شهلا لاهیجی در گفت‌وگو با ایلنا:
تغییرات ارشاد در حد جابجایی اتاق‌ها بوده
چندی قبل هم که با این بخش از ارشاد رفته بودم متوجه حضور اکثر مسوولان سابق در این اداره بودم که برخی از آن‌ها اتاق‌شان تغییر کرده بود و برخی هم ارتقاء رتبه گرفته بودند / اخیرا آقای بیضایی انتشار ۴ عنوان نمایشنامه‌اش را به ما واگذار کرده.
ایلنا: شهلا لاهیجی، مدیر نشر روشنگران و مطالعات زنان معتقد است تغییراتی که با روی کار آمدن دولت جدید در دایره کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رخ داده، بسیار محدود بوده و در برخی از حوزه‌ها تنها در حد جابجایی مدیران و اتاق‌ها اتفاق افتاده.
وی در‌باره معرفی و استقرار شورای نظارت بر نشر در ارشاد به خبرنگار ایلنا گفت: با یکی از مواد موجود در قانون ضوابط نشر کتاب محقق شده و باقی آن‌ها از قبیل درج امضاء ممیزان زیر برگه‌های اصلاحیه و… محقق نشده است. همچنین مواضع اداره کتاب به همان سبک و سیاق ثابت بوده و تغییر در کلیات آن به وجود نیامده است.
لاهیجی ضمن بیان این مطلب که هنوز سیاست مستقلی از ارشاد جدید در حوزه‌ی نشر کتاب ندیده است، اظهار داشت: من چندی قبل صحبتی طولانی با آقای شجاعی‌صائین؛ رییس اداره توسعه کتاب و کتاب‌خوانی داشتم و به ایشان توضیح دادم که ۳۴ عنوان از کتاب‌های ما همچنان با ممنوعیت انتشار مواجه است؛ حال آنکه بر اساس دانش و تجربه‌ای که طی سی و چند سال اخیر کسب کرده‌ام، هیچ کدام از این کتاب‌ها مغایرتی با قانون و سیاست‌های نشر کتاب ندارد.
وی ادامه داد: تمام این کتاب‌ها بدون کوچکترین توضیحی از انتشار بازمانده‌اند؛ در صورتی که مصوه شورای انقلاب فرهنگی بر ارشاد تکلیف کرده که در باید دلیل مخالفت‌اش را با نشر یک کتاب توضیح دهد و بگوید که کتاب مورد نظر با کدام‌یک از مواد مصوبه در تناقض است. همچنین مسوولان این اداره باید زیر برگه‌های اصلاحیه را امضا کنند تا ناشران اگر خواستند، بتوانند مساله را به شکل قضایی پیگیری کنند.
مدیر انتشارات روشنگران و مطالعات زنان همچنین با انتقاد به یکی از مواد این مصوبه خاطرنشان کرد: در این مصوبه آمده که هر کسی حق انتشار کتاب دارد. این بند از مصوبه مشکل دارد زیرا آغاز به فعالیت در هر صنفی، ملزوماتی را می‌طلبد که اتحادیه‌ها بر آن نظارت دارند. مثلا با وجود اینکه نانوا‌یی‌ها رزق روزانه‌ی مردم را تامین می‌کنند اما باید بین آن‌ها حداقل ۵۰۰ متر فاصله باشد.
لاهیجی افزود: این درحالی‌ست که تعداد ناشران در کشور ما بسیار زیاد و رو به افزایش است و بدون نظارت کیفی، بسیاری به انتشار کتاب و پر کردن ویترین کتاب‌فروشی‌ها با کتاب‌های نه چندان با کیفیت می‌پردازند.
وی ضمن بیان این مطلب که ناشران برای اخذ مجوز مکلف به ارائه‌ی نسخه‌ی نهایی آماده چاپ کتاب‌ها به ارشاد هستند و در صورت مجوز نگرفتن، ناشران متحمل خسارت‌های مالی می‌شوند، ادامه داد: به اعتقاد من سیاست‌گذاری برای حوزه‌ی نشر، تنها از سوی یک نهاد شدنی نیست؛ بلکه اتحادیه ناشران و سایر مسوولان نیز باید جوابگوی مشکلات موجود باشند.
