باید " شورای عالی کتاب " تاسیس شود

ایلنا: نشست هم‌اندیشی اصحاب نشر با مسؤولان وزارت‌ فرهنگ و ارشاد اسلامی، شب گذشته(سه‌شنبه ۲۸ آبان‌ماه) در تالار آبگینه برگزار شد و نمایندگان تشکل‌های نشر، دغدغه‌های خود را با سیدعباس صالی(معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) درمیان گذاشتند.

به گزارش خبرنگار ایلنا؛ نادر قدیانی(رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران) در ابتدای این مراسم ضمن اشاره به اهمیت مساله نشر و محدود بودن امکانات اقتصادی و نیروی کار در التزام توجه به این حوزه تاکید کرد و گفت: باتوجه به اهمیت‌های نشر در جامعه باید همچون سینما که شورای عالی سینما دارد شورایی تحت عنوان شورای عالی کتاب تاسیس شود تا برنامه‌ها و سیاستهای کتاب و کتاب خوانی را طرح و پیگیری کند.

وی ادامه داد: طرح حمایت از کتاب‌های ارزشمند طرح خوبی بود ولی عدم اطلاع رسانی و تبلیغ صحیح آن را از مسیر خارج کرده. امیدواریم طبق آیین نامه اطلاع رسانی‌های لازم به ناشران صورت گیرد.

قدیانی، سید عباس صالحی را مخاطب گرفت و گفت: از شما می‌خواهیم در اولین فرصت یک جلسه کاری با وزیر و سایر مسئولان داشته باشیم تا دغدغه‌های مطرح شده در این نشست را به صورت جزئی‌تر مطرح کنیم همچنین عضویت نمایندگان اتحادیه ناشران در هیات‌های نظارت بر کتاب بزرگسال و کودک و نوجوان از دیگر خواسته‌های ما است.

محمدمهدی داوودی‌پور(مدیر تعاونی اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران) در ادامه ضمن اشاره به سابقه چهل ساله این تعاونی و نقش تاثیر گذارش در تهیه مواد مورد نیاز نشر گفت: با وجود فراز و نشیب‌های فراوان در طول این سال‌ها تعاونی توانست رقابت سالمی را با تجار کاغذ ایجاد کند و اهرمی شود برای مقابله با سودجویی‌های غیر منصفانه در بازار کاغذ.

وی اظهار داشت: هرگاه کمک دولت و ارشاد و اعضای صنف نشر شامل حال تعاونی بوده بیشترین و تاثیرگزار‌ترین اقدامات از سوی تعاونی صورت گرفته و ناشران پویا شده‌اند اما هرگاه همچون سال‌های اخیر با بی‌مهری روبرو بوده‌ایم ناشران به سوی ناامیدی و بی‌میلی رفتند.

داوودی‌پور ادامه داد: تحریم‌ها و نوسانات ارز و مشکلات اداری داخلی که به خود تحریمی خانمان براندازی تبدیل شده تعاونی را در استانه فروپاشی قرار داده است و اگر هرچه سریع‌تر تدبیری در این مورد اندیشیده نشود تاثیرات شدیدی بر ناشران و نشر کشور خواهد گذاشت. لذا از آنجایی که تا به امروز برای مشکلاتمان هیچ جا فریاد رسی نیافته‌ایم درخواست جلسه خصوصی با مسئولان داریم.

عبدالعظیم فریدون(رئیس هیات مدیره انجمن ناشران کودک و نوجوان) سخنران بعدی این نشست بود. وی در مورد دغدغه‌های انجمن متبوعه‌اش گفت: انجمن ما در هفته کتاب سال قبل مختصری از وضعیت کتاب کودک را تقدیم کرده اما از آنجایی که در یک سال اخیر هیچ اتفاق مثبتی رخ نداده‌‌ همان گزارش را مجددا تقدیم می‌کنیم بلکه در دولت تدبیر و امید کشایشی حاصل شود.

وی اظهار داشت: متاسفانه کارهای اصولی در کشور نهادینه نشده است و اگر هم گام‌هایی برداشته شده توسط مدیران بعدی معوق مانده است لذا اگر امور به صنوف مردم نهاد واگزار شود شاید با استفاده از تجربه‌های دیرینه شرایط بهتری مهیا شود.

سپس علیرضا ربانی(سخنران انجمن فرهنگی ناشران بین المللی) گفت: این انجمن چندی قبل یازدهمین نمایشگاه کتب کاربردی و دانشگاهی را برگزار کرد اما متاسفانه نابسامانی‌ها در حوزه فروش کتاب‌های خارجی مشکلات زیادی را پیش روی ما قرار داده زیرا سوداگرانی که اسم ناشر را به یدک می‌کشند تلاش ناشران واقعی را از بین می‌برند.

وی بااشاره به مشکلات در این حوزه ادامه داد: تکثیر بدون مجوز کتاب‌های خارجی فشارهای زیادی را به ناشرین واقعی وارد کرده همچنین عدم وصول مطالبات ناشران خارجی از دوره بیست و چهارمین نمایشگاه کتاب تهران شرایط را سخت‌تر کرده زیرا حساب ناشران مسدود شده و نمی‌تواند سفارشات جدید خود را به ناشران خارجی ارائه کنند. لذا اگر مشکل حل نشود در نمایشگاه بعدی قطعا در بخش بین الملل با مشکل مواجه خواهیم بود.

ربانی همچنین بالا بودن قیمت کتاب‌ها، هزینه غرