تنها فرمانده‌ای هستم که با آمریکا در دریا وارد جنگ شده است

نزدیک شدن به ۷ آذر و سالروز نیروی دریای٬ بهانه خوبی است تا فرمانده اسبق نیروی دریای ارتش جمهوری اسلامی ایران٬ دریادار محمدحسین ملک‌زادگان از تاریخ نیروی دریایی و اتفاقات مختلف آن در دوره‌های گوناگون سخن بگوید.

وی فرمانده اسبق نیروی دریای ارتش جمهوری اسلامی ایران در بین سالهای ۱۳۶۴تا ۱۳۶۸ است، که در اوایل جنگ در مدیریت طرح‌های عملیات نیروی دریای مشغول خدمت بوده‌است.

طراح، طرح ذولفقار معتقد است نیروی‌دریایی در طول انقلاب همچنان سازمان‌بندی خود را حفظ کرد و دچار تغییرات منفی نشد و با برنامه و طرح از قبل پیش‌بینی شده ذوالفقار٬ به عنوان طرح مادر بسیاری از عملیات های جنگ تحمیلی، توانست به دو هدف اساسی خود که اول انهدام کامل نیروی دریای دشمن و قطع خطوط مواصلاتی آن و دوم حفظ و امنیت مداوام خطوط مواصلاتی - تجاری کشور دست یابد.

حتی زمانی که دشمن قصد داشت با کمک کشورهای غربی و عربی این کمبود و شکست برزگ را جبران کند مختصصان و افسران نیروی‌دریای طرح‌های آنها را به خوبی خنثی کردند که در این راستا٬ درگیری با نیروی‌دریایی آمریکا در خلیج فارس رقم خورد

دریادار ملک‌زادگان می‌گوید: در طول تاریخ من تنها فرمانده نیروی دریایی هستم که در دروان تصدی خود با آمریکا عملا در دریا وارد جنگ شده است.

نیروی قهرمان دریایی ارتش در روزهای آغازین جنگ توانست با شجاعت تفنگدارن و تکاوران دریایی که با مقاومت شجاعانه تا آخرین قطره خونشان در خرمشهر٬ طرح دشمنی که ادعا می‌کرد سه روز دیگر در تهران خواهد بود را خنثی کند که این مقاومت نیروی دریایی در آن روزها نقش تعیین کننده‌ای در آینده جنگ داشت.

مشروح گفت‌وگو با محمد حسین ملک‌زادگان با خبرنگار ایلنا را با هم می‌خوانیم:

فعالیت های عمده نیروی دریای از اولین روزهای جنگ و واکنش نیروی دریای به هجوم دشمن در آن روزها را چطور ارزیابی می کنید؟

همیشه سعی می‌کنم شفاف صحبت کنم، زمانی که هنوز در اردیبهشت ۵۹ بودیم من در بخش مدیریت طرح‌های عملیاتی نیروی دریایی مشغول خدمت بودم ولی ازشواهد و قراین مشخص بود که عراق در تدارک درگیری و هجوم به کشور ایران است. درآن برهه زمانی که تهدید عراق در حال جدی شدن بود٬ احساس کردم طرحی عملیاتی برای مقابله با هجوم عراق و جنگ احتمالی بسیار لازم و ضروری است.

طرح عملیاتی ذوالفقار را به عنوان یک طرح جامع که در آن توضیح داده شده بود اگر جنگی شروع شود نیروی دریای چه واکنشی داشته باشد و چگونه بتواند انسجام خود را حفظ کند، طراحی کردم و با تصویب مقام معظم رهبری، امام(ره) به عنوان طرح ما٬ در اختیار نیروی دریایی ارتش قرارگرفت.

طرح ذولفقار یک طرح عظیم بود که درآن همه جزئیات مشخص شده بود. از جمله اینکه در صورت شروع جنگ احتمالی ما چگونه مقابله کنیم، چگونه گسترش یافته و حتی مسئولیت و آرایش تک‌تک افراد از سرباز تا فرمانده نیرو در آن شرایط شرح داده شده بود. حتی این طرح انواع پیوست‌های لجستکی، مخابراتی، عملیاتی و اطلاعاتی را شامل می‌شد.

