خبرهایی از جشنواره طنز سوره

علی نصیریان پرداختن به طنز را یک ضرورت دانست و اظهار کرد: ذوق مردم ما نسبت به مسائل کمیک بالاست و با موضوع طنز تطبیق می کند و به نظرم خیلی لازم است و در این زمینه کمبود داریم.

به گزارش ایلنا به نقل از روابط عمومی جشنواره طنز سوره؛ وی ادامه داد: البته اجرای نمایش طنز بسیار دشوار است چراکه صحبت از تئاتر است نه یک نوع لودگی و فکاهیاتی که فقط به صرف خندادن، هر کاری در آن مجاز باشد. نمایش طنز و کمدی باید در چهارچوبی تولید شود که رعایت زیبایی شناسی، زبان، شخصیت پردازی در آن لحاظ شده باشد. آنچه که یک درام نیاز دارد یک نمایش کمدی و طنز هم نیاز دارد و یک اثر تئاتری اگر در چهارچوب طنز اجرا شود بسیار ارزشمند است.

این بازیگر با بیان اینکه اتفاقاتی که در طول سال های اخیر در عرصه فرهنگ و هنر رخ داده؛ ذوق مردم را از سطح درست و دلخواه پایین آورده، عنوان کرد: این پایین آمدن ذوق مردم نسبت به طنز اتفاق مطلوبی نیست. اگر اثر درست و خوبی وجود نداشته باشد مردم جذب آثاری می شوند که شرایط لازم تئاتر کمدی را ندارند و فقط با لودگی یا اعمال و کارهایی صرفا برای خنداندن مخاطب را جذب می کنند؛ در حالی که طنز کاری صرفا برای خنداندن نیست. در طنز معنا، اندیشه و تفکر وجود دارد و همان طور که تاکید کردم مانند یک چهارچوب اثر درام، کاراکتر، شخصیت، موضوع و تم دارد.

نصیریان خاطرنشان کرد: اگر اثر فاخری در زمینه طنز ساخته شود مردم به آن توجه می کنند و ذوقشان به آن سمت و سو کشیده می شود اما اگر چنین آثاری تولید نشود و مراکز و نهادهای هنری از چنین فعالیت هایی حمایت نکنند، مردم به سمت و سویی می روند که جنبه فرهنگی، هنری و ارزشی و تفکری طنز را نداشته باشد. در حالی که طنز خوب، حتی می تواند از برخی آثار تراژیک هم تاثیرگذارتر باشد.

وی با تاکید دوباره بر این که اگر آثار خوب در حوزه طنز تولید شود مردم به سمت نمایش های سخیف و مبتذل نمی روند، اظهار کرد: کار نمایش صرفا خنداندن مخاطب نیست، البته ساختار نمایش طنز به گونه ای ست که موقعیت های خنده آور و کمیک ایجاد می کند و در این شکی نیست. این ویژگی را نباید فراموش کرد اما به هر قیمت خنداندن مخاطب هم درست نیست.

بازیگر فیلم " گاو " با بیان این که طنز چهارچوب و شخصیت دارد، گفت: برخی نمایش ها تنها برای خنداندن مردم اجرا می شود، البته مردم هم توجه می کنند و می خندند و ممکن است خیلی شب ها سالن نمایش پر شود، اما این ارزش نیست. بلکه این گونه نمایش ها اتفاقی زودگذر و تفریحی است و ماندگار نیستند.

این بازیگر پیش کسوت با اشاره به این که جوانان هنرجو و علاقه مند به هنرهای نمایشی باید بیشتر به فرهنگ طنز در کشورمان توجه کنند، عنوان کرد: جوانان در عرصه نمایش باید به آثاری که دارای جنبه های طنز فاخر هستند توجه کنند و کتاب هایی که در این زمینه منتشر شده اند را بخوانند.

وی افزود: داریوش مودبیان کتاب هایی در زمینه طنز به نگارش در آورده است که هم به لحاظ متن نمایشنامه و هم ساختار طنز در تئاتر قابل توجه است و علاقه مندان می توانند به این کتاب ها رجوع کنند و نمایشنامه ها را بخوانند تا بیشتر با این عرصه آشنا شوند. البته کتاب های دیگر هم در زمینه طنز در در بازار کتاب موجود است و هنرجویان و علاقه مندان می توانند به این گونه آثار رجوع کنند.

طنز در ادبیات کودک و نوجوان بررسی می‌شود

مهدی فرج الهی از برگزاری نشست دگرخند ویژه هشتمین جشنواره سراسری طنز سوره با موضوع طنز در ادبیات کودک و نوجوان خبر داد.

