دیدار دبیر ستاد حقوق بشر با اعضای گروه دوستان منشور ملل متحد

گینه استوایی، زیمبابوه و مالی در ادامه به گروه پیوستند؛ بروندی، اتیوپی، نامیبیا، آفریقای جنوبی و ویتنام نیز در سپتامبر ۲۰۲۲ به عنوان اعضای مهمان یا ناظر به گروه دوستان منشور ملل متحد ملحق شدند.

هدف اصلی این گروه، حمایت از منشور سازمان ملل است که درصدد ترویج چندجانبه گرایی و استفاده از دیپلماسی در مواجهه با موارد استفاده از زور است؛ از دیگر اهداف این گروه می‌توان به ارتقا حقوق بین‌الملل، هماهنگی در زمینه ابتکارات مشترک به منظور تقویت احترام به اهداف و اصول مندرج در منشور سازمان ملل و ارزش‌های گفت‌وگو، مدارا، همبستگی و همزیستی مسالمت آمیز میان ملت‌هاست.

این گروه از زمان تاسیس در جولای ۲۰۲۱ در نیویورک فعالیت می‌کرد و در سه ماهه اول سال ۲۰۲۳ فعالیت خود را در ژنو آغاز کرد.

گروه دوستان منشور ملل متحد در آبان ۱۴۰۱ نخستین نشست خود را در تهران برگزار کرد.

این گروه اعتقاد دارد که قطب صاحب سلطه در جهان، منشور ملل متحد را به نفع خود به کار گرفته و آن را از اهداف حقیقی خود دور کرده است.

بنیانگذاران گروه، ضمن تصدیق دستاورهای قابل توجه سازمان ملل طی بیش از ۷۰ سال اخیر در زمینه‌های صلح و امنیت و همکاری‌های بین‌المللی به‌ویژه در حوزه‌های حقوق بشر، استعمارزدایی، اقتصاد پایدار و توسعه اجتماعی، ریشه کنی بیماری‌ها و خلع سلاح، بر ناتوانی سازمان ملل در تحقق اهداف و اصول منشور ملل متحد و مقابله موثر با چالش‌های نوظهور بین‌المللی تاکید دارند.

در این راستا، توسل برخی قدرت‌های جهانی به یکجانبه‌گرایی با هدف پیشبرد اهداف سیاسی خود، از جمله مهم‌ترین عواملی است که به تضعیف منشور ملل متحد و چندجانبه گرایی به مثابه هسته اصلی منشور منجر شده است.

اعضای گروه دوستان بر این باورند که تحمیل اقدامات یکجانبه قهرآمیز (UCMS) از جمله اعمال تحریم علیه کشورهای مستقل و مداخله در امور داخلی آن‌ها نه تنها سبب نقض اصول حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد شده است، بلکه تلاش‌های جامعه بین‌المللی جهت مقابله با چالش‌های مشترک و جهانی را با مشکل جدی مواجه کرده است.

بر این اساس، کشورهای عضو گروه دوستان بر ضرورت اجرا و ارتقا اصول مندرج در منشور ملل متحد از جمله احترام به برابری و حاکمیت ملی، استقلال سیاسی و تمامیت ارضی کشورها، عدم مداخله در امور داخلی آن‌ها، پرهیز از تهدید یا توسل به زور علیه دیگر کشورها و حل و فصل مسالمت اختلافات بین‌المللی تاکید دارند.

اعضای این گروه هم نظر هستند که استانداردهای دوگانه، همراه با رویکردهای گزینشی یا تفسیرهای منعطف و خود سازگار از مفاد منشور سازمان ملل، با هدف پیشبرد اهداف سیاسی با ماهیت مشکوک، با توهین آشکار به قانون مداری بین‌الملل و بی توجهی به خیر عمومی و منافع جمعی مردم کشورهای عضو سازمان ملل، نمایان‌گر یکی از تهدیدات اصلی به عمومیت و اعتبار آن سند جهانی و نافذ است که در برگیرنده دستاوردی بی نظیر برای بشریت و اعتماد کامل به ذات صالحه انسان است.

گروه دوستان منشور ملل متحد معتقدند که تقویت چندجانبه گرایی و نظام چند قطبی بر اساس احترام متقابل به حق حاکمیت و تمامیت ارضی تمام کشورها و همچنین احترام به اصل حقوق برابر و حق تصمیم‌گیری ملت‌ها، حاکمیت قانون، دیپلماسی، گفتمان سیاسی، تسامح، همزیستی مسالمت آمیز، احترام به تنوع و گوناگونی، فراگیری و همه شمولی، فرهنگ صلح و عدم خشونت، و احترام درخور به تفاوت‌های موجود که همگی برای همکاری سازنده و موثر در مورد مسائل مشترک مورد علاقه و نگرانی لازم هستند.

احترام به تصمیمات کشورها در امتناع از مشارکت و بی‌طرف ماندن در هر گونه تنش، در جهت حفظ منافع مردم خود را مورد تاکید اعضای این گروه قرار دارد و اعتقاد دارند که این رویکرد، متعاقبا به تداوم نقش مهم خود در توسعه روابط صلح آمیز، دوستانه و دارای منفعت متقابل میان کشورها و همچنین تحکیم یک نظام چند جانبه که در آن تنوع و گوناگونی مورد پذیرش و احترام است، ادامه خواهد داد و در عین حال بر اهمیت تضمین این که کشورهای درحال توسعه تبدیل به میدانی برای رقابت ژئواستراتژیک میان بازیگران اصلی نمی‌شوند، تاکید دارند.

اعضای گروه دوستان همواره از دبیرخانه سازمان ملل خواسته اند که به طور دقیق از منشور سازمان، به طور اخص مفاد ماده ۱۰۰ در انجام وظایف خویش، طبق ماموریتش، از جمله هنگام اجرای قطعنامه‌های مجمع عمومی و شورای امنیت، پیروی کند.

