ایلنا گزارش می‌دهد؛
قوه قضائیه پرونده چندین و چندساله آشوراده و زیارت را چگونه بست؟/ آشوراده قطب گردشگری شمال کشور میشود؟
به گزارش خبرنگار ایلنا، تور بازدید خبرنگاران ۲۰ رسانه از اقدامات دستگاه قضایی در حل مشکلات مالکیتی و حقوقی جزیره آشوراده و روستای زیارت در روزهای ۲۷ و ۲۸ شهریور با همکاری این قوه در حالی انجام شد که خبرنگاران از نزدیک در جریان اقدامات صورت گرفته برای این دو پرونده بر زمین مانده در دستگاه قضا قرار گرفتند.
دستورات قاضی‌القضات برای آشوراده و زیارت
حجت الاسلام محسنی‌اژه‌ای آذرماه سال ۱۴۰۰ در اولین سفر خود به استان گلستان، موضوعات و مسائل موجود در استان گلستان از جمله «روستای زیارت»، «منطقه آشوراده» را مورد بررسی قرار داد و همان سال دستوراتی را برای رفع مشکلات چندین دهه‌‌ای این مشکلات که حال برای استان تبدیل به ابر چالش شده بود، صادر کرد.
زیارت و آشوراده با داشتن طبیعت زیبا و محیط‌زیست بکر هرکدام می‌توانستند قطب گردشگری برای استان گلستان باشند اما شاید بی‌مسئولیتی سرنوشت آنان را تغییر داده و از آنچه حق‌شان است دور مانده اند. در این مدت روستای زیارت از ساخت و سازها غیرمجاز در امان نمانده بود و آشوراده متروک بی‌سَکنه رها شده بود.
پس از دستور رئیس قوه قضاییه برای حل مشکلات و چالش‌های زیارت و آشوراده، این قوه یک تور بازدیدی برای خبرنگاران فراهم کرد و آنان را در جریان آخرین جزئیات اقدامات صورت گرفته گذاشت.
مرداد ۱۴۰۲ بود که رئیس قوه قضائیه در یک غیر رسمی به استان گلستان با تفویض اختیارات ویژه به رئیس کل دادگستری استان دستور داد تا در ضمن اهتمام نسبت به جوانب و ملاحظات زیست محیطی، تدابیر و اقدامات عاجل در راستای حل مشکل حقوقی ۲۵ ساله طرح گردشگری جزیره آشوراده، اتخاذ شود.
۱۴ روز پس از سفر حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای به استان گلستان و صدور دستور ویژه از ناحیه ریاست دستگاه قضا برای اتخاذ تدابیر و اقدامات عاجل در راستای رفع جنبه‌های حقوقی و قضایی تمامی مسائل و مشکلات استان از جمله مسئله «طرح گردشگری جزیره آشوراده»، پرونده مزبور در ضمن توجه به جوانب و ملاحظات زیست محیطی، به لحاظ حقوقی و قضایی تعیین تکلیف شد.
آشوراده زیبای فراموش شده
روز دوشنبه ۲۷ شهریور سوار بر قایق به سمت آشوراده ده رفتیم، این جزیره که زمانی زیبایی مثال زدنی داشته است در انتهای شرقی شبه جزیره میانکاله در شهرستان بندر ترکمن واقع شده است.
آشوراده در کنار جزایر آغاز و اسماعیل سای از جزایر ایران در دریای خزر هستند اما این جزیره طی سال‌های گذشته در اثر فعالیت عمرانی و حفر کانال پس از خشک شدن از دیگر قسمت‌ها جدا افتاده است.
این جزیره تا سال‌های پیش با امکاناتی همچون پاسگاه ژاندارمری، مدرسه راهنمایی، مغازه، مسجد و حسینیه بیش از ۱۰۰۰ نفر سکنه داشته‌است که به مشاغل دامداری، کارگری، پیشه‌وری و ماهی‌گیری مشغول بوده‌اند و حتی برای لوکیشن فیلم‌ها و سریال‌ها از آن استفاده می‌کردند اما در سال ۱۳۷۲ به علت بالا آمدن سطح آب دریای خزر و رخ دادن سیل مردم جزیره، آنجا را ترک کردند. پس از خالی شدن اداره کل منابع طبیعی استان، کل عرصه آشوراده را جزو اراضی ملی اعلام و سند آن به نام منابع طبیعی صادر شد و همین موضوع محل منازعه و دعوای حقوقی بر سر مالکیت زمین‌های این روستا شد.
