رضا عامری در گفت‌وگو با ایلنا:
جامعه‌ای که رمان ندارد، ادبیات ندارد!
وقتی ادبیات توجیه اقتصادی نداشته باشد، اثری در حد و حدود آثار جهانی متولد نخواهد شد / هیچ نویسنده‌ای نمی‌تواند از راه نوشتن ارتزاق کند و به همین دلیل، نویسنده‌ی حرفه‌ای نداریم / تاسیس بنیاد ترجمه، هم به اقتصاد ادبیات کمک می‌کند و هم به جهانی شدن آن.
ایلنا: رضا عامری(مترجم) معتقد است: رمان جایگاه مهمی در ارزیابی فرهنگی و اجتماعی هر کشوری دارد اما رماننویسی در کشور ما همواره با بحران‌هایی مواجه بوده که مانع خلق آثار برجسته و جهانی شده است.
وی دراین‌باره به خبرنگار ایلنا گفت: مهمترین مساله در حوزه‌ی نویسندگی و داستان‌نویسی، حرفه‌ای شدن است. به عبارت دیگر تنها در شرایطی می‌توان انتظار پیشرفت و تعالی رمان و ادبیات داستانی را چه در داخل کشور و چه در محافل جهانی داشت، که نویسندگانی حرفه‌ای داشته باشیم. اما همانطور که می‌دانید در کشورما هیچ وقت بستری برای حرفه‌ای شدن نویسندگان وجود نداشته.
این مترجم که معتقد است رماننویسی در کشور ما، حوزه‌ی بحران‌زده‌ای است، افزود: در وهله‌ی اول مشکل این است که به ندرت پیش می‌آید که رمان خوبی منتشر شود زیرا فضای انتشار آثار که از سوی ممیزان دچار تنگناهای فراوانی‌ست، فضای بسته‌ای است. البته در بررسی این بحران‌ها، عوامل مختلف دیگری نیز وجود دارد که همه به هم مربوط می‌شوند.
وی ادامه داد: در وهله‌ی دوم، رمان‌هایی که منتشر می‌شوند با مشکا معرفی و تبلیغ مواجه هستند؛ آنچنانکه دستگاه‌های سمعی بصری و رسانه‌ای هیچ توجهی به کتاب و معرفی آثار منتشر شده ندارند. در صورتی که کتاب به تبلیغ و توصیه نیاز دارد تا دیده شود و مورد مطالعه قرار گیرد.
عامری با اشاره به معضلات اقتصاد ادبیات، اظهار داشت: یکی دیگر از مشکلات مهم در عرصه‌ی نویسندگی، مشکلات مالی نویسندگان است. یعنی هیچ نویسنده‌ای نمی‌تواند از راه نوشتن ارتزاق کند و به همین دلیل، نویسنده‌ی حرفه‌ای نداریم و از نویسندگانی که حرفه‌ای نیستند، نمی‌شود انتظار زیادی داشت.
وی در ادامه به غفلت مسوولان از بازارهای جهانی نشر اشاره کرد و گفت: به اعتقاد من؛ باید یک بنیاد تخصصی ایجاد شود و آثار نویسندگان ایرانی را به زبان‌های مختلف ترجمه و منتشر کند تا در کشورهای مختلف ارائه شوند. این اتفاق علاوه براینکه ادبیات ایران را جهانی می‌کند، به اقتصاد نشر و مولف نیز کمک خواهد کرد. این اتفاق باعثمی‌شود که نویسندگان ما به سمت حرفه‌ای شدن پیش بروند و آثار با کیفیت‌تری را تولید کنند.
این مترجم با انتقاد از شرایط موجود در حوزه‌ی رماننویسی و ذکر این مطلب که " وقتی ادبیات توجیه اقتصادی نداشته باشد، اثری در حد و حدود آثار جهانی متولد نخواهد شد "، اضافه کرد: اگر نگاهی به کشورهای عربی و فعالیت‌های اخیرشان بیندازید، متوجه می‌شوید که چقدر به تولید آثار داستانی و حتی تولید نویسنده اهمیت می‌دهند.
وی افزود: آن‌ها پول خرج می‌کنند تا نویسنده بسازند؛ آن هم نویسنده‌ی حرفه‌ای. بی‌خود نیست که تا کنون بیش از هزار رمان عربی به زبان‌های مختلف ترجمه شده و کشورهایی نظیر کویت، جوایز ادبی معتبری را پایه‌ریزی‌کرده و جوایز ارزنده‌ای به برگزیدگان خود می‌دهند.
عامری معتقد است: به اعتقاد من؛ در جهان امروز، دو شاخصه‌ی مهم فرهنگی وجود دارد که برای هر کشوری حایز اهمیت است. اولی سطح آثار سینمایی و دومی رماننویسی. در کشور ما سینما که چندان وضعیت قابل قبولی ندارد و رمان نیز که اساسا با مشکلات بنیادین مواجه است.
مترجم رمان " وراجی روی نیل " در پاسخ به این سوال که " آیا در ماه‌های اخیر با روی کار آمدن دولت جدید، تفاوتی در فضاهای فرهنگی و ادبی کشور احساس کرده‌اید با خیر؟ " گفت: خیر. تنها چیزی که می‌بینم جان گرفتن برخی محافل ادبی و نشست‌هاست که آن‌ها هم به شدت منفعل هستند و انعکاسی در سطح رسانه‌ها ندارند. البته مراسم‌ها و نشست‌هایی که در فرهنگسراها برگزار می‌شود؛ وضعیت بهتری دارند اما در مجموع آنطور که باید و شاید تاثیرگذار نیستند.
وی افزود: مثلا هفته‌ی گذشته ناشری از ابوتراب خسروی دعوت کرده بود تا در مراسم رونمایی از یک مجموعه کتاب شرکت کند. این اتفاق افتاد اما چندان انعکاسی نداشت. گذشته از این، وقتی ابوتراب خسروی از شیراز به تهران دعوت می‌شود، باید بیش از این‌ها از او و تجربیاتش در چنین محافلی استفاده شود.