صبح روز سه شنبه در حاشیه نشست شورای حقوق بشر سازمان فرصت مناسبی برای گردهمایی مجدد اعضای گروه دوستان منشور ملل متحد بود تا درباره موضوعات مشترک و اهداف و برنامه ریزی‌های این گروه بحث و تبادل نظر کنند.

به واسطه حضور هیئت ایرانی در ژنو به سرپرستی کاظم غریب آبادی، دبیر ستاد حقوق بشر ایران، نشست این گروه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود که با استقبال شرکت کنندگان قرار گرفت.

غریب آبادی در این نشست با اشاره به مانیفست گروه دوستان، تاکید کرد: یکی از مسئولیت‌های اصلی گروه دوستان منشور ملل متحد که از چندین کشور مهم از سراسر جهان تشکیل شده است، تاکید بر چندجانبه‌گرایی و گسترش این موضوع مهم است.

دبیر ستاد حقوق بشر گفت: متاسفانه در حال حاضر برخی از مفاد مهم منشور ملل متحد اجرا نمی‌شوند و به طور عمدی نادیده گرفته می‌شوند؛ برای مثال اصولی مانند برابری حاکمیت تمامی کشورها، حل مسالمت آمیز اختلافات، عدم مداخله در امور داخلی دیگران، پرهیز از استفاده یا تهدید به زور، به دلیل اقدامات یکجانبه برخی از کشورهای خاص نقض می‌شوند و حتی برخی از مهم‌ترین اهداف منشور ملل متحد نیز برآورده نشده‌اند.

غریب آبادی در این نشست همچنین ضمن ارائه گزارشی تفصیلی از اقدامات کشورمان در زمینه حقوق بشر که با استقبال اعضا همراه شد، گزارش مستندی را درباره نقض گسترده حقوق بشر زنان و کودکان در آمریکا و برخی کشورهای غربی مانند فرانسه، آلمان و انگلیس ارائه کرد.

غریب آبادی همچنین به حوادث پاییز سال گذشته ایران نیز اشاره کرد و توضیحاتی درخصوص آن وقایع ارائه کرد؛ از جنگ ترکیبی همه جانبه علیه کشور تا اقدامات تروریستی میدانی و عفو گسترده محکومان و متهمان.

پس از گزارش حدود ۳۰ دقیقه‌ای دبیر ستاد حقوق بشر، دیگر اعضای حاضر در جلسه که نکات بسیاری را از اظهارات غریب آبادی نکته برداری کرده بودند، نکات خود را مطرح کردند.

نمایندگان کشورهای عضور گروه دوستان، ضمن تقدیر از گزارش جامع دبیر ستاد حقوق بشر ایران، از مواضع دوگانه، عدم اجرای اصول منشور ملل متحد، یکجانبه گرایی برخی کشورها انتقاد کردند.

نماینده روسیه در این نشست ضمن استقبال از گزارش روشنگرانه دبیر ستاد حقوق بشر، قیاس حوادث مختلف مشابه در جهان و رویکردهای متناقض برخی کشورها نسبت به این حوادث از سوی غریب آبادی را موضوع مهمی تلقی کرد.

وی گفت حقوق بشر برای کشورهای غربی ابزاری است برای برای مداخله در امور کشورهای مستقل و تحت فشار قرار دادن کشورهایی عملکرد آن‌ها دلخواه این کشورها نیست.

نماینده بلاروس در این نشست نیز گزارش غریب آبادی را بسیار مهم و با اهمیت ارزیابی کرد.

وی با اشاره به گزارش دبیر ستاد حقوق بشر کشورمان ضمن تایید موارد گسترده نقض حقوق زنان و کودکان در کشورهای غربی تاکید موارد نقض حقوق بشر گسترده‌ای در غرب وجود دارد که باید آن‌ها را مورد توجه قرار داد.

نماینده بلاروس گفت نقض موارد گسترده‌ای از نقض حقوق کودکان در غرب وجود دارد؛ وی همچنین برگزاری نشست ویژه حقوق بشر علیه ایران را امری غیر منصفانه دانست.

نماینده بلاروس همچنین توضیحات نماینده ایران در نشست مورد اشاره را بسیار خوب و مفید توصیف کرد.

وی افزود وضعیت امروز فرانسه نمونه آشکاری از استاندارد دوگانه است.

نماینده بلاروس به اغتشاشات و آشوب‌ها در کشورهای مختلف جهان اشاره گفت: حوادث خشونت بار در کشورهای مخالف سیاست‌های غرب اعتراضات صلح آمیز معرفی می‌شود!

نماینده کشور زیمباوه ضمن تقدیر از گزارش جامع غریب آبادی درباره وضعیت حقوق بشر در ایران از اقدامات کشورمان در پیشبرد حقوق بشر در کشور تقدیر کرد.

نماینده سوریه در این نشست اظهارات جالبی را مطرح کرد؛ وی به موضوع سوریه سازی ایران اشاره کرد و تاکید کرد که سناریویی که برای سوریه پیاده سازی شده بود، قصد داشتند برای ایران نیز اجرا کنند.

وی همچنین به شایعات و دروع‌های منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی اشاره کرد که به ایجاد خشونت و اقدامات تروریستی در خیابان‌ها منتهی شد.

اعضای حاضر در نشست تاکید کردند که کشورهای مستقل باید در رابطه با نقض حقوق بشر در کشورهای غربی مانند فرانسه و همچنین مواضع دوگانه و متناقض این دولت‌ها، اقدام کنند تا کشورهای مدعی حقوق بشر نسبت به اقدامات خود پاسخگو و مسئولیت‌پذیر شوند.