که شاهد آنها در غزه، سوریه، عراق و یمن هستیم. آیا فعالیتی برای بهبودی وضعیت زنان درگیر در این منازعات از سوی ایران صورت گرفته است؟
خزعلی: ایران از زنان این مناطق هم حمایت می‌کند، اما امکان فعالیت عملیاتی را قطعا ندارد. ایران همانطور که در سازمان ملل و سایر جوامع بین‌المللی از حقوق این زنان و مظلومان در سراسر دنیا حمایت می‌کند و وظیفه حمایت معنوی از این مظلومان را بر عهده دارد، در مورد همسایگان نیز با حمایت تحصیلی و تحت پوشش در آوردن تعداد زیادی از مهاجران، به حمایت از زنان افغانستان پرداخته‌ایم.
خبرنگار: شما قبلا در خصوص گام‌هایی که ایران برای ارتقاء وضعیت سیاسی زنان برداشته است صحبت کردید و ما هم در زمان انتخابات با برخی از کارشناسان و برخی از نامزد‌ها ما صحبت کردیم شاهد تعداد بیشتر زنان نامزد نمایندگی بودیم، اما به هرحال این نظرات هم وجود داشت که با وجود این حمایت‌ها باز هم نیاز به انجام کار‌های بیشتری برای ارتقا زنان باید وجود دارد. به نظر سرکار عالی آیا حیطه‌ها و عرصه‌هایی هست که ایران هم چنان نیاز به تلاش در آنها باشد و آیا عرصه‌ها و حوزه‌هایی هست که ایران در حال تلاش هست تا بتواند در آن عرصه‌ها هم موجبات پیشرفت زنان را فراهم کند؟ به خصوص بعد از اعتراضاتی که در یک سال و نیم گذشته شاهد بودیم.
خزعلی: همیشه امکان ارتقا و پیشرفت وجود دارد؛ ما اصلا معتقد نیستیم که به حد مطلوب رسیدیم، در تلاش هستیم و معتقدیم که می‌توانیم راه را باز کنیم و پیشرفت‌های بیشتری برای زنان داشته باشیم.
در بعضی از بخش‌ها مثلا در قوه قضائیه در بحث‌های حقوقی ما باید بیشتر کار کنیم و در حال حاضر لایحه‌هایی در رابطه با ایجاد شرایط بهتر برای خانواده و حضانت کودکان در حال بررسی داریم. به علاوه به دنبال تنظیم قرارداد‌هایی با بخش‌های مختلف مثل بنیاد علم ایران، معاونت علمی ریاست جمهوری برای پشتیبانی‌های ویژه از زنان هستیم.
در بخش کار و اشتغال هم با توجه به فرهنگ جامعه ما و اهمیتی که به خانواده داده می‌شود اهمیت تربیت فرزندان برای مادران به دنبال این هستیم که شرایط کاری منعطف برای خانم‌ها تعریف کنیم و خانم‌ها بتوانند هم شغل خود را حفظ کنند و هم در کنار خانواده بودن را تجربه کنند. هم چنین در برنامه هفتم در پی این هستیم که مشاوره رایگان برای زوجین با هدف استحکام خانواده داشته باشیم. این کار هم چنین می‌تواند از طریق تقویت و حمایت کردن از زنان با تامین بخشی از هزینه‌های خانواده انجام ذشود.
درباره امکان رئیس جمهور شدن یک زن در ایران
خبرنگار: آیا شما تصور می‌کنید که روزی رئیس جمهور زن در ایران داشته باشیم؟
خزعلی: امکان دارد.
آمریکا با وضعیتی که در خصوص زنان دارد، نباید مدعی حقوق زنان باشد
خبرنگار: مایل هستم ارزیابی سرکارعالی را از وضعیت حقوق زنان در آمریکا جویا شوم، خوب همانطور که قبلا گفتیم غرب منتقد ایران هست. البته در آمریکا هم ما هرگز رئیس جمهور زن نداشتیم برای اولین بار در تاریخ آمریکا ما شاهد این بودیم که یک زن به مقام معاون رئیس جمهور منصوب شده و در زمانی که بحث‌ها بر سر مشارکت سیاسی زنان بحث برانگیز است به نظر شما آیا در ایران دستیابی به چنین وضعیتی وجود دارد؟ وضعیت فمینیسم و وضعیت حقوق زنان را چقدر متفاوت از ایران می‌بینید؟
خزعلی: «من حقیقتا فکر می‌کنم که آمریکا با وضعیتی که در حقوق زنان دارد نباید مدعی حقوق زنان باشد. مساله رسیدن به مناصب و یا ریاست جمهوری نمی‌تواند تامین کننده حقوق زنان باشد؛ این یک شعار و نمایش هست و در نهایت شامل افراد محدودی می‌شود. چیزی که در واقعیت برای حمایت از زنان باید انجام شود جلوگیری از ستم‌ها، خشونت‌ها و تعدی‌هایی است که به حقوق عموم زنان وجایگاه امن زنان در آمریکا می‌شود. به مناسبت، در موارد مختلفی در مورد شرایط زنان و در مورد مسائل خاصی مانند مسئله خشونت و آزار جنسی مطالعه‌ای داشتم، آمار مربوط به آمریکا خیلی تاسف برانگیز بود که اصلا قابل مقایسه با ایران نیست و شاید دلیلش این است که قوانینی در ایران وجود دارد که از بسیاری از خشونت‌ها علیه زنان پیشگیری می‌کند.
