آمریکا باید اولین گام را برای احیای برجام بردارد

به گزارش ایلنا به نقل از پولتیکو، آخرین دور مذاکرات درباره توافق هسته‌ای ایران روز دوشنبه پس از یک وقفه کوتاه آغاز شد و فشارهایی بر تهران وارد شد تا «فوریت» مذاکرات را احساس کند. 

برخی از مقام‌های نزدیک به مذاکرات گفتند که پنجره مذاکرات برای بازگشت به قرارداد ۲۰۱۵ ممکن است تا پایان ژانویه یا اوایل فوریه بسته شود، اگرچه برخی دیگر ادعا کردند که تاریخ مشخصی وجود ندارد. دیپلمات‌های بریتانیا، فرانسه و آلمان هفته گذشته خاطرنشان کردند که اگرچه نمی‌خواهند «مهلت مصنوعی برای مذاکرات» تعیین کنند، اما «هفته‌ها، نه ماه‌ها» برای احیای توافق باقی مانده است. 

رئیس‌جمهور دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ از برجام خارج شد. این در حالی است که توافق بین ایران و قدرت‌های جهانی محدودیت‌هایی را برای برنامه هسته‌ای ایران در ازای لغو تحریم‌های شدید اقتصادی ایجاد کرد. ایران اصرار دارد که برنامه هسته‌ای‌اش کاملاً برای اهداف صلح‌آمیز است و هیچ قصدی برای ساخت سلاح اتمی ندارد. آمریکا و ایران هنوز مستقیماً در وین گفت‌وگو نمی‌کنند و این کار را سخت می‌کند.

این در حالی است که دیپلمات‌های غربی گفتند که هنوز کاملاً مطمئن نیستند که آیا ایران واقعاً علاقه‌مند به مذاکره برای بازگشت به توافق است یا صرفاً برای پیشبرد برنامه هسته‌ای خود با زمان بازی می‌کند. با توجه به کاهش زمان‌بندی، یک دیپلمات ارشد غربی گفت که از این هفته "تمامی موضوعات باید به صورت موازی مورد مذاکره قرار گیرند."

برجام تضمین کرد که تقریباً یک سال طول می‌کشد تا ایران به مواد شکافت‌پذیر کافی برای ساخت یک دستگاه هسته‌ای دست یابد. چیزی که امروز، کارشناسان آن را "زمان گریز" می‌نامند به تنها چند هفته کاهش یافته است.

گفت‌وگوها در مورد پرونده هسته‌ای بسیار فنی است، زیرا باید مراحلی را مشخص کرد که برنامه هسته‌ای ایران را به جایی که در سال ۲۰۱۵ بود برمی‌گرداند. ایران در حال غنی‌سازی اورانیوم تا ۶۰ درصد است.  ایران صدها سانتریفیوژ پیشرفته را در هر دو نیروگاه اصلی خود در فردو و نطنز نصب کرده است که بسیار کارآمدتر و قدرتمندتر هستند.

یکی از جنبه‌های کلیدی در این بحث، نقش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی  است که وظیفه دارد بررسی کند که آیا ایران به تعهدات هسته‌ای خود عمل می کند یا خیر. بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از تاسیسات هسته‌ای ایران بازدید می‌کنند، اگرچه تهران در ماه‌های اخیر دسترسی آنها را به شدت محدود کرده بود.

ایران باید دسترسی کامل بازرسان را برای تایید هرگونه توافقی بازگرداند. ایران همچنین باید برای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دسترسی به کارت حافظه دوربین‌های نصب شده در تاسیسات هسته‌ای را فراهم کند. مذاکره‌کنندگان باید در مورد چگونگی لغو تحریم‌ها به توافق برسند. این یکی از موانعی است که باید به سرعت حل شود. دیپلمات‌های غربی گفتند که منتظرند ایران در این هفته در وین پیشنهاداتی ارائه کند. یکی از دیپلمات‌های غربی در مورد برجام گفت: از آنجایی که ایالات متحده با خروج یکجانبه از این توافق، این توافق را تضعیف کرد، اکنون باید اولین گام را بردارد و تحریم‌ها را لغو کند. 

تهران بارها علناً اصرار کرده که از واشنگتن می‌خواهد ضمانت قانونی ارائه کند که ایالات متحده در صورت احیای توافق دوباره از آن خارج نمی‌شود.

امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، در ماه نوامبر در گفت‌وگوی تلفنی با جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، گفت: باید تضمین جدی و کافی وجود داشته باشد که آمریکایی که قابل اعتماد نیست، دوباره از برجام خارج نشود.

اما در ایالات متحده رئیس‌جمهور جو بایدن نمی‌تواند چنین ضمانت قانونی ارائه کند. بایدن هم‌اکنون با کنگره‌ای به شدت چندپاره دست و پنجه نرم می‌کند که حتی برخی از دموکرات‌های آن هم  به دیپلماسی با ایران بدبین هستند.