کریمی در گفت‌وگو با ایلنا:
سازمان انرژی اتمی با تجهیز خود به ابزار فنی، حقوقی و سیاسی به طراحی پاسخ آژانس بپردازد/ تاثیر گزارش آژانس بر مذاکرات، بستگی به بازی ما دارد
کارشناس مسائل بین الملل گفت: در هر حال مذاکرات از امروز وارد فاز دیگری از تقویم خود شده و تاریخ بعدی مهم در این تقویم، انتخابات میان دوره‌ای مجلس ایالات متحده است. البته مسائل داخلی آمریکا و دیگر کشورها به ما ربطی ندارند ولی ممکن است دولت بایدن تا انتخابات تن به ادامه مذاکرات ندهد. در مجموع تاثیر گزارش‌هایی مانند گزارش اخیر آژانس بر مذاکرات ثابت نیست و بستگی به بازی ما دارد. می‌توان با روحیه بین‌المللی گرایی و فاعلانه حتی از این گزارش برای تاثیر مثبت بر مذاکرات هم استفاده کرد.
ساسان کریمی مدرس و پژوهشگر پسادکتری مطالعات منطقه‌ای در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در پاسخ به این سوال که با توجه به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارزیابی فعلی شما درباره این گزارش ادعایی چیست، گفت: اعدادی که در این گزارش آمده البته شگفت‌آور نیست و انتظار آن می‌رفت. همه می‌دانند ایران غنی‌سازی خود را بدون رعایت سقف ۳.۶۷% و میزان مواد تولید شده (۳۰۰ کیلوگرم) انجام می‌دهد و اصلا این یکی از اهرم‌های مذاکراتی ایران است. نهادی مانند آژانس که رسماً تعریفی فنی دارد ملزم است که در گزارش خود این مقادیر مواد تولید شده و سانتریفیوژهای به کار گرفته شده را توضیح دهد. مهم این است که ما بتوانیم در فضاسازی بین‌المللی و حتی رسانه‌ای برنده باشیم و مرتباً در افکار عمومی بین‌المللی تاکید کنیم که این اقدامات هرچه هست در قالب اقدامات جبرانی پیش بینی شده در مواد ۲۶ و ۳۶ برجام است و نه از جنس نقض آن.
کریمی در پاسخ به این سوال که ایران در قبال گزارش آژانس باید چه رفتاری از خود نشان دهد، گفت: ایران باید در مقابل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی موضعی حرفه‌ای و مشروعیت‌زا داشته باشد. سازمان انرژی اتمی با تجهیز خود به سه ابزار فنی، حقوقی و سیاسی باید به طراحی پاسخ بپردازد. حال از یک سو پاسخ به پرسش‌های آژانس، تعامل با آن و غیره از سوی دیگر بتواند بر افکار عمومی بین‌المللی و مذاکرات هسته‌ای تاثیر مثبت بگذارد. هر چند ممکن است رویکرد فعلی آژانس تا حدی سیاسی و تحت تاثیر طرف‌های مقابل ایران باشد اما لازم نیست ما با ذکر همین معنا تلاش کنیم بر آژانس تاثیر بگذاریم و احیاناً آن را بی‌اعتبار کنیم. چون این اتفاق نخواهد افتاد و صرفاً موضع احیاناً غیرسازنده معرفی خواهد شد.
وی تصریح کرد: اگر یک تیم متشکل از سه محوری که ذکر شد در سازمان انرژی اتمی ما تشکیل شود و با توجه به سوابق مکاتبات میان ایران و آژانس در دوره‌های مختلف به طراحی پاسخ بپردازد، ما می‌توانیم روایت صحیح خود را از موضوع داشته و بر روایت هر کسی دیگر به شمول آژانس فائق کنیم. تنویر شرایط در پاسخ ایران به صورت کتبی و تاکید بر خاستگاه بروز شرایط کنونی و اراده ایران بر بازگشت به تعهدات برجامی خود در صورت تامین منافع کشور به شرطی که در قالب و زبانی حرفه‌ای انجام شود، کاملاً می‌تواند موضوع را به سود ایران و مذاکرات مدیریت کند.