نیروی دریای ارتش با شروع جنگ از شب اول هجوم عراق و با توجه به این طرح در پست فرماندهی تشکیل جلسه داد که در این جلسه که فرمانده وقت نیرو، جانشین، معاون عملیات و من حضور داشتم، شبانه به قرارگاه مشخص شده در طرح به عنوان قرارگاه۴۲۱ در بوشهر که در پناهگاه بود٬ رفتیم و ستاد فرماندهی نیروی دریای را تشکیل دادیم از فردای همان روز برنامه‌های شناسایی را مطابق برنامه‌ای از پیش طراحی شده شروع کردیم.

از این طرح کلی٬ ۴۸ طرح و عملیات بیرون آمد که به صورت جزئی به آنها پرداخته بود، که معرف ترین آنها عملیات مروارید است. نیروی دریایی با طرح و برنامه منظم خود توانست واکنش بسیار دقیق و منظمی در برابر حمله دشمن داشته باشد. با توجه به این موضوعات نیروی دریایی در راستای طرح عملیاتی خود در اولین گام سکوی های البکر و الامیه و در گام های بعدی شناوری های دشمن را با برنامه ریزی در یک فرصت کوتاه از ببن برد که این حرکات به انهدام کامل نیروی دریای عراق انجامید و خلیج فارس عرصه نیروی دریایی ارتش ایران شد.

با از بین رفتن نیروی دریای عراق در فاصه کوتاهی بعداز جنگ عراق چه واکنشی به این شکست داشت؟ آیا توانست در طرح های بعدی خود به موفقیت دست یابد؟

در وضعیتی که نیروی دریای دشمن با عملیات‌های گوناگون نیروی دریای ایران از منهدم شده بود، دشمن به دنبال جبران این موضوع قصد داشت که به ما ضربه بزند تابتواند کالای مورد نیاز خود را از طریق دریا وارد یا نفت خود را صادر کند؛ در این برهه زمانی است که مشاهده می‌کنیم کشورهای غربی در راستای برنامه دشمن انواع تجهیزات از جمله هواپیمایی سوپر استاندارد یا موشک اگزوسه و… را در اختیار او قرار دادند که ما در مقابل برنامه‌های دشمن تواستم با طرح اسکورت مداوم کاروان‌ها یا طرح‌های مهم و حیاتی " هدف کاذب " یا " شناسایی هوایی کشتی‌ها " که توسط مختصصان مجرب نیروی دریای طراحی شده بود٬ کشتی‌های ایرانی به ویژه در مقابل موشک اگزوسه محافظت و یا برنامه‌های آنها را به طور کامل خنثی کنیم.

این طرح‌های هدف کاذب یا شناسایی هوایی کشتی دقیقا چه کاری انجام می‌داد؟

هدف کاذب طرحی بود که توسط مختصصان نیروی دریای برای مقابله به موشک‌های اگزوسه که توسط فرانسه در اختیار آن قرار گرفته بود٬ طراحی شده بود. هدف کاذب یدکی بود که توسط کشتی با فاصله ۴۰۰ الی ۵۰۰ یدک می شود و بالای آن یک پکیچ راداری قرار داشت که اکوی بیشتر از هدف اصلی ایجاد می کرد و باعثانحراف موشک های اگزوسه می شد.

علاوه بر آن٬ برای شناسایی کشتی‌های دشمن در خلیج فارس٬ طرحی را عملیاتی کردیم که تا به امروز درباره آن صبحت نکرده‌ام.

با این طرح ایران می‌توانست کشتی‌های عراقی را بین آن همه تردد کشتی در جنوب خلیج خلیج فارس٬ شناسایی کند!

برای عملی کردن این موضوع ما پست فرماندهی هوایی در یک هواپیمایی فالکن تشکیل دادیم که از منطقه تنگه هرمز در خطوط هوایی با ارتفاع پایین پرواز می کرد و با شناسایی کشتی های عراقی به پایگاه نهم یا ششم هوایی دستور پرواز می‌داد و فانتوم ها توسط این پست فرماندهی به سمت هدف هدایت، دشمن غافلگیر می شد زیرا مشاهده می کرد در بین چند کشتی مورد حمله قرار گرفته است.