دبیر و مجری سلسله نشست های طنز " دگرخند " با اشاره به این که نشست نقد و بررسی آثار منتشر شده در حوزه طنز(دگرخند) دوشنبه ۲۷ مردادماه در سالن امیرحسین فردی(اندیشه ۲) برگزار می شود، اظهار کرد: در این نشست طنز در ادبیات کودک و نوجوان امروز مورد نقد و بررسی قرار می گیرد.

فرج الهی گفت: در این برنامه علی زراندوز سردبیر پیشین مجله " بچه ها گل آقا " حضور خواهد داشت و از تجربه خود در این زمینه سخن می گوید. همچنین دکتر سعید بی نیاز(روان شناس و نویسنده) نیز به دلیل اهمیت روان شناسی کودک در ادبیات آن، در این زمینه سخن می گوید.

دبیر و مجری سلسله نشست های طنز " دگرخند " با تاکید بر لزوم پرداختن به ادبیات کودک و نوجوان در روزگار امروز کشورمان، اظهار کرد: این ادبیات از سوی مقام معظم رهبری مورد تاکید قرار گرفت و محسن مومنی شریف رئیس حوزه هنری نیز بر پرداختن هر چه بیشتر و بهتر به آن تاکید داشت و از همین رو حوزه هنری کودک و نوجوان نیز تاسیس شد.

مراسم دگرخند ساعت ۱۵ و ۳۰ دقیقه دوشنبه ۲۷مرداد و ویژه هشتمین جشنواره سراسری طنز سوره در حوزه هنری واقع در خیابان سمیه نرسیده به پل حافظ برگزار می شود و ورود برای عموم علاقه مندان به این نشست آزاد است.

«چمچمال»، «دردسرهای مرد مرده» و «آقای مجنون، خانم لیلی» روی صحنه رفتند

در اولین روز از هشتمین جشنواره طنز سوره، سه نمایش روز ابتدایی بخش نمایش طنز این جشنواره روی صحنه رفتند.

نخستین اجرای این بخش نمایش «چمچمال» به نویسندگی و کارگردانی عرشیا شفیعیون بود، که با پرداختن به موضوع قحطی شهر اصفهان در دوره قاجاریه و گرفتاری مردم در خرافات، نمایشی را روی صحنه آورده بودند. این نمایش از عناصر نمایش های سنتی مانند تعزیه و تخت حوضی بهره می‌برد. کارگردان این اثر توانسته بود با استفاده از طراحی لباس و بهره گیری از موسیقی و خواننده زنده، فضای زمان و قوت نمایش خود را با مخاطبش در میان بگذارد.

سپس نمایش «دردسرهای مرد مرده» به نویسندگی کامران شهلایی و کارگردانی مائده وحید از استان اصفهان در تماشاخانه ماه حوزه هنری روی صحنه رفت که روایتی طنز از مرگ یک مرد و بازگشت او به فضای زندگی‌اش همراه با گفت و گوهای دونفره میان آن‌ها در مورد دوست تازه از سفر برگشته آنها بود. مرد تلاش می‌کند تا زن را از دلبستگی به دوست مشترکشان که اینک خواستگار زن است منصرف کند اما زن تصمیمش را گرفته است، تصمیمی که در پایان قضیه با تردید از سوی زن بیان می‌شود.

در پایان روز نخست، نمایش «آقای مجنون، خانم لیلی» به نویسندگی محمدرضا کوهستانی و کار سید حسین ساداتی سلیمی، از استان مازندران روی صحنه رفت که روایتی پست مدرن از داستان کهن و سنتی «لیلی و مجنون» داشت، این نمایش با تکیه بر یک روایت طنز از مشکلاتی که می‌توانست برای لیلی و مجنون در زمان حال اتفاق بیفتد و از تعمیم آن به مسأله عشق سخن می گفت.

