ثبت رکوردهای کمی و کیفی مصرف نسوز در فولاد هرمزگان
واحد نسوز به‌عنوان یکی از بخش‌های مؤثر در امر تولید فولاد، در سال‌های اخیر توانسته به موفقیت‌های خوبی همچون ثبت رکوردهای کاهش مصرف و نیز بومی‌سازی تعدادی از قطعات و مواد مصرفی دست یابد و برنامه تداوم رکوردشکنی کاهش مصرف نسوز را همچنان در دستور کار دارد.
در این راستا با رئیس واحد نسوز و تنی چند از کارشناسان این واحد گفت‌وگویی انجام داده است که ماحصل آن را در ادامه می‌خوانید
محمد ملابیک رئیس واحد نسوز شرکت فولاد هرمزگان:
در سال جاری توانستیم به رکورد مصرف نسوز 5.3 کیلوگرم در تن مذاب دست یابیم و هدف اصلی واحد نسوز شرکت تثبیت این رکورد و انتخاب اقتصادی‌ترین پارامترها برای سازمان است.
محل مصرف نسوز در کوره‌های واحد احیا، آهک، فولادسازی و ریخته‌گری است. در ایران بیشترین میزان مصرف نسوز به صنعت فولاد اختصاص دارد که ۷۰ درصد از کل مصرف نسوز در بین صنایع را شامل می‌شود. در شرکت فولاد هرمزگان برای تولید هر تن فولاد به‌صورت متوسط 6.7 کیلوگرم نسوز به کار می‌رود. تهیه و مصرف نسوز ازجمله فرایندهای استراتژیک سازمان به شمار می‌آید و هرگونه خطا در این بخش منجر به توقف و تأخیر در تولید می‌شود. این رکوردها با همکاری تمام واحدهای مدیریت فولادسازی و ریخته‌گری مداوم به دست آمده که از تمامی همکاران عزیز صمیمانه تشکر می‌کنیم.
محمد ملابیک رئیس واحد نسوز شرکت فولاد هرمزگان
با توجه به میزان مصرف زیاد نسوز در صنعت فولاد، بخش قابل‌توجهی از قیمت تمام‌شده فولاد به این بخش مربوط می‌شود. البته هزینه نسوز تنها هزینه خرید و قیمت آن نیست، زیرا همه هزینه‌های لجستیک، نصب و تخریب، تعمیرات، انرژی و… در راستای مصرف نسوز بر بهای تمام‌شده فولاد تأثیر می‌گذارند. از همین رو انتخاب مواد نسوز باید بر اساس تمامی این پارامترها به‌عنوان اقتصادی‌ترین گزینه انجام شود.
در خصوص انواع نسوزها باید گفت بر اساس تجهیزات متالورژیکی و فرایند تولید فولاد، آجرها و جرم‌هایی با کیفیت MgO – C منیزیت کربن، AL2O3 آلومینایی، MgO منیزیتی، MgO AL2O3– C آلومینا اسپینل- کربن ازجمله انواع نسوز مورد استفاده است.
ذوب و سرباره اثرات مخربی بر روی نسوز کوره‌ها دارد. این مواد موجب خوردگی در آجرهای دیرگداز می‌شوند. ازاین‌رو باید در مقابل عوامل شیمیایی و حرارتی سخت و مقاوم باشند. هدف اصلی واحد نسوز این است که موادی برای کوره‌ها تهیه کند که ذوب و سرباره نه در آن‌ها نفوذ کند و نه با آن‌ها وارد واکنش شود. حالت ایدئال این است که فرایند نسوز بدون عیب و در مقابل شوک‌های حرارتی مقاوم باشد، اما در عمل باید این ایده را تعدیل کرد و تمام جنبه‌های تولید فولاد را در نظر گرفت. نسوز به‌عنوان یک ماده فداشونده باید شرایط بهینه‌ای در فرایند تولید فولاد ایجاد کند تا شرایط برای بهترین عملکرد در تولید فولاد رقم بخورد.
99.97 درصد از پاتیل‌های ارسالی نرمال بوده است
در سال جاری به دستاوردهای ارزشمندی در کاهش مصارف نسوز دست یافتیم. در حال حاضر شاخص‌هایی برای پایش عملکرد واحد مشخص گردیده و رکورد کمّی مصرف نسوز به میزان 5.3 کیلوگرم در تن مذاب محقق شده است. همچنین در شاخص کمی دیگر، توقفات تأخیر در کوره‌ها به 0.03 دقیقه به ازای هر ذوب رسیده است که در اسناد شرکت سازنده کوره‌ها، این رقم به‌طور نرمال ۳ دقیقه به ازای هر ذوب مشخص شده بود. در همین حال در شاخص‌های کیفی، میزان دمش نرمال در پاتیل و باز شدن نرمال مجرای مذاب در ریخته‌گری وجود دارد که 99.97 درصد از پاتیل‌های ارسالی نرمال بوده است. شاخص‌هایی نیز در نظام‌های مشارکتی هست که حاصل آن چند پروژه بهبود ویژه و 27 پیشنهاد به ازای هر نفر در سیستم پیشنهادات است. جهت رسیدن به شاخص‌های تعیین‌شده، تیم‌های فنی متشکل از تمام واحدهای مجموعه فولادسازی و ریخته‌گری، کنترل و پایش فرایندها را انجام می‌دهند و اقدامات اصلاحی و بهبود تعریف‌شده را اجرایی می‌کنند.