برخورد با نیروی دریای آمریکا با نیروی دریای ایران در آن مقطعه زمانی تحت چه شرایطی ایجاد شد؟

من تنها فرمانده نیروی دریای در طول تاریخ هستم که در زمان تصدی با آمریکا عملا در دریا وارد جنگ شده است. بعد از نابودی کامل نیروی دریای دشمن٬ برنامه توقف کشتی‌های عراقی در تنگه هرمز را در دستور کار قرار دادیم که در آن مقطع ۱۶۸ کشتی عراقی را مصادره کردیم که عراق تصمیم گرفت از کشتی‌های کویتی برای حمل‌ونقل کالا به خلیج فارس استفاده کند که با بازرسی و شناسایی نیز این کشتی‌ها متوقف و مصادره شدند.

با بالاگرفتن این درگیرها٬ کویت از آمریکا با هزینه بسیار بالا درخواست کمک کرد که کشتی‌های این کشور را اسکورت کند. با شروع این موضوع٬ ما وارد قضیه‌ای دیگر شدیم و نیروی دریای ارتش در راستای ماموریت خود به چند کاروان کویتی که توسط آمریکا اسکورت می‌شد٬ حمله و باعثخسارت به کشتی‌های آمریکایی شد.

آمریکایی‌ها عنوان کردند به دنبال تلافی هستیم که من این موضوع را با امام که فرمانده جنگ بودند در میان گذاشتم. ایشان گفتند درگیر شوید که این موضوع به چند درگیری متخصر و بعد هم به آن درگیری کلی منجر شد که ما یک روز کامل را با آمریکا در خلیج فارس گیر بودیم، صدمه زدیم و صدمه دیدم، اما آن درگیری مقطعی بود و بعد ازآن آمریکایی‌ها صحنه را ترک کردند.

از مقاومت نیروی‌دریای ارتش به ویژه تفنگدارن و تکاوران دریای در آغازین روزهای جنگ در خرمشهر زیاد شنیده‌ایم ولی از نظر نظامی این مقاومت چه تاثیر در آینده جنگ داشت؟

در اولین روزهای جنگ تفنگدارن و تکاوران دریایی وارد خرمشهر شدند که فرماندهی آن یگان را آقای صمدی برعهده داشت. همانطور که شما گفتید از رشادت ها و دلاوری‌های آنها صحبت‌های به حق بسیاری شده است. این یگان از نیروی دریای در آن روزها تا آخرین قطره خود در برابر چند لشگر عراق ایستاد و مقاومت کرد.

اما ایستادگی و مقاومت آنها در آن برهه زمانی حساس وقتی پر اهمیت می‌شود که بدانیم آنها توانستند مقابل دشمنی بایستند و سد را ایجاد کنند که ادعا کرده بود سه روز دیگر در تهران قرار دارد. تکاوران نیروی دریای به عنوان تنها نیروی که در آن مقطع در آنجا حضور داشتند، تواستند سدی در مقابل طرح‌های دشمن ایجاد کرده و عملیات و طرح کلی عراق را به تعویق بیندازد که این یعنی جلوگیری از غافلگیری بیشتر و فرصت برای آمادگی و واکنش مناسب؛ که این مهم به برکت شجاعت‌های این سربازن نیروی دریایی رقم خورد.

به نظرشما نیروی دریای ارتش در جنگ تحملیی چقدر موفق عمل کرده است؟

به نظر من نیروی دریای همیشه موفق عمل کرده و در جنگ نیز موفق‌ترین نیرو بود. نیروی دریای صددرصد موفق بوده و اصلا به این موضوع شک نکنید زیرا نیروی دریای در طول جنگ دو ماموریت مهم و حساس داشت؛ اول انهدام نیروی دریایی دشمن و قطع خطوط مواصلاتی آن بود که در دو ماه اول جنگ(۷آذر) به آن دست یافت. دوم حفظ و امنیت خطوط مواصلاتی و تجاری کشور به عنوان نبض اقتصادی که در طول جنگ حتی برای یک روز خدشه دارنشد و کشور توانست به صورت منظم به صادارات نفت و وارادت کالاهای مورد نیاز ادامه دهد.