فردا و در دومین روز از اجراهای بخش نمایش در هشتمین جشنواره طنز سوره، نمایش‌های «دوران خوش بازنشستگی» به نویسندگی کامران شهلایی و کارگردانی احسان جانمی، با پرداختن به موضوع بازنشستگی و سالمندان از ساعت ۱۵:۰۰ در تالار سوره روی صحنه می‌رود و اجرای دوم این نمایش ساعت ۱۷:۱۵است، سپس از ساعت ۱۶:۲۰در تماشاخانه ماه، نمایش «اندرونی» به نویسندگی و کارگردانی مهدی معماری از تهران با پرداختن به سفر ناصرالدین شاه به خارج از کشور(فرنگ) و اتفاقات درون اندرونی شاه، نگاهی طنز به این مسأله تاریخی دارد، اجرای دوم این نمایش ساعت ۱۸:۴۵خواهد بود و در پایان، نمایش «مَتل» به نویسندگی و کارگردانی کاوه مهدوی از تهران، ساعت ۱۸:۰۰در تالار مهر روی صحنه می‌رود، این نمایش با نگاه به یک مَتل قدیمی ایرانی، موضوع توقعات نابجای انسان‌های جامعه از یکدیگر را با نگاهی طنز بررسی می‌کند. اجرای دوم این نمایش ساعت ۲۰:۱۵خواهد بود.

فردا کارگاه نمایش طنز به سرپرستی «کوروش نریمانی» از کارگردانان و نویسندگان بنام تئا‌تر طنز در سطح کشور از ساعت ۱۱:۰۰ صبح، در تالار امیرحسین فردی برگزار خواهد شد.

جایگاه کمدی در هنگام بروز فاجعه کجاست؟

سلسله نشست‌های مکتب خانه طنز همزمان با افتتاحیه هشتمین جشنواره طنز سوره به بررسی جایگاه کمدی در هنگام بروز فاجعه و همچنین جایگاه کمدی و تراژدی در جامعه اختصاص داشت.

در ابتدای این نشست بخش‌هایی از سریال تلویزیونی طنز «بله، آقای وزیر» که پیش از این از شبکه دو سیما پخش شده بود به نمایش درآمد و درباره بازتاب مسائل اجتماعی در طنز تلویزیونی صحبت شد.

بعد از نمایش فیلم، چند نفر از طنزپردازان جوان آثارشان را خوانده و افراد حاضر در این نشست به نقد و بررسی آن‌ها پرداختند.

در این نشست که رضا ساکی، طنز‌پرداز، مدیریت آن را به عهده داشت، اسماعیل امینی، جلال سمیعی، حامد اسحاقی، نیما پاشاک حضور داشتند.

در بخشی از این نشست، رضا ساکی و نیما پاشاک مناظره‌ای درباره کمدی و فاجعه انجام دادند. در این گفت و گو که با توجه به سانحه سقوط هواپیما و فوت چندین نفر از هموطنان مان در فرودگاه مهرآباد انجام شد، به این موضوع پرداخته شد که اساسا جایگاه فاجعه در طنز کجاست و چه مضامینی را می‌توان وارد کمدی کرد.

رضا ساکی با اشاره به این که دو روز پس از سانحه سقوط هواپیمای خبرنگاران، به این موضوع به طنز اشاره کرده و این واکنش مورد استقبال واقع شده است، گفت: طنز‌پرداز می‌تواند بسته به شرایط، موضوعات تلخ را هم سوژه طنز قرار دهد و به آن‌ها اشاره کند.

نیما پاشاک در این زمینه گفت: باید ببینیم پس از فاجعه، برای چه چیزی طنز را در تقابل با فاجعه قرار می‌دهیم.

وی با اشاره به تفاوت کمدی و طنز در این زمینه گفت: اگر هر کدام از این کلمات را استفاده کنیم، شکل و شمایل بحثعوض می‌شود و شاید بهتر بود اسم این گفت و گو را طنزنویسی در شرایط بحرانی می‌گذاشتیم چرا که وقتی صحبت از کمدی می‌شود بحثتغییر جهت می‌دهد.

این طنز‌پرداز با بیان این که کمدی و تراژدی در تقابل با یکدیگر قرار می‌گیرند، گفت: برای بررسی تفاوت کمدی و تراژدی شاید بهتر باشد ببینیم یونانی‌ها چطور به این دو موضوع نگاه می‌کردند. شاید اولین بحث، از نگاه ارسطو مطرح شده که معتقد بود کمدی در جایگاه دوم قرار دارد و تراژدی در مرتبه اول است که فرهنگ یک ملت را می‌سازد. ضمن این که تراژدی را مخصوص اشراف می‌دانستند و شاهان و شاهزاده‌ها قهرمانان تراژدی‌ها بودند. در مقابل، کمدی زبان مردم عادی بود و قهرمان‌ها مردم عادی بودند.