کریمی در پاسخ به این سوال که این موضوع باعث توقف در مذاکرات خواهد شد یا خیر، گفت: مذاکرات که متوقف است. یکی از مواردی که به عنوان ضرب‌الاجل غیررسمی برای مذاکرات به شمار می‌رفت، همین گزارش آژانس بود که به هر حال در تهران به سطحی که مورد نظر غرب بود، مهم تلقی نشد. در هر حال مذاکرات از امروز وارد فاز دیگری از تقویم خود شده و تاریخ بعدی مهم در این تقویم، انتخابات میان دوره‌ای مجلس ایالات متحده است. البته مسائل داخلی آمریکا و دیگر کشورها به ما ربطی ندارند ولی ممکن است دولت بایدن تا انتخابات تن به ادامه مذاکرات ندهد. ولی در مجموع تاثیر چنین گزارش‌هایی بر مذاکرات ثابت نیست و بستگی به بازی ما دارد. می‌توان با روحیه بین‌المللی‌گرایی و فاعلانه حتی از این گزارش برای تاثیر مثبت بر مذاکرات هم استفاده کرد. برای مثال ایران باید بر نظارتی که آژانس بر تمام جزئیات برنامه هسته‌ای داشته تاکید کند و اصل این گزارش و ذکر جزئیات آن را مصداق همکاری خود ذکر کند.
کریمی در پاسخ به این سوال که گزارش جدید آژانس درباره فعالیت هسته‌ای ایران چه تاثیری بر روند مذاکرات خواهد گذاشت، گفت: این موضوع بستگی به مدیریت ما دارد. اول آنکه نباید گذاشت بازی رسانه‌ای و حتی سیاسی در دست طرف مقابل و احیاناً دشمنان منطقه‌ای ما نظیر اسرائیل بیفتد و از این گزارش به عنوان مستمسکی برای فشار بیشتر بر ایران استفاده کنند. برای این منظور ایران باید کنشگر و فعال شود و با فضاسازی سیاسی و رسانه‌ای و نیز احیاناً انتشار توضیحات فنی نسبت به فضاسازی بین‌المللی اقدام کند.
وی افزود: واقعیت این است که گزارش مذکور به دو قصد تهیه شده است؛ اول افزایش فشار بر سرعت مذاکرات و اقناع طرف‌های مخالف توافق به این معنا که ایران در حال افزایش ابزارهای خود چه در مذاکره و چه خارج آن است و برای اطمینان از اوضاع مواد غنی‌سازی شده و نیز دستگاه‌ها و تاسیسات ایران به نتیجه رساندن مذاکرات است ولو با دادن امتیازات بیشتر. دومین هدف تاثیرگذاری بر موضع ایران و نرم کردن آن است.
کریمی تصریح کرد: ایران باید لسان خود را در موضوع آژانس نرم کند ولی با همین نرمی، قاطع و هوشمند رفتار کند. اولاً برای فشار بر مذاکرات به سود خود به نحوی که پیشروی ما در موضوع هسته‌ای قطعی است و بنابراین بهتر است مذاکرات زودتر به نتیجه برسد. دوم آنکه آژانس به سبب همین نوع گزارشها است که در نظر ایران تهدیدی بالقوه برای اجرایی شدن احیای برجام قلمداد می‌شود. پاسخ به نگرانی‌های آژانس روغن ریخته‌ای است که می‌توان نذر امامزاده کرد.
وی در ادامه گفت: تمام تلاش ما باید به سان همان اتفاقی که در زمان مذاکرات برجام برای پرونده موسوم به ابعاد احتمالی نظامی افتاد باشد. یعنی بسته شدن موضوعات با آژانس ضمن حفظ ظاهر فنی این نهاد و گزارش‌های آن. در این بازی و پیرامون آن حرف اصلی را فضاسازی بین‌المللی می‌زند که می‌تواند آثار و تبعات این گزارش و دیگر مواضع آژانس را به سود یا زیان هر طرف و مذاکرات مدیریت کند و راه آن همان کمیته سه وجهی است که عرض کردم که بتواند پاسخ‌های متعدد را هم به آژانس و هم پیرامون آن طراحی کند.
