روحانی در جشنواره فارابی:
معنی انتقاد هو کردن و تهمت و تخریب نیست / به فضای گفتوگو نیاز داریم
مداخله سیاست در علم، نه به نفع حکومت و نه به نفع دانشگاه است / علم محیط آزاد می‌خواهد / به نام انتقاد تخریب و به نام حزب و جناح ضربه زدن به منافع ملی درست نیست / به دیپلمات‌های شجاعمان اعتماد می‌کنیم
رئیس جمهور تاکید کرد: مداخله سیاست در علم نه به نفع حکومت و سیاست و نه به نفع عالم و دانشگاه است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی صبح امروز در جشنواره بین‌المللی فارابی با اشاره به فرارسیدن دهه فجر گفت: ایام بسیار فرخنده و مبارکی برای ملت ایران و همه آزادیخواهان جهان است که ملت بزرگ ایران پس از تحمل سالیان دراز و شاید قرن‌ها تحمل تحقیر، تحمل استبداد در جامعه، سلطه استعمار در کشور، فساد نهادینه شده و عدم حضور و مشارکت مردم در کشور توانستند با یک نهضت و انقلاب عظیم مردمی به رهبری یکی از رهبران بزرگ و استثنایی تاریخی علی‌رغم مخالفت همه ابرقدرت‌ها به پیروزی برسانند.
وی با بیان اینکه در این پیروزی همه مردم و اقشار نقش داشتند، اظهار داشت: نقش روحانیت و دانشگاه در این نهضت ممتاز بود. از آغاز نهضت اسلامی یعنی از پاییز سال ۴۱ همانطور که روحانیت و حوزه‌های علمیه حضور داشتند دانشگاه‌ها هم در این انقلاب نقش و حضور داشتند.
رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: ما باید نگاهی به انقلابی که سرنوشت و تاریخ ایران را رقم زد، داشته باشیم. تناسب این انقلاب با علوم انسانی بیشتر است یا با سایر علوم؟ البته همه علوم مثل فنی، مهندسی، تجربی، پزشکی و همه فناوری‌های نو جایگاه خود را دارند اما تقسیم‌بندی صورت گرفته که علوم انسانی و اسلامی را به نام معلم ثانی امروز جشن گرفتیم و سایر علوم را در سایر جشنواره‌ها جشن می‌گیریم.
روحانی با بیان اینکه روزی همه علوم در یک مدرسه جمع بود که هم فقه، هم تفسیر و هم فلسفه به معنای عام کلمه به عنوان طبیعیات در آن خوانده می‌شد، یادآور شد: حتی موسیقی و شعر و ادبیات هم در همان مدارس مورد بررسی قرار می‌گرفت و ما عالمان و دانشمندان بسیاری به جهان عرضه کردیم و ایرانیان در همه علوم سرآمد بودند.
رئیس دولت تدبیر و امید با اشاره به جایگاه علوم انسانی و اسلامی تصریح کرد: اگر علوم انسانی و اسلامی را در کنار هم بگذاریم متکفل شناخت بهتر راه انسان و رسالت او و دریافت و فهم سنت‌های الهی که همه چیز بر اساس این سنت‌ها عمل می‌کند می‌شویم.
وی با بیان اینکه سنت خدا نه تاویل‌پذیر و نه تغییرپذیر است، خاطر نشان کرد: یکی از رسالت‌های علوم انسانی کشف این سنت‌ها است. باید سنت‌های الهی را بشناسیم. کی باید بگوید بهترین راه برای ایجاد وحدت در ایران زمین کیست؟ همه چیز که با شعار درست نمی‌شود. شعار لازم است تا راه گم نشود ولی باید در کنار شعار راه را بشناسیم.
رئیس جمهور با بیان اینکه سیاستمداران باید مهمان عالمان باشند، ابراز داشت: البته در این جشن شما مهمان ما شدید اما فرهیختگان و دانشمندان میزبان سیاستمداران در تاریخ هستند و زمانی سیاستمداران موفق می‌شوند که در برابر عالمان و دانشمندان زانو بزنند. تبختر سیاسیون دربرابر عالمان به معنای نابودی سیاستمداران نیست، بلکه به معنای نابودی کشور است. ما کشور را به سمت نابودی حرکت می‌دهیم اگر از عالمان استفاده نکنیم. البته ممکن است از آنجایی که سیاستمدار قدرت و ثروت و منزلت داردة بخواهد در عرصه علم مداخله کند و ارزشگذاری بزند که این منجر به نابودی می‌شود. باید کار علم را به عالمان سپرد و ارزشگذاری نیز برعهده عالمان است. سیاستمداران باید زمینه فراهم کنند البته گاهی سیاستگذار نظارت‌کننده هم است.
روحانی تاکید کرد: مداخله سیاست در علم نه به نفع حکومت و سیاست و نه به نفع عالم و دانشگاه است.
رئیس دولت یازدهم با یادآوری اینکه وقتی می‌گوییم علوم اجتماعی و انسانی، بومی و اسلامی شود به معنای چیست؟ بیان کرد: این به معنای این نیست که دنیا دستاوردی ندارد. مگر به غیر از این سرزمین کشورهای دیگر دستاوردی ندارند؟ حکمت، دانش و علم که مرز نمی‌شناسد. هرکجا علم است مومن زانو می‌زند. چین، هند و اروپا یا هر کجا باشد ما باید به دنبال آن باشیم.
وی ادامه داد: یکی از بنیانگذاران معروف علوم اجتماعی ابن‌خلدون است که یک مسلمان، فقیه و یک عالم بزرگ بود. معنای این موضوع که ما می‌خواهیم علوم اسلامی داشته باشیم چیست؟ به معنای مداخله در علم است؟ یعنی دولت می‌خواهد در علم مداخله کند؟ یا معنای آن این است که می‌خواهیم در استدلال علمی امرو نهی داشته باشیم؟
وی با بیان اینکه در علم " کور باش " و " دور باش " هیچ‌گاه وجود ندارد، گفت: علم محیط آزاد می‌خواهد. هر دانشجو و استادی و هر محققی در راه علم می‌تواند اظهارنظر کند و نباید این طور باشد که ما صدایش کنیم و بگوییم چرا این طور صحبت کردید. در دنیای علم نباید سوءظن داشته باشیم، بلکه باید با حسن ظن به همه چیز نگاه کنیم، سوءظن جرم است و متاسفانه ما به همه سوءظن داریم و یک قانون درست کرده‌ایم به اسم سوءظن و خلاف آن استثنا است.
روحانی افزود: چقدر بد است که ما بگوییم این شخص نماز می‌خواند یا نه؟ در کشور اسلامی همه نماز می‌خوانند چه دلیلی دارد که این طور به مسئله نگاه کنیم. ما روایت داریم اگر شما کسی را دیدید که یک رکعت نماز می‌خواند او نمازخوان است؟ چقدر بد است که بگوییم تو آن روز نبودی فلانی در صف اول بود بهمانی خطبه دوم آمد. اصلا به تو چه که اینطور صحبت می‌کنی؟ آیا می‌شود که اینطور علم و دانشگاه را اداره کنیم؟
رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه این دولت وعده‌هایی را به دانشگاه و دانشگاهیان داده است با تمام قدرت می‌خواهد وعده‌ها را محقق کند، اظهار داشت: ما قبول داریم که برای پیشرفت علمی نیاز به استقلال داریم؛ استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی شعار اصلی انقلاب بوده است و بخشی از موضوع استقلال به حوزه دانشگاه بر می‌گردد.
وی تاکید کرد: همچنین ما در علم نیاز به آزادی داریم؛ محیط دانشگاه‌ها نیاز به آزادی دارد که در همان شعار انقلاب نیز بخشی از آزادی به آزادی محیط دانشگاه‌ها بر می‌گردد ما نیاز به گفتوگو داریم که با هم حرف بزنیم.
رئیس جمهور بیان کرد: شهید بهشتی و شهید مطهری دو بزرگوار عالم در علم و انقلاب بودند اسلام را باید از دریچه این دو بیاموزیم؛ زیرا آن دو خوب آموخته بودند و خوب فهمیده بودند آن دو را باید به حق سرمایه حوزه و امام راحل در این مسیر بدانیم.
روحانی یادآور شد: این دو با چهره‌ای که از اسلام و حوزه نشان دادند، باعثشدند دانشگاه پشت سر انقلاب قرار بگیرد، این دو را باید به حق باب حوزه و باب شناخت حوزه در آن دوره دانست. نکند امروز برعکس شود و باب عوضی جای آن بزرگواران را بگیرد.
رئیس دولت تدبیر و امید درباره کتاب " خدمات متقابل اسلام و ایران " شهید مطهری خاطرنشان کرد: ایشان کتابی نوشت که در آن کتاب به خدمات متقابل اسلام و ایران اشاره کرد، گاهی کسانی در آن موقع اعتراضاتی می‌کردند و می‌گفتند اسلام و ایران مگر در وزن یکدیگر هستند؟ من در جواب این مسئله می‌گفتم در اینجا بحثخدمات مطرح است، یعنی اینکه ایران خدماتی نسبت به اسلام داشته است، نه اینکه این دو در وزن و جایگاه یکدیگر هستند.
وی اضافه کرد: چقدر خوب است ما بتوانیم این خدمات را برای علوم انسانی و اسلامی به کار بگیریم، یعنی بین علوم انسانی و اسلامی خدماتی وجود داشته باشد. اگر ما این کار را بکنیم و وام بگیریم ضرر می‌کنیم؟ مگر می‌شود در جرم‌شناسی بحثکنیم اما از نظرات بزرگ اندیشمندان غربی در این حوزه استفاده نکنیم. این موضوعات به معنی این نیست که ما نظرات آنها را قبول می‌کنیم، بلکه از نظر آنها استفاده و استدلال و بررسی می‌کنیم.
رئیس دولت یازدهم در ادامه به بحثاصالت وجود و اصالت ماهوی در حوزه اشاره کرد و گفت: در حوزه نیز بحث‌های اینچنینی وجود دارد و یکی استدلال می‌کند و دیگری رد می‌کند. در دنیا علم دقیقا به همین معناست علم که وحی منزل نیست. روحانی گفت: حتی در فقه نیز ریزه‌کاری‌هایی وجود دارد که آنها باید مورد بحثقرار بگیرند و گاهی حتی وقتی شخصی خلاف موضوع مشهوری فتوا می‌دهد، به این موضوع شهامت فتوا می‌گویند بنابراین ما امروز به فضای گفتوگو نیاز داریم. به فضای گفت‌وگوی علمی نیازمندیم تا بتوانیم از اسلام و علوم انسانی استفاده کنیم.
روحانی با یادآوری اینکه در فقه نیز ریزه‌کاری‌هایی وجود دارد که آنها باید مورد بحثقرار بگیرند، ابراز داشت: گاهی حتی وقتی شخصی خلاف موضوع مشهوری فتوا می‌دهد، به این موضوع شهامت فتوا می‌گویند بنابراین ما امروز به فضای گفتوگو نیاز داریم. به فضای گفت‌وگوی علمی نیازمندیم تا بتوانیم از اسلام و علوم انسانی استفاده کنیم.
رئیس جمهور با اشاره به عقب‌ماندگی علوم انسانی در ایران عنوان کرد: امروز باید از خودمان بپرسیم چرا در این علوم عقب‌مانده هستیم ما در موضوعات پزشکی و فناوری حرکات خوبی داشته و انصافا خوب پیشرفت کرده‌ایم ولی در علوم انسانی با آن تاریخ، سوابق و با آن همه آثار خوب عقب‌مانده هستیم.
وی با اشاره به مشکلات گوناگون در کشور بیان کرد: اگر ما امروز مشکلات گوناگونی در کشور داریم، اگر آمار طلاق و اعتیاد افزایش پیدا کرده است، این موضوعات باید توسط علوم جامعه، علوم انسانی و اجتماعی حل شود. اگر مشکلاتی در قوانین و سبک زندگی ما وجود دارد که مقام معظم رهبری بارها به این موضوع اشاره کرده‌اند، باید همین سبک زندگی توسط علوم انسانی صحیح و درست شود. ما در علوم انسانی امروز هم به تحقیقات کاربردی و بنیادی نیازمندیم، ولی متاسفانه دست ما خالی است ما باید بتوانیم این موضوع را جبران کنیم.
رئیس دولت یازدهم با اشاره به مشکلات اقتصادی نیز گفت: این حوزه نیز یکی از عرصه‌های علوم انسانی است که ما باید بتوانیم در آن فعال و مشکلات اقتصادی خودمان را حل کنیم. این سیاست که ما امروز با این مساله مهم سخت درگیر هستیم، یکی دیگر از حوزه‌های علوم انسانی است. ما در حوزه دیپلماسی دیپلمات‌های بسیار مجربی داریم و یک تیم مجرب که در برابر ۶ کشور قدرتمند می‌نشینند و استدلال‌های حقوقی و فنی می‌آورند و این خود یک افتخار بزرگ است.
روحانی با اشاره به انتقادها از تیم مذاکره‌کننده تاکید کرد: حالا اگر کسی بیاید بگوید فلانی تند راه رفته است، کند راه رفته است چرا عینک‌شان اینطور بوده است، چرا اینطور نشسته‌اند، این‌ها که حرف نمی‌شود ما به دیپلمات‌هایمان که با شجاعت در این عرصه فعالیت می‌کنند، باید افتخار کنیم. من مشاهده می‌کنم که آنها شب و روز تلاش می‌کنند بنابراین تشویق ملی در مسیر کار آنها بسیار مهم خواهد بود.
رئیس شورای عالی انفلاب فرهنگی با بیان اینکه وقتی کسی در میدان قرار می‌گیرد باید ما از آن طرفداری کنیم، یادآور شد: گاهی مشاهده می‌کنیم کسانی طوری رفتار می‌کنند که طرف مقابل ما را تشویق می‌کنند وقتی می‌گوییم اینطور رفتار نکنید می‌گویند ما داریم انتقاد می‌کنیم. ای خدا به بدن سالم عقل سالم بده. معنی انتقاد هو کردن و تهمت و تخریب نیست، انتقاد یعنی راه بهتر را نشان دادن. به نام انتقاد تخریب و به نام حزب و جناح ضربه زدن به منافع ملی درست نیست.
وی تاکید کرد: جناح و حزب ذیل منافع ملی معنی پیدا می‌کنند نه هم‌طراز و بالای سر آن. سیاست مال شماست که علوم انسانی را فرا گرفتید ما هم نیاز به تحقیقات بنیادی و هم نیاز به تحقیقات کاربردی داریم راهش استفاده از دانشگاه‌ها و آزادی در دانشگاهیان و مسیر گفت و شنود است.
رئیس جمهور خاطرنشان کرد: برای ادامه راه کشور نیز بیشتر باید علوم انسانی کمک کند. ما برای توسعه انقلاب نیاز به توسعه علم داریم. البته با کمک دولت نه با مداخله دولت.
