دولتی مسلط است که بتواند احتمالات قوی را در بودجه در نظر بگیرد/ بدون برنامه سطح اطمینان بودجه پایین می‌آید

عزت‌الله یوسفیان ملا در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، درباره ارائه لایحه بودجه از سوی دولت به مجلس شورای اسلامی و این‌که عنوان می‌شود این لایحه بودجه کسری ندارد، گفت: هیچ بودجه‌ای در کشور نقد نیست که کسی بتواند کسری‌اش را محاسبه کند زیرا بودجه احتمال درآمد است.

این نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی با بیان این‌که نفت، فرآورده‌های نفتی، گاز و میعانات گازی پایه اساسی بودجه ماست، عنوان کرد: فرض کنید بگویند ما روزی ۲ میلیون بشکه نفت تولید می‌کنیم و اگر نفت هم بشکه‌ای ۱۰۰ دلار فروخته شود و اگر دلار هم ۲۰ هزار تومان باشد، هنگامی که این سه در هم ضرب شود درآمد بودجه حاصل می‌شود. بنابراین این سه مولفه باید باشد حال ممکن است به خاطر وجود تحریم‌ها کمتر از ۲ میلیون بشکه تولید کنیم و یا اگر تحریم‌ها برداشته شود از ۲ میلیون بشکه بیشتر تولید شود این درآمد نفتی ما که در طول سال ۱۴۰۲ است که باید به دست بیاید؛ در حال حاضر این درآمد نفتی در خزانه نیست؛ این درآمد نفتی که در خزانه داریم برای سال‌های قبل و یا امسال است. ما روی بودجه سال آینده بحث می‌کنیم پس بودجه در این بخش احتمالی است.

وی با بیان این‌که بخش دیگر بودجه سایر درآمدها است، ادامه داد: به طور مثال در بخش سایر درآمدها می‌گوییم یک میلیارد تومان باید در سال آینده وصول کنیم، حال اگر مثلا فلان میزان کالا از طریق گمرک وارد کشور شود ما مبالغی مالیات دریافت می‌کنیم و درآمد مستقیم داریم. بخش دیگری از مالیات‌ها هم غیرمستقیم است، قند و شکر و سایر کالاها که فروخته می‌شود بابت آن‌ها مالیات می‌گیریم و این درآمدهای غیر مستقیم است. مالیات مستقیم آن است که به یک تاجر می‌گویند تو کاسبی و تجارت کردی باید مالیات دهی که مستقیم می‌شود. غیرمستقیم بیشتر بر کالاهایی است که ما مصرف می‌کنیم. همه این‌ها احتمالی است و هنگامی که همه این‌ها احتمالی است ما از کجا متوجه شویم، کسری داریم؟ چگونه متوجه می‌شویم کسری وجود دارد؟ حدس می‌زنیم؛ یعنی درست است که ما گفتیم ممکن است ۲ میلیون بشکه نفت تولید شود اما شاید این رقم یک میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه در روز شد. ممکن است آن  ۱۰۰ دلاری که برای فروشش بیان کردیم به ۸۰ دلار برسد، پس موارد ذکر شده احتمالی است و کسری هم احتمالی است هیچ کدام قطعی نیست.

یوسفیان‌‌ملا تاکید کرد: زمانی بودجه قطعی است که رئیس جمهور یک چک به مجلس بیاورد و بگوید بودجه سال ۱۴۰۲ نقد خدمت شما حالا هزینه‌هایش را بنویسید. چقدر برای آب، راه، سدها و دانشگاه‌ها و غیره می‌خواهید بدهید. بودجه درآمد احتمالی دارد، هزینه‌اش هم احتمالی است و هنگامی که درآمد نفتی، مالیاتی و گمرکی حاصل نشود، هزینه‌های اختصاص داده شده هم کمتر می‌شود یا بعضی از اوقات درآمدها بیشتر می‌شود آنگاه به «صندوق توسعه ملی» که قبلا «صندوق ذخیره ارزی» بود واریز می‌شود. این‌که کسی با ضرس قاطع بگوید ما سال آینده کسری بودجه داریم، درست نیست و این‌ها همه حدس و گمان است. 

