رقابت دو قدرت بر سر جزیره‌ای کوچک
کشور مالدیو جزیره‌ای بسیار کوچک در دل اقیانوس هند و فاقد هرگونه منابع و ثروتی است که بتواند قدرت‌های بزرگی مانند هند و چین را به طمع بی‌اندازد اما منطقه اکنون شاهد آن است که این دو کشور بر سر نفوذ در آن به جان هم افتاده‌اند. برای این رقابت سنگین یک دلیل منطقی وجود دارد و آن هم موقعیت استراتژیک و بی‌نظیر این جزیره است.
دامنه این رقابت‌ها چنان گسترش یافته است که علاوه بر کشورهای منطقه، پای قدرت‌های بزرگ دیگر هم به بازی باز شده است.
ماجرای این مجادله سیاسی بین دو هند و مالدیو زمانی آغاز شد که تعامل گسترده عبدالله یمین رییس جمهوری این کشور جزیره‌ای کوچک که تنها درآمد از طریق گردشگری تامین می‌شود با چین سبب بروز اعتراضات مردمی و یک بحران سیاسی در مالدیو شده است. مردم و احزاب سیاسی به وی اعتراض کردند که به شکل غیرمنطقی در را به روی سرمایه‌گذاران چینی بازکرده است و جزیره را کم کم به آنها می‌فروشد.
کشور مالدیو از سال 2012 پس از برکناری اجباری محمد نشید رییس جمهوری دچار بحران سیاسی شده است. جامعه جهانی از دولت مالدیو به شدت به دلیل محکوم کردن «نشید» به اتهام شرکت در اقدامات تروریستی انتقاد کرده است.
اما دور جدید بحران سیاسی مالدیو از حدود دو ماه پیش، پس از آنکه دادگاه عالی این کشور در حکمی خواستار آزادی تمام رهبران سیاسی مخالف شد، آغاز شد.
یمین با بی‌توجهی به این حکم در ابتدا در مالدیو یک حالت اضطراری 15 روزه اعلام کرد و پس از پایان این زمان، حالت اضطراری را تا یک ماه تمدید کرد.
بحران داخلی در مالدیو به رقابت کشورهای بزرگ منطقه از جمله هند و چین برای نفوذ بیشتر در این کشور دامن زده است. موقعیت جغرافیایی مالدیو، این کشور را در منطقه اقیانوس هند بسیار مهم و راهبردی کرده است.
چین مالدیو را به عنوان یک کشور مهم در طرح یک جاده و یک کمربند خود می‌داند اما پکن که یک توافق تجارت آزاد با مالدیو امضا کرده در خصوص دخالت کشور های خارجی در امور داخلی مالدیو اخطار داده است.
در سال‌های اخیر چین توانسته است از طریق انجام پروژه‌های زیرساختی در مالدیو حضور خود را در این کشور جزیره‌ای ثابت کند.
مکانیسم‌های جذاب مالی چین سبب شده است که مالدیو با در اختیار گذاشتن بخش زیادی از خاک خود به پکن موافقت کند.
هند به شدت نگران حضور چین در پروژه 'آی هوان' در شمال شرقی مالدیو است. این منطقه در میان یکی از شلوغ‌ترین مسیر های تجاری دریایی میان خاورمیانه و جنوب شرق آسیا قرار دارد و بسیار نزدیک به جزایر 'لکشادیب' هند است.
کارشناسان سیاسی هند بر این باورند که چین با کنترل این منطقه قصد دارد از آن به عنوان یک مسیر رفت و آمد برای زیردریایی‌های خود در جنوب و مرکز اقیانوس هند استفاده کند که این امر با منافع هند در تضاد است.
در ماه آگوست سال گذشته، یمین درخواست دهلی نو مبنی بر عدم موافقت با پهلو گرفتن کشتی‌های جنگی چینی در این کشور را نادیده گرفت.
با توجه به اینکه، این منطقه حیاط خلوت هند محسوب می‌شود و به طور تاریخی قرن‌هاست که متعلق به هند و سپس تحت نفوذ آن بوده است، دهلی نو از گسترش نفوذ چین نگران است.
رقابت این دو همسایه هسته‌ای بر سر تسلط بر این جزیره سوق الجیشی نگران کننده است.
