اصولگرایان و نگاه بسته به دانشگاه

وزارت بی وزیر! داستان دنباله دار وزارت خانه ای است که متولی اصلی آموزش عالی در کشور و البته مخاطب اصلی آن بدنه فعال، روشنگر و تاثیرگذار جامعه یعنی دانشجویان است. بدنه ای که گزاف نیست اگر بگوییم نقش اصلی در سازماندهی عمومی جامعه را بر عهده دارد. قشر دانشجویی که اگر بسترهای فعالیت آزاد و به دور از حاشیه اش فراهم باشد، یا به عبارت ساده تر اگر بیدار باشد، موج پویایی و نشاط را به جامعه تزریق خواهد کرد. شاید دو دوره هشت ساله اصلاحات و عدالت محور اصولگرایان مصادیق بارز بیداری و خاموشی این قشر اثرگذار باشد. اصولاً فضای باز ولو در چارچوب قواعد و قوانین در هشت سال جاکمیت طیف تندرو اصولگرا به مقوله ای غیر قابل تعریف برای آن ها تبدیل شده بود. به طور کلی جناح راست نگاه باز و چندان مثبتی به فضای حاکم بر دانشگاه ها و جنبش دانشجویی ندارد. به همین دلیل وزارت علوم دولت تدبیر و امید همواره محل چالش جدی بین مجلس و دولت بوده است. چرا که رییس جمهور روحانی بخش عمده ای از سبد رای خود را در اختیار دانشگاهیان و متاثر از روشنگری های آنان می بیند و لذا طبق برنامه های انتخاباتی، خود را متعهد به تحقق مطالبات این قشر می داند. بدین جهت حاضر نیست در مواجهه با رای عدم اعتماد نمایندگان به وزرای پیشنهادی علوم، از گزینه های اصلاح طلب عدول کند. از سوی دیگر نیز برخی اصولگرایان هرگونه پویایی فضای دانشگاه را خطر بالقوه ای در نظر می گیرند.

نگاه امنیتی اصولگرایان به دانشگاه

حسین کنعانی مقدم تحلیلگر سیاسی اصولگرا در باب چرایی عدم اعتقاد راست گرایان به فضای باز و آزاد دانشگاهی به ندای ایرانیان می گوید: «در دهه ۸۰ شمسی نگاه اصولگرایان به بحثجنبش و فعالان دانشجویی نگاه متفاوتی شد. در واقع نگاهی امنیتی به دانشگاه بر آن ها مترتب شد که شاید از عملکرد غلط و تندروی هایی بود که در سال های گذشته اش قابل مشاهده بود. این نگاه امنیتی به جنبش و فعالیت دانشجویی موجب ایجاد یک نوع محافظه کاری بین نمایندگان مجلس شده است. نگرانی آن ها بیشتر به دلیل این است که مبادا فضای باز دانشگاهی به سمت رقابت های حزبی و سیاسی کشیده شود. آن ها بیم آن دارند که با یک جرقه دانشجویی، فضا برای ضد انقلاب فراهم شود.»

حیات دانشجو در گرو نگاه انتقادی

این کارشناس سیاسی اما این نگاه را غلط می داند و معتقد است که حیات دانشجو و جنبش دانشجویی در گرو نگاه انتقادی و اعتراضی اش به مسائل سیاسی و اجتماعی است. وی در این زمینه گفت: «نگاه انتقادی جنبش دانشجویی موجب توسعه سیاسی و رشد و تعالی نظام می شود و نباید جلوی آن را گرفت، گرچه نباید اجازه داد دانشگاه به سنگر احزاب و میدان نبرد جناح های سیاسی تبدیل شوند.»

تندروی های جنبش دانشجویی؛ بهانه ای برای جزم اندیشان

همانطور که کنعانی مقدم اشاره کرد، برخی ناظران سیاسی نیز معتقدند با نگاهی به تحولات جنبش دانشجویی در دو دهه گذشته به این مهم خواهیم رسید که برخی رخدادهای تلخ و پرهزینه سیاسی اجتماعی که توسط این جنبش در بسترهایی از تندروی رقم خورد، در بدبینی و نگاه بسته برخی اصولگرایان به فعالیت های دانشجویی بی تاثیر نبوده است. در همین رابطه داریوش قنبری کارشناس مسائل سیاسی به ندای ایرانیان گفت: «در گذشته برخی تحت عنوان روشنفکری دچار تندروی های خاصی شده و با عملکرد خود بهانه به دست جزم اندیشان دادند تا آن ها نیز در مقابل فضای آزاد اندیشی حاکم بر دانشگاه صف آرایی کنند.»

محافظه کاری برخی اصولگرایان و گارد تقابلی در برابر دانشگاه

اما شاید علت عمده مخالفت تندروهای جناح راست با ایجاد فضای باز در دانشگاه ریشه در مبانی فکری و سیاسی آن ها داشته باشد. بر همین اساس کنعانی مقدم در پاسخ به اینکه چرا برخی اصولگرایان در مقابل فعالیت آزاد اما معقولانه و در چارچوب قوانین دانشجویان هم گارد تدافعی می گیرند، گفت: «بخش عمده اصولگرایان در جناح راست محافظه کار خلاصه می شوند به این معنی که بیشتر خواهان حفظ وضعیت موجود می باشند تا هر گونه تغییر. این محافظه کاری باعثشده تا در مقابل جنبش دانشجویی هم حالت تدافعی و تقابلی به خود بگیرند. هر چند بخش هایی از اصولگرایان در دانشگاه و فعالیت دانشجویی حضوری فعال دارند، اما بدنه لیدر های اصولگرایی به دلیل تفکر محافظه کارانه، در مقابل هرگونه تغییر وضع موجود حالت تدافعی به خود می گیرند.»

عدم همخوانی نفکرات دگماتیسم تندروها با آزاد اندیشی در دانشگاه

از سوی دیگر داریوش قنبری نیز ریشه نگاه منفی و بسته برخی اصولگرایان به جنبش دانشجویی و فضای حاکم بر دانشگاه را در دیدگاه های جزم اندیشانه آن ها می داند. وی می گوید: «نمی توان همه اصولگرایان را تحت یک عنوان کلی مورد خطاب قرار داد و محکوم به دیدگاه جزم اندیشانه کرد، اما طیف تندرو جناح راست اصولاً به تفکرات و حرکت های دگماتیسم اعتقاد داشته و این طرز تفکر با فضایی که مبتنی بر آزاد اندیشی در دانشگاه باشد همخوانی ندارد.» این تحلیلگر سیاسی در پاسخ به اینکه آیا اساساً می توان فضای آزاد اندیشی را ازدانشگاه جدا کرد یا خیر، اظهار داشت: «دانشگاه را نمی توان از تفکر آزاد و آزاد اندیشی جدا کرد. اگر طیفی بخواهد آزاد اندیشی را از دانشگاه بگیرد، دیگر معنا و مفهومی بر فعالیت قشر دانشجو مترتب نخواهد بود.» قنبری ادامه داد: «آزاد اندیشی سنگ بنای تفکر علمی والبته مبنا و پایه ی شکل گیری دانشگاه می باشد.»

منبع: ندای ایرانیان