مدیر انتشارات روشنگران و مطالعات زنان همچنین درمورد آغاز به کار کمیته نظارت بر تخلفات ناشران گفت: برای من خیلی جالب است که پیش از رسیدگی به مشکلات ناشران، کمیته‌ی رسیدگی به تخلفات را راه‌اندازی کرده‌اند! در حالی که آقای روحانی در سخنرانی‌های آغازین خود به مشکلات نشر اشاره کرده و از اصلاح آن‌ها صحبت کرده است. اما اصلاحی صورت نگرفته زیرا اصول نشر همچنان اصلاح نشده باقی مانده.
وی که معتقد است با انتشار چند کتاب معوق مانده در ارشاد، نمی‌توان به اصلاح مسائل نشر امیدوار بود، ادامه داد: باید مشخص شود که آیا به جز مجلس نهاد قانون‌گذار دیگری هم در مملکت ما وجود دارد یا خیر. چطور می‌توان پیگیر تناقض‌های بین مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و قانون اساسی بود؟
لاهیجی افزود: به دلیل وجود ابهاماتی از این دست، من اصرار دارم و از این به بعد پیگیر این مساله خواهم بود که قانون اساسی از مقطع دبیرستان به عنوان یک درس مستقل مورد تدریس قرار بگیرد تا همه‌گان با حقوق خود و حدود دولت و دستگاه‌های مختلف آشنا شوند. این مساله در سراسر جهان مرسوم است اما در کشور ما این خلاء وجود دارد.
این ناشر با سابقه با اشاره به یکی از سخنرانی‌های وزیر ارشاد گفت: علی جنتی در یکی از سخنرانی‌های خود گفته که حتی اگر قانونی برای ممیزی وجود نداشت هم من اعمال ممیزی را ادامه می‌دادم. برای من جالب است که وقتی طبق قانون اساسی قوه‌ی مجریه، مسوولیت حفظ و اجرای قانون اساسی را دارد، چگونه می‌تواند نگاهی فراقانونی داشته باشد؟
مدیر انتشارات روشنگران و مطالعات زنان خاطرنشان کرد: وقتی طبقات بالای جامعه و دولت از قانون تخلف کنند، دیگر چه انتظاری می‌توان از مثلا یک راننده تاکسی در رعایت قانون راهنمایی و رانندگی داشت؟ قانون؛ قانون است و فرقی نمی‌کند در چه سطحی و برای چه بخشی از جامعه یا دولت نوشته شده باشد.
لاهیجی همچنین درمورد میزان تغییر و تحول‌ها در ارشاد اظهار داشت: من تغییر مهمی را در ساختار دایره نشر کتاب ارشاد ندیده‌ام. چندی قبل هم که با این بخش از ارشاد رفته بودم متوجه حضور اکثر مسوولان سابق در این اداره بودم که برخی از آن‌ها اتاق‌شان تغییر کرده بود و برخی هم ارتقاء رتبه گرفته بودند.
وی افزود: متاسفانه مسوولان انتقادات ما را در حکم خصومت قلمداد می‌کنند و به تذکرت ما پاسخی نمی‌دهند. حال آنکه هدف ما اصلاح مسائل و جلوگیری از بدتر شدن شرایط است.
لاهیجی در پاسخ به سوالی پیرامون کتاب‌های نشر روشنگران و مطالعات زنان؛ خصوصا آثار بهرام بیضایی خاطرنشان کرد: اخیرا آقای بیضایی انتشار ۴ عنوان نمایشنامه‌اش را به ما واگذار کرده که عبارتند از " مجلس شبیه "، " داستان باورنکردنی "، " سفر شب " و " جانا و بلا دور " که با مقاله‌ای پیرامون علاقه‌ی آقای بیضایی به نمایش‌های سایه و خارج از صحنه همراه است.
وی ادامه داد: اگر برای ما مشخص شود که در صدور مجوز نشر این کتاب‌ها توسط اداره کتاب مشکلی به وجود نخواهد آمد، آن‌ها را برای اخذ مجوز به ارشاد خواهیم فرستاد.