اما ارتباطات مخفیانه تجاری یمین تنها به چین محدود نمی‌شود. بر اساس گزارش‌های منتشر شده از سوی ژاپن، این کشور با نقض تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل به صورت مخفیانه مشغول انتقال کالا به کشتی‌های کره شمالی بوده است. این اخبار می‌تواند به رویارویی نیروی دریایی آمریکا با دولت یمین منتهی شود.
پنتاگون نیز اعلام کرده است اقدامات چین در تصاحب گسترده زمین در مالدیو برای آمریکا نگران کننده است.
احمد نسیم وزیر اسبق خارجه مالدیو در طول سفر خود به آمریکا چین را متهم به دخالت در امور داخلی مالدیو و تصاحب گسترده زمین در این کشور کرده بود.
وی همچنین اعلام کرد این اقدامات چین برای هند و سایر کشور های منطقه عواقب امنیتی زیادی خواهد داشت.
پیش از این افزایش نفوذ هند در کشورهای همسایه، واکنش مردم محلی را به دنبال داشت، اما همکاری دهلی نو با کشورهایی همچون آمریکا و ژاپن نفوذ هند به این کشورها را آسان‌تر می‌سازد.
نیروی دریایی هند مصمم است که با افزایش توان عملیاتی خود منطقه اقیانوس هند را به عنوان سومین اقیانوس بزرگ جهان را تحت کنترل خود داشته باشد.
این منطقه به دلیل عبور دو سوم نفت و نیمی از محموله‌های باری جهان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
هند این منطقه را به عنوان حیاط خلوت خود می‌داند و می‌خواهد به عنوان تنها ارائه دهنده امنیتی ارشد در این منطقه به رسمیت شناخته شود.
این در حالی است که اخیرا پس از سفر قمر باجوا فرمانده ارتش پاکستان به مالدیو دو کشور برای گسترش روابط نظامی خود به توافق رسیدند. با توجه به روابط بسیار نزدیک اسلام آباد و پکن و هماهنگی زیادی که در سیاست‌های منطقه‌ای بین آنها وجود دارد این امر می‌تواند نقش بزرگ‌تری به پاکستان به عنوان متحد چین در مالدیو داده و روابط مالی با دهلی نو را وارد تنش بیشتری کند.
دولت مالدیو علاوه بر گسترش همکاری‌های ضد تروریستی و نظامی با پاکستان، حمایت مالی از دانشگاه جنوب آسیا، که یک طرح مشترک با هند می‌باشد را متوقف کرده است.
مالدیو در 700 کیلومتری جزیره لاکشادیب و در یک هزار و 200 کیلومتری سرزمین اصلی هند قرار دارد. حدود 97 درصد از تجارت بین‌المللی هند از نظر حجم و 75 درصد از این تجارت از نظر ارزش از اقیانوس هند رد می‌شود و مالدیو یک کشور بسیار مهم در این منطقه است.
یک مقام هندی در واکنش به این تحولات اعلام کرد که پیش از این دولت مالدیو برای استحکام بخشیدن مرکز ملی مبارزه با تروریسم این کشور هم در زمینه‌های مبارزه با تروریسم و هم مقابله با افراط گرایی از هند کمک خواسته بود. دولت مالدیو در حال انجام اقدامات مختلفی است و هند باید نتیجه این اقدامات را از نزدیک بررسی کند.
تحلیل‌گران سیاسی معتقد هستند که تنش در روابط هند و مالدیو ادامه خواهد داشت.
لالیت مانسینگ معاون اسبق وزیر امور خارجه هند گفت:مالدیو در حال تغییر کامل سیاست خارجی خود است. مساله پاکستان باید از نزدیک دنبال شود زیرا چین که یک متحد نزدیک اسلام اباد است اکنون در مالدیو حضور دارد و در این کشور سرمایه‌گذاری کرده است.
در ماه گذشته پس از اعلام وضعیت اضطراری، عبدالله یمین چند نماینده به عربستان سعودی، چین و پاکستان جهت توضیح در مورد وضعیت پیش آمده اعزام کرد. اما این کشور به هند نماینده‌ای اعزام نکرد و اعلام کرد دهلی نو با حضور نماینده این کشور مخالفت کرده است.
هند که پیش از این یکی از نزدیک‌ترین متحدان مالدیو محسوب می‌شد اکنون در تلاش برای بهبود روابط با مالدیو است.
منبع: ایرنا