این جزء یکی از افتخارات نیروی دریای است که در سرتاسر جنگ توانست علاوه بر قطع خطوط مواصلاتی دشمن، خطوط صادرات و واردات را باز نگهدارد و امنیت اقتصادی کشور کاملا تأمین شود. مضاف بر اینکه کشتی‌های ایرانی کمترین صدمه را در طول جنگ متحمل شدند.

به نظر شما مهمترین عامل موفقیت و واکنش مناسب نیروی دریای در جنگ تحمیلی به ویژه در روزهای آعازین چه بود؟

بافت نیروی دریای ارتش در جریان انقلاب٬ کاملا دست نخورد باقی مانده بود و مانند نیروی زمینی درگیر مسائل انقلابی نشده بود و به عنوان یک سیستم بسیار سازمان‌یافته، منظم، با انظباط٬ با آرامش، بدون بهم ریختگی سیستم فرماندهی و با اتکا به ماموریت پرسنل خود توانست به دور از هر حاشیه ای درست و صحیح عمل کند.

نیروی دریای ارتش را بعد از جنگ و امروز چطور می بینید؟

بعد از جنگ مسئله بازسازی مطرح بود. به حق آقای شمخانی دراین مسیر به خوبی عمل کرد و توانست بعد جنگ همان سیستم اصلی را حفظ کند، و در کسوت یک فرمانده نیروی دریای به درستی در جهت بازسازی واحد ها تجهیز اقدام کند.

نیروی دریای ارتش جمهوری اسلامی ایران امروز به توانمندهای بسیار خوبی رسیده است و از نظر تجهیزات٬ مستقل است.

همچنین این نیرو در حال ساخت زیر دریای، نانو شکن در کلاس های جماران و انواع ناوچه می باشد. این یگان از ارتش به تکنولوژی طراحی، آزمایش و ساخت موشک‌های سطح به سطح از جمله اژدر نیز دست یافته است.

نیروی دریای ارتش در مسیرخودکفایی گام‌های بسیار مهمی برداشته است و امروز در ساخت کشتی هیچگونه کمبودی وجود ندارد.

فرمانده نیروی دریایی٬ امیر سیاری با داریت و مدیریت بسیار عالی و قابل تحسین بسیار خوب کار کرده‌اند. من ارتباط و همکاری خوبی با نیروی دریایی و امیرسیاری دارم و اگر مدیریت منطقه جاسک را قبول کردم، به این دلیل بود که بتوانم از ابزارهای خارج از نیروهای مسلح در جهت زیرساخت‌ها به نیروی دریایی کمک کنم.

علت درخواست شما برای جدایی از نیروهای مسلح بعداز جنگ چه بود؟

بعد از انقلاب اسلامی ضمن اینکه در نیروی دریای در بخش مدیریت طرح‌ها مشغول خدمت بودم، در دفتر امام(ره) نیز به عنوان مشاور و همچنین در کارگروه نظامی ریاست جمهوری نیز حضور داشتم.

در طول این سال‌ها مورد حمایت مقام معظم رهبری بوده ام. از زمانی که در دفتر ایشان حضور داشته‌ام تا به امروز٬ همیشه به من لطف داشته‌اند.

بعد از فرماندهی نیروی دریایی به عنوان مشاور رهبری انجام وظیفه کردم. حتی ایشان در جلسه تودیع و معارفه بنده به آقای شمخانی فرمودند: «آقای ملک زادگان را از دفتر خودم به نیروی دریای فرستادم. ایشان عضو کارگره نظامی ما بودند که در اوایل دوران ریاست‌جمهوری، مورد مشورت من قرار می‌گرفتند. امروز هم بعد از چندسال خدمت صادقانه در نیروی دریایی، مجددا ایشان را به جمع مشاوران خود برمی‌گردانیم».

درسال ۱۳۷۲به درخواست خودم اجازه گرفتم که به فعالیت‌های خارج از نیروهای مسلح وارد شوم. امروز هم جزء کارگروه ساماندهی سواحل، جزایر و بنادر شواریعالی امنیت ملی، مشاوررییس جمهور درامور مناطق آزاد و مسئول راه‌اندازی پروژه جاسک هستم.

گفت‌و‌گو: مصطفی لطفی