وی یادآور شد: بودجه به چندین قسمت می‌تواند تقسیم شود، حتما «چند دوازدهمی شدن بودجه» را شنیده‌اید، این بدین معناست آقای رئیس‌جمهور بودجه را به مجلس ارائه می‌کند اما مسائلی پیش می‌آید و یا اتفاقاتی در مجلس رخ می‌دهد که نمایندگان نمی‌توانند تا فرودین ماه بودجه را به دولت تحویل دهند زیرا بودجه باید اول فرودین به دولت ابلاغ شده باشد، دولت باید حقوقی که ۱/۱/۱۴۰۲ پرداخت می‌کند از بودجه سال ۱۴۰۲ باشد، نمی‌تواند که از بودجه سال ۱۴۰۱ پرداخت کند. یعنی اول فرودین هر سال باید قانون بودجه در اختیارش باشد حال شاید مجلس نتواند بودجه را در آن زمان تحویل دهد، شورای نگهبان ایراداتی گرفته باشد رفت و برگشت باعث شده باشد یک مرتبه فرودین بیاید، این را چند دوازدهم می‌نویسند و می‌گویند ما دوازده ماه داریم و دوازده ماه هم بودجه داریم، می‌نویسند مثلا بودجه را در فرودین و اردیبشهت دو دوازدهم می‌کنیم یعنی از ۱۲ ماه دو ماه را داده‌ایم حال باز هم اگر به نتیجه نرسیدند، یک دو-دوازدهم دیگری می‌دهند. این منع و مشکلی ندارد و این کار را انجام می‌دهند و این اتفاق در گذشته هم رخ داده است.

یوسفیان ملا تاکید کرد: بودجه اگر چه درآمد احتمالی است اما دولتی مسلط بر اوضاع است و می‌تواند حرف بزند که این احتمالاتش قوی باشد به طور مثال بداند فروش نفت‌اش، دریافت مالیاتش و عوارض گمرکی که دریافت می‌کند، چقدر است.  

وی بیان کرد: قیمت نفت بودجه‌ای ۸۰ دلار است دولت احتیاط می‌کند و می‌گوید نفت را بشکه‌ای ۶۰ دلار می‌فروشیم که این درآمد صددرصد حاصل می‌شود یا مثلا دولت می‌گوید ما سالی ۲ میلیون بشکه نفت‌ می‌فروشیم اگر تحریم نباشیم که حتما به میزان خواهیم بود چرا که ما بیشتر از میزان هم فروخته‌ایم .

این نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی با اشاره به این که زمانی بودجه قوی است که احتمالات در آن قوی باشد، گفت: زمانی که انسان بودجه را می‌خواند مشاهده می‌کند دولت فلان عدد کلان را برای مالیات در نظر گرفته، سوال می‌شود آیا امکان دارد مردم و تجار چنین عددی را مالیات دهند؟  شما هنگامی که واردات آنچنانی ندارید و نمی‌توانید ارز به واردکننده تزریق کنید، او جنسی وارد نمی‌کند که بودجه در این بخش تامین شود.

وی ادامه داد: دولتی مسلط است بتواند آنقدر احتمالات را قوی در بودجه در نظر بگیرد که بداند محقق می‌شود، هنگامی که دولت نوشته است روزی ۲ میلیون بشکه تولید و صادر می‌کند حتما احتمالات و امکانات وزارت نفت و کشور را در نظر گرفته است که می تواند بفروشد. اما در اگر زمان تحریم بگویند روزی ۳ میلیون نفت می‌فروشیم کجا می‌توانیم با تحریمی که این بی‌شرم‌ها علیه ما اعمال کرده‌اند و در خلیج فارس و جاهای دیگر خریداران اذیت می‌کنند، روزی ۳ میلیون بشکه بفروشیم؟ پس این دولت همین طور هوایی می‌گوید ما اینقدر درآمد خواهیم داشت، در حالی که این درآمد را نداریم.

یوسفیان‌ملا درباره این‌که آیا تیم اقتصادی و رئیس‌جمهور باتوجه به شرایط موجود واقع بینانه به بودجه سال آینده نگاه کرده‌اند، گفت: آئین نامه مجلس اسمش آئین‌نامه است اما در واقع قانون آئین‌نامه است. قانون آئین نامه قوی‌ترین قانون است و اگر در صحن مطرح شود، باید دو سوم رأی بیاورد زیرا تنها قانون مادر است و باید دو، سوم باید رأی بیاورد یعنی از ۴ نفر ۳ به آن رأی دهند. من این را می‌خواهم بگویم که قانون آئیین‌نامه داخلی می‌گوید دولت حداکثر تا ۱۵ آذر  لایحه بودجه را ارائه دهد. اما ارائه بودجه از این تاریخ گذشت چون گفته شد برنامه هفتم را نداده‌اند و بودجه باید بر اساس برنامه باشد.

این نماینده پیشین مجلس خاطرنشان کرد: بدون برنامه می‌شود بودجه را نوشت اما دیگر احتمالات زیاد می‌شود، یعنی سطح اطمینان پایین می‌آید در واقع برنامه مانند دانش‌آموزی  است که برنامه دارد و می‌داند چه کتابی با خود به مدرسه ببرد اما وقتی آن دانش آموز برنامه نداشته باشد همه کتاب‌های خودش را باید با خود به مدرسه ببرد تا ببیند معلم کدام کتاب را تدریس می‌کند. درحال حاضر متاسفانه مشکل برنامه است ولی با همه این احوال دولت همت کرد و بودجه را آورد در صورتی که می‌توانست چند دوازدهم تقاضا کند بعد بگوید شما فرودین را به ما بدهید ما ببینیم برنامه چه می‌شود بعد از این که برنامه را آوردیم بودجه را به ما بدهید اما دولت آمده همت کرده بودجه را آورده است حالا مجلس می‌تواند بعدا که برنامه آمد، برنامه را با بودجه تطبیق دهد اگر هم نیامد دست مجلس باز است اگر واقعا نمی‌تواند برای ۱۲ ماه بودجه را تنظیم کند برای دو ماه، چند دوازدهم کند تا دولت اول سال بدون بودجه نماند. این دولت بودجه را آورده کار بسیار درستی کرده است. چرا که اول سال باید خرید انجام دهد و هزینه‌ها را پرداخت کند اگر اول سال بدون بودجه باشد از کجا باید پرداخت کند؟

وی افزود: دولت حتی ۲ ریال از بودجه را نمی‌تواند بدون تصویب مجلس هزینه کند حتی اگر یک ریال هم کم بیاورد باید برود از مجلس اجازه بگیرد بعد آن را اضافه کند. امروز یک مرده ای وسط افتاده باید کفن و دفنش کرد باید جمع و جورش کرد چیزی به پایان سال نمانده است مجلس هم باید بودجه یکساله را تصویب کند. دولت و مجلس باید کنار هم بنشینند و بودجه را به نتیجه برسانند چراکه چند دوازدهمی کردن بودجه مصیب‌ها دارد و بودجه را کشویی می‌کند. یعنی هنگامی که چند دوازدهمی شود کشویی را بیرون می‌کشند برای نهادها و سازمان‌ها تنخواه می‌دهند تا بودجه به تصویب برسد. مجلس به خاطر این که هزینه‌ها تحت کنترل باشد باید سریع بودجه را به نتیجه برساند که هم دولت از سردگمی دربیاید و هم خودش مصوبه‌ای داشته باشد تا دولت بر اساس آن هزینه‌ها را انجام دهد.