برنامه‌های آتی واحد نسوز، تثبیت رکوردهای به‌دست‌آمده است
برنامه‌های آتی واحد نسوز متمرکز بر تثبیت رکوردهای به‌دست‌آمده و ایجاد زمینه برای عملیاتی شدن قراردادهای تأمین و اجرای نسوز است. در حال حاضر بخش تاندیش‌های فولاد هرمزگان تأمین و اجرای آن برون‌سپاری شده و نتایج خوبی به دست آمده است که جهت اجرایی شدن کامل آن به همکاری واحدهای IT و کنترل مواد نیاز داریم. این عزیزان صمیمانه در این امر یاری‌رسان واحد نسوز بوده‌اند و تا پایان امسال زیرساخت‌های موردنیاز را عملیاتی خواهند کرد.
محمدحسین سعادتی، کارشناس واحد نسوز:
امروزه مدیریت مشارکتی یکی از پیشرفته‌ترین و کارآمدترین روش‌های مدیریت در دنیاست. ازاین‌رو، در واحد نسوز به‌منظور جلب مشارکت کارکنان، طی دو سال اخیر طرح بسیج اندیشه‌ها شکل گرفته و با تعریف بذر پیشنهاد در زمینه (کاهش مصارف نسوز، افزایش سرعت عمل فرایند نسوزکاری و کاهش توقفات) پیشنهادهای کارکنان از طریق سامانه نظام پیشنهادات در جهت بهبود عملکرد سازمان دریافت و کارشناسی می‌شود و پیشنهادهای پذیرفته‌شده به اجرا درمی‌آید. با توجه به اینکه نظام پیشنهادات پل ارتباطی مغزها و انتقال دانش و تجربه است، در نظام پیشنهادات به تمام اندیشه‌ها بها داده می‌شود. همچنین جلسات بارش افکار باعث ایجاد پویایی، بهبود فرایندها و کیفیت ارائه خدمات در واحد نسوز شده است. از نظر شاخص نیز درصد مشارکت کارکنان از 21 درصد و سرانه 0.7 پیشنهاد به ازای هر نفر در سال 98 به مشارکت 78 درصد و سرانه 27 پیشنهاد به ازای هر نفر در سال 1401 رسیده است. نتیجه این روند سیستمی نیز کاهش مصارف نسوز و افزایش سرعت عمل نسوزکاری و کاهش توقفات نسوز بوده است.
در زمینه پروژه‌های بهبود نیز با شناسایی موارد قابل‌بهبود و تعریف پروژه‌های افزایش ظرفیت پاتیل، افزایش ظرفیت کوره قوس، کاهش مصرف نسوز تاندیش، کاهش مصرف نسوز پاتیل و کاهش مصرف نسوز کوره قوس و پروژه کاهش توقفات اضطراری نسوز، نتایج ملموسی حاصل شده است.
سهیل آب‌سیه، کارشناس نسوز:
در قسمت تاندیش‌شاپ تمامی آماده‌سازی‌های تاندیش جهت ارسال به ریخته‌گری انجام می‌شود. آماده‌سازی تاندیش‌ها به دو روش گانینگ لایه‌کاری (پاشیدنی) و جرم خشک به‌عنوان لایه‌کاری (ریختنی) صورت می‌گیرد. کنترل مصارف نسوز تاندیش نیز به‌صورت مستمر پایش می‌شود و در طی جلسات ماهیانه کمیته نسوز، تمام عواملی که به بهبود در فرایند می‌انجامد، تصویب و اجرا می‌شود. در حال حاضر در راستای افزایش تولید و بهره‌وری طرح استفاده از بُردهای منیزیتی در تاندیش را شروع کرده‌ایم که انتظار می‌رود با اجرا شدن آن حداقل زمان سکوئنس از 10 ساعت به 15 ساعت افزایش یابد.
در نظام‌های مشارکتی نیز به‌عنوان دبیر نظام آراستگی، تیمی از پرسنل امانی و پیمانکار تشکیل شده است و با حسن نظر مدیریت فولادسازی اقدامات بسیار خوبی انجام پذیرفته است. نظام آراستگی الفبای نظم و انضباط بوده و در بهره‌وری کارکنان و تجهیزات نقش بسزایی دارد. در خصوص مصارف نسوز تاندیش پس از شروع قرارداد تأمین و اجرا، شرکت پیمانکار در کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری در تولید، خود را شریک فولاد هرمزگان دانسته و با ارتقای کیفی مواد نسوز و دقت در اجرای تعمیرات نسوز باعث انتفاع شرکت فولاد هرمزگان شده است. ازجمله مشکلاتی که در اجرای این قرارداد باعث اتلاف وقت و زمان شد، نبود زیرساخت ورود کالاهای امانی است که با همکاری واحدهای حراست و کنترل مواد به‌صورت حواله دستی در حال انجام است، ولی اجرای سیستمی آن، به‌عنوان یکی از الزامات، هر چه سریع‌تر باید اجرایی شود.
رحمت‌اله محمودی، تکنسین مکانیک تجهیزات نسوز:
یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های قدرت اقتصادی کشورهای پیشرفته، رونق تولید و بها دادن به تولیدکنندگان است. رونق تولید از سویی باعث ثروت‌آفرینی می‌شود و از سوی دیگر، موجبات ایجاد اشتغال پایدار را فراهم می‌سازد. کشور ما تحت تحریم‌های ظالمانه قرار گرفته و تشدید این تحریم‌ها باعث شده نتوانیم مانند گذشته و به‌راحتی مواد اولیه، تجهیزات و قطعات یدکی موردنیاز را از تأمین‌کنندگان خارجی و از طریق واردات خریداری کنیم؛ بنابراین به فکر تأمین به روش بومی‌سازی و تأمین از داخل افتادیم.
شرکت فولاد هرمزگان نیز از طریق بومی‌سازی و تأمین از داخل توانست تا حدود زیادی موفق باشد. یکی از واحدهایی که در همین راستا پیش‌قدم بود، واحد نسوز است. در قسمت مکانیکی تجهیزات نسوز تلاش زیادی شد تا تأمین مواد مصرفی و قطعات یدکی مکانیسم‌های اسلاید گیت، تیوب‌چنجر و جک‌استوپر بتوانند به‌موقع در اختیار بخش تولید قرار بگیرند. در ابتدا کلیه قطعات یدکی به‌صورت اصولی و دقیق مهندسی معکوس از جنس اصلی شدند و سپس واحد بومی‌سازی از طریق شرکت‌های سازنده، ساخت این قطعات را شروع کردند. علاوه بر قطعات یدکی، مکانیسم‌های اسلاید‌گیت و تیوب‌چنجر به‌صورت کامل بومی‌سازی شده‌اند که به‌زودی به‌صورت تستی وارد سیکل تولید می‌شوند. به‌طورکلی تعداد زیادی از مواد مصرفی نظیر پیچ و مهره، قطعات یدکی از طریق بومی‌سازی برای واحد ما در حال تأمین است. خوشبختانه حاصل رویکرد فولاد هرمزگان در زمینه بومی‌سازی در یکی دو سال اخیر باعث صرفه‌جویی خوبی شده است. امید است که بتوان این نیازها را با کمک شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی و استفاده از توانمندی صنعتگران کشور تأمین کرد.
مسلم دمی، سرشیفت ناظر نسوز:
مهم‌ترین وظیفه ما نظارت بر فرایند تعمیرات و اجرای صحیح دستورالعمل‌هاست. برای انجام نسوزکاری تاندیش، شل و ترمیم گرم کوره و سایر نواحی به‌صورت ایمن و با کیفیت مناسب مطابق چک‌لیست‌ها تحویل واحدهای بالادستی می‌شود. علاوه بر آن در نظام‌های پیشنهادات، نظم و آراستگی و پروژه‌های بهبود فعالانه مشارکت داریم.
مهدی افسریان، تکنسین مکانیک تجهیزات نسوز:
در واحد نسوز ایده‌ها در قالب پیشنهاد بررسی می‌شود و پس از بررسی تمام جوانب،تیم‌های اجرا ایده‌ها را عملیاتی می‌کنند که حاصل آن طی سال‌های اخیر چندین پروژه ویژه بوده است. خلاقیت در انجام فعالیت‌های تعمیراتی نسوز باعث کاهش هزینه در فرایند شده است. این پروژه‌ها به‌صورت تیمی و مشارکت تمامی واحدهای همکار در فولادسازی و ریخته‌گری انجام شده است. یکی از پروژه‌های موفق تفکیک ضایعات نسوز در مبدأ است که سودآوری بسیار خوبی برای فولاد هرمزگان به همراه داشته است. پروژه‌های دیگری که می‌توان نام برد عبارت‌اند از: پروژه افزایش ظرفیت پاتیل، ایجاد باکس در شل فلزی کوره، تغییر طرح لبه فلزی پاتیل و… که با همکاری واحدهای تعمیرات و تولید صورت گرفته است. بهبود مستمر به‌عنوان فرهنگ‌سازمانی مورد حمایت مدیران ارشد سازمان بوده که از تمامی همکاران صمیمانه تشکر می‌کنم.