نهضت me_too و آمار وحشتناک آزار جنسی و ضرورت تجدید نظر در قوانین و نوع نگاه به زنان در آمریکا
در آمار‌های رسمی آمریکا دیده می‌شود که روزانه چه تعداد زیادی زن در خشونت‌های خانگی توسط همسر یا دوستان مردشان به قتل می‌رسند، این آمار وحشتناک است و اصلا قابل مقایسه با ایران نیست که علت آن بعضی از قوانینی ست که به اسم آزادی، امنیت زنان را محدود می‌کند.
طبق آماری که از سایت‌های آمریکا و سایت اداره پیشگیری و کنترل بیماری‌های آمریکا اعلام شده، مقدار آزار جنسی که نسبت به زنان مطرح شده وحشتناک هست. در سال گذشته شاهد نهضت me_too بودیم و خیلی‌ها به این موضوع اعتراض کردند که بسیاری از خانم‌ها مورد تعرض قرار می‌گیرند. اینها بخشی از کسانی بودند که اعلام می‌کردند و طبق اعلام اداره پیشگیری خیلی از افراد به دلیل ترس از آبرو و شرایطی که ممکن است بعدا برای آنها به وجود آید حاضر به اعلام نیستند.
این که ذکر می‌شود از هر ۴ زن یک زن مورد تجاوز کامل قرار می‌گیرد و نیمی از زنان مورد دست درازی و تعرض قرار می‌گیرند آمار خوبی نیست. خیلی از کودکان یا نوجوانان که مورد تعرض قرار می‌گیرند و این مساله تا ابد در زندگی روحی و روانی آنها تاثیر می‌گذارد و دچار مشکل می‌شوند، اینها تمام مسائلی هست که مربوط به حقوق زنان می‌شود؛ و به خاطر زن بودن این وضعیت را تجربه می‌کنند.
دولت‌های غربی وظیفه دارند در قانون‌های خود تجدید نظر کنند که چه چیزی باعث به وجود آمدن این تعرض‌ها برای زنان می‌شود و وضعیت و حقوق آنها مورد آسیب قرار می‌گیرد. معتقد هستیم به صورت جدی در بحث قوانین و نوع نگاهی که در آمریکا به زنان می‌شود باید تجدید نظر صورت بگیرد.»
خزعلی:حامی حقوق زنان و مظلومان هستیم؛ می‌توانیم پیشرفت‌های بیشتری برای زنان داشته باشیم
زنان در آمریکا طعمه و فدای اقتصاد و سودآوری می‌شوند
خزعلی: چرا اخلاق منحط شده است؟ چه قوانین و ضوابطی گذاشته شده است که جامعه به انحطاط کشیده شده است؟ به قول چامسکی بزرگترین تهدید برای بشریت آمریکاست. چرا که معنویت و اخلاق به طور کامل در آمریکا در حال از بین رفتن است. اینها باید ما رابه فکر وادارد که چه کردیم و چه چیزی در آمریکا حاکم است؟ جمله معروف چامسکی هست که میگوید در آمریکا فقط یک حزب حاکم است و آن هم حزب کسب و کار است. همه چیز حول محور اقتصاد و سود و منفعت می‌چرخد و در این راستا انسانیت فدا شده است؛ و بیش از همه، این زنان هستند که طعمه و فدای اقتصاد، سودآوری و منفعت می‌شوند. بدن برهنه زنان در حال معامله هست و متأسفانه صنعت‌های مختلفی که مربوط به جنسیت هست روز به روز در حال افزایش و رواج بیشتری هست و این زنان هستند که ضررکرده اول هستند.
سعی می‌کنیم حریم‌هایی برای زن نگه داریم که از آزار جنسی و خشونت حفظ شوند؛ منافع مافیای قدرت و اقتصاد در عدم رعایت پوشش
خبرنگار: بسیار سپاسگزارم از اینکه وقتتان را در اختیار من قرار دادید، قبل از اینکه مصاحبه را به اتمام برسانیم آیا مایل هستید در مورد موضوع دیگری صحبت کنید؟
خزعلی: از شما تشکر می‌کنم. به نظر من مهمترین چیز حفظ هویت زنان، هویت زنان خدشه‌دار، پایمال و لگدکوب فساد و سودآوری می‌شود. اگر ما در جامعه خود سعی می‌کنیم بعضی از موارد مانند حجاب را حفظ کنیم برای این هست که بانوان بهتر بتوانند در جامعه فعال باشند و مورد تجاوز قرار نگیرند و حریم‌هایی برای زن نگه داریم که از آزار جنسی و خشونت حفظ شوند. کاش بتوانیم در رفتار‌هایی که در سطح جهان در رابطه با زنان صورت می‌گیرد تجدید نظر کنیم.
تحقیقی را در روزنامه ایندیپندنت (Independent) مشاهده کردم و پرسشی در خصوص اینکه آیا نوع پوشش و تعرضی که به بانوان صورت می‌گیرد با هم ارتباط دارند، ۵۵ درصد از مردان و ۴۱ درصد از زنان این ارتباط و همبستگی را تایید کردند. اما اینکه چرا به تحقیقاتی که در مراکز علمی و اداره آمار انجام می‌شود توجهی در عمل صورت نمی‌گیرد، به این دلیل است که مافیای قدرت و اقتصاد می‌دانند که اگر این پوشش رعایت شود بسیاری از منافع اقتصادی آنها از دست خواهد رفت.