پاشاک در ادامه اشاره کرد: در شرایط جدید این تفکیک از بین می‌رود و یک وقفه کمیک ایجاد می‌شود بنابراین باید دید چطور می‌توان این مرز تراژدی و کمدی را جا به جا کرد. باید ببینیم در شرایطی که فاجعه‌ای ایجاد می‌شود که مسببینی دارد و شرایطی است که عزای عمومی وجود دارد، وقفه کمدی در کجا قرار می‌گیرد؟

در پاسخ به این گفته‌های پاشاک، رضا ساکی با تایید این که گفته می‌شود تراژدی، جهان مردمان بر‌تر و کمدی جهان مردمان عادی است، گفت: اما این مسائل در جهان مدرن در هم تنیده‌اند؛ به طوری که گفته می‌شود هنگامی که کمدی به اوج خودش برسد، دیگر کمدی نیست و تراژدی هم وقتی به ‌‌نهایت تراژدی برسد، خنده دار می‌شود.

این طنز‌پرداز تاکید کرد: شاید در این میان باید حساب طنز‌پرداز با کسی که صرفا می‌خواهد به موضوع به چشم یک موضوع طنز نگاه کند را جدا کرد، ضمن این که با در نظر گرفتن مرور زمانی و این که اجازه دهیم مدتی از این موضوع بگذرد، شاید بتوان به آن قضیه نگاه طنزآمیز داشت. هنگامی که در حادثه‌ای مانند سقوط هواپیما، مسئولین صرفا همه چیز را توجیه می‌کنند، به نظر می‌رسد می‌شود از طنز کمک گرفت.

اما نیما پاشاک در ادامه گفت: به گفته فروید، خنده نوعی مکانیزم گریز است و این بحثدرباره طنز و کمدی متفاوت است و چون درباره کمدی بحثشد، ناچاریم به کمدی برگردیم و از آن زاویه به این موضوع نگاه کنیم.

وی همچنین گفت: باید دقت کرد که چه سوژه‌هایی را می‌توان کمدی کرد؛ چرا که گاهی با کمیک کردن یک شرایط حاد اخلاقی، از ارزش آن موضوع کاسته می‌شود. به عنوان مثال هنگامی که در اثر سقوط هواپیما، یک شوک خبری ایجاد می‌شود، اگر بلافاصله آن را وارد فضای کمدی کنیم، از ارزش تراژدی آن کاسته و آن را به سمت کمدی سوق داده‌ایم. این کار می‌تواند واقعیت امر را تحریف کند و تمرکز را از ماجرای اصلی کنار بزند. بنابراین به عقیده من بلافاصله واکنش طنز نشان دادن نسبت به این موارد اتفاق خوبی نیست و یک بازه زمانی لازم دارد.

رضا ساکی هم در پاسخ با بیان این که افکار عمومی منتظر نمی‌ماند، گفت: در عین حال باید به این توجه داشته باشیم که تعریف ما از کمدی در حال حاضر با آنچه در قرون گذشته از کمدی و تراژدی تعریف می‌شده تفاوت دارد.

نیما پاشاک هم در ادامه این گفت و گو تاکید کرد: باید به این دقت کنیم که قالب نمی‌تواند موافقت یا مخالفت صددرصدی را ایجاد کند بلکه باید با حساسیت زیادی به این موضوعات پرداخت؛ چرا که پرده درانی است که در چنین شرایطی آزارهنده می‌شود.

وی با اشاره به این که شکسپیر، هم قبل و هم بعد از فاجعه، از وجه کمیک استفاده می‌کند، گفت: شکسپیر با این روش کاری می‌کند که مخاطب، تحمل اتفاق تلخ را داشته باشد اما نحوه پرداختن به این مسئله است که مهم است. درست است که با استفاده از طنز قرار است اعتراضی به آن فاجعه داشته باشیم اما می‌توان کمی به احترام آدم هایی که در آن فاجعه صدمه دیده‌اند صبر کرد و بعد نسبت به شرایط اعتراض کرد.

علی نصیریان به همراه علیرضا خمسه و رحمت امینی اعضای هیئت داوران بخش نمایش هشتمین جشنواره سراسری طنز سوره را تشکیل می‌دهند و در روز دوم برگزاری این جشنواره، یکشنبه ۲۶ مرداد نیز به تماشای اجرای نمایش‌ها می‌پردازند تا در نهایت گروه‌های برتر از سوی این داوران انتخاب شوند.

مراسم اختتامیه هشتمین جشنواره طنز سوره نیز ساعت ۱۸ دوشنبه ۲۷ مرداد در تالار سوره حوزه هنری واقع در خیابان سمیه، نرسیده به پل حافظ برگزار می‌شود.