هنگامی که از قایق پیاده شدیم با روستای متروکه و بدون سکنه روبه‌رو شدیم. روستایی که حالا کارکنان شیلات در آن هستند. سرتاسر جزیره پر از درختان خشک شده زیتون و انار است که شاید اگر جزیزه رها نشده بود امروز مرغوب‌ترین انار و زیتون را در کنار خاویار داشت.
بر اساس این‌گزارش حدود یک ماه پیش بنیاد مسکن استان، دادخواستی مبنی بر اعتراض به رای کمیسیون ماده ۵۶ هیات حل اختلاف قانون تعیین تکلیف اختلافات اراضی موضوع اجرای ماده ۵۶ قانون جنگل‌ها و مراتع در مورد زمین‌های روستای متروکه این جزیره، علیه اداره کل منابع طبیعی استان مطرح کرد.
مسئولان استان نیز در سفر رئیس قوه قضاییه به استان گلستان، ورود رئیس دستگاه قضا را برای حل این چالش حقوقی که به مانع بزرگی برای اجرای طرح گردشگری آشوراده شده است، تقاضا کردند.
پس از دستور رئیس قوه قضاییه برای پیگیری و رسیدگی ویژه به این پرونده، جلسات فوق العاده شعبه دوم دادگاه حقوقی گرگان تشکیل و طرفین اسناد و مدارک خود را ارائه کردند و دادگاه پس از بررسی مستندات ارائه شده و اخذ نظریه کارشناسی و بررسی نقشه‌های هوایی ۱۳۴۱ که نشان می‌داد در آن سال، این روستا محل سکونت افراد بوده و در آنجا زندگی می‌کرده اند، حکم ابطال رای کمیسیون و برگ تشخیص منابع ملی و ابطال سند منابع طبیعی در خصوص عرصه ۱۹ هکتاری جزیره آشوراده را در تاریخ ششم شهریور امسال صادر کرد.
به دنبال اعتراض اداره کل منابع طبیعی به رای صادره، روز پنجشنبه نهم شهریور جلسات دادرسی شعبه اول دادگاه تجدیدنظر استان در دو نوبت صبح و عصر به مدت ۱۰ ساعت با حضور مدیران کل بنیاد مسکن و منابع طبیعی استان، نمایندگان حقوقی این ادارات و کارشناس رسمی منتخب دادگستری برگزار و طرفین مستندات، دفاعیات و لوایح خود را ارائه دادند.
دادگاه تجدیدنظر، پس از بررسی مستندات و مدارک و به استناد نامه شماره ۲۷۴۹ معاونت سیاسی امنیتی وقت استانداری گلستان به تاریخ بیستم اردیبهشت سال ۱۳۸۶ که در آن به شواهد تاریخی سکونت بومیان در عرصه اختلافی از دوره خوارزمشاهیان اشاره شده است، تجدیدنظرخواهی منابع طبیعی را رد و دادنامه بدوی مبنی بر ابطال برگ تشخیص رای کمیسیون و ابطال سند اداره منابع طبیعی در عرصه اختلافی را تایید کرد.
ساوری: آشوراده می‌تواند جذب توریست کند
کنعانی: نگرانی محیط زیستی وجود ندارد
محمدجواد ساوری، مدیر کل میراث فرهنگی استان گلستان معتقد است آشوراده تنها جزیره قابل سکونت در دریای خزر است که با کنشگری گردشگری می‌تواند جذب توریست داشته داسته باشد و با اجرای طرح گردشگری جزیره می‌توان کریدور گردشگری در دریای خزر را با این کار کلید زد و با اقدامات درست میشود یک کار گردشگری با ۵ کشور دیگر حاشیه دریای خزر راه انداری کرد.
محمدرضا کنعانی، مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان نیز درباره نگرانی محیط زیستی و اینکه احیا جزیره و تبدیل آن به قطب گردشگری ممکن است به بافت زیست محیطی آن آسیب بزند برای رفع نگرانی در این خصوص عنوان کرد: هیچ منعی برای اجرای پروژه طبیعت‌گردی آشوراده وجود ندارد. در راستای این طرح و ضرورت حفظ بافت طبیعی این جزیره، اقامت شبانه طرح گردشگری آشوراده به بافت روستا منتقل شد. طرح گردشگری آشوراده در وسعت ۲۲ هکتار اجرا میشود و تاکنون نیز ۶ مجوز بوم‌گردی برای متقاضیان صادر شده است. جزیره آشوراده در پناهگاه حیات وحش و ذخیره‌گاه زیست‌کره میانکاله واقع شده و اجرای پروژه‌های گردشگری و طبیعت‌گردی مستلزم رعایت چارچوب‌های خاص و استاندارد‌های دقیق است.
