سه رساله از ثابت بن قره منتشر شد

ظهور تمدن اسلامی در زمان و مکانی ویژه، موجب شد تا ملل، اقوام و پیروان ادیان مختلفی در شکوفایی آن نقش داشته باشند. سهم اعراب در ایجاد زبان مشترک، نقش یونانی مآبان در گسترش فلسفه و علوم طبیعی، و تأثیر ایرانیان در نظام‌های اداری، علوم مختلف و نیز آداب و اخلاق از جمله مؤلفه‌های مهم و اساسی مؤثر در شکوفایی این تمدن هستند.

به گزارش ایلنا؛ ثابت بن قره حرانی(د. ۲۸۸ ق) یکی از این شخصیت‌ها بود که تأثیر فعالیت‌های علمی او بر شاخه‌های مختلف، تا چندین نسل پس از او به روشنی نمایان است. تسلط ثابت بر زبان‌شناسی زمان خود چنان بود که آثار او در کنار دقت علمی بسیار، ظاهری برازنده داشت. فعالیت‌های ثابت در عرصۀ ترجمۀ متون علمی، مرحله‌ای را رقم زد که در آن، مترجمان محقق، جانشین مترجمان عالم شده بودند. در این مرحله، اگر ترجمه‌ای انجام می‌شد، یا در ادامۀ مسیر پژوهشی بود که قبلاً آغاز شده بود یا آغازگر پژوهشی بود که در آینده به نتیجه می‌رسید

در این کتاب؛ تصویر نسخۀ خطی مجموعه‌ای از آثار ثابت قره که هم اکنون با شمارۀ ۹۴۸ در کتابخانۀ کوپرولو، در استانبول ترکیه، نگهداری می‌شود تقدیم پژوهندگان تاریخ علم دورۀ اسلامی شده است. این مجموعه شامل سه رساله از ثابت است که دو رسالۀ نخست در نجوم و سومی در ریاضی نوشته شده است.

رسالۀ نخست کتاب حاضر «کتاب فی آلات الساعات التی تسمّی رخامات» یکی از بهترین و مهم‌ترین آثار دوره اسلامی درباره ساعت‌های آفتابی است. دومین رساله «قول فی ایضاح الوجه الذی ذکر بطلمیوس انّ به استخرج من تقدّمه مسیرات القمر الدوریه و هی المستویه» نام دارد و مسایل نجومی را بررسی می‌کند.

رساله پایانی «کتاب فی عمل شکل مجسّم ذی اربع عشر قاعده تحیط به کرة معلومه» نام دارد و درباره ساختن یک چهارده وجهی نیمه منتظم بحثمی‌کند.

افزون بر مقدمه، فهرستی از اعلام و اصطلاحات توضیح داده شده است.

سه رساله از ثابت بن قره(ساعت‌های آفتابی، حرکت خورشید و ماه، چهارده وجهی محاط در کره) نسخه برگردان به قطع اصلی نسخۀ خطی به شماره ۹۴۸ کتابخانه کوپرولو(استانبول) کتابت ۳۷۰ ه با مقدمۀ پویان رضوانی در ۱۲۴ صفحه، شمارگان ۵۰۰ نسخه، قطع وزیری و به بهای ۱۳۰۰۰۰ ریال در سال ۱۳۹۳ از سوی مرکز پژوهشی میراثمکتوب و با همکاری پژوهشکدۀ تاریخ علم دانشگاه تهران منتشر شده است.