زخم‌های ناسور زیارت بسته میشود
در ادامه تور نظارتی خبرنگاران از اقدامات قوه قضائیه و مسئولان استانی درباره عملکردشان برای جلوگیری از ساخت‌وسازهای غیر مجاز در روستای زیارت بازدید صورت گرفت.
ابتدا با اتوبوس از محل اسکان تا گیت ورودی رفتیم، از همان ابتدای گیت ساخت‌وسازهای عجیب و غریب قابل مشاهده بود برای همه سوال بود که این حجم از مصالح چگونه به آنجا رسیده و این همه ویلا چگونه ساخته شده است اما بعد برای رسیدن به بافت خود روستا و دیدن آبشار باید سوار ماشین‌هایی می‌شدیم که توان راه رفتن در یک جاده خاکی با پیچ‌های فراوان را داشته باشد.
به روستا که رسیدیم روی کوه ویلای‌های زیادی ساخته شده که بعضی‌ها نیمه‌تمام هستند. بر اساس گفته مسئولان استانی اغلب مصالح از طریق افراد محلی و چهارپایان جابه‌جا شده است اما با گذاشتن گیت نگهبانی در ابتدای تنها ورودی روستا و همچین دوربین‌های مدار بسته و اینکه ورود مصالح را منوط به داشتن مجوز کرده‌اند توانسته‌اند جلوی ساخت‌های غیر مجاز را بگیرند. به گفته این مقامات استانی حدود ۵ هزار و ۴۰۰ ساختمان غیرمجاز در روستای زیارت ساخته شده است و حالا بر اساس تصمیم جدید دیگر قرار نیست ویلایی ساخته شود بلکه از همان ابتدا جلوی ساخت و سازهتی غیرمجاز گرفته میشود.
گفته میشود برای هر ساخت و ساز غیرمجاز اخطار تخریب رفته اما مالکان به کار خود ادامه داده و تخریب برای مسئولان سخت شده است اما حالا قرار است جلوی ساخت و ساز از پی گرفته شود.
رئیس کل دادگستری استان گلستان در حاشیه بازدید خبرنگاران گفت: با توجه به تخلفات انجام شده در روستای زیارت و پهنه ۸۰۰ هکتاری خارج از بافت این روستا، برای تعدادی از مدیران وقت در استان به دلیل ترک فعل کیفرخواست صادر شده است. برای مدیران سابق جهاد کشاورزی و امور اراضی چندین پرونده تشکیل شده است. تخلفات صورت گرفته در روستای زیارت مربوط به سال‌های ۱۳۸۲ تا ۱۴۰۰ بوده که در این مدت ساخت و ساز‌های متعددی در خارج از بافت روستا انجام شده و براساس آمار‌های موجود اکنون پنج هزار و ۴۰۰ واحد غیرمجاز ساخته شده است که رقم قابل توجهی است.
روستای «زیارت» یکی از مناطق ییلاقی و خوش‌آب‌وهوا و از جاذبه‌های گردشگری استان گلستان است که در مجاورت شهر گرگان، مرکز این استان قرار دارد. این روستا در حدود ۱۲ کیلومتری جنوب پارک جنگلی «ناهارخوران» و در یکی از دهستان‌های بخش مرکزی گرگان به نام دهستان «استرآباد جنوبی» واقع شده است. فاصله روستای «زیارت» تا مرکز شهر گرگان، ۱۸ کیلومتر است. به دلیل موقعیت این روستا چند سالی بود که ساخت و ساز‌های غیرمجاز و بی‌رویه در روستای «زیارت» شهرستان گرگان در حال انجام بود.
۲۶ آذر ماه سال ۱۴۰۰، حجت‌الاسلام محسنی اژه‌ای رئیس قوه قضائیه در سفر به استان گلستان دستوراتی در خصوص جلوگیری از ساخت و ساز‌های غیر مجاز در این روستا صادر کرد. بعد از دستور رئیس قوه قضائیه و پیگیری‌ها و اقدامات دادگستری استان گلستان، با استقرار پست ایست و بازرسی و تشدید کنترل و نظارت‌ها، ساخت و سازها در روستای زیارت مورد نظارت قرار گرفت. در حال حاضر با نظارت دستگاه قضایی ساخت و ساز غیر مجاز در روستای زیارت متوقف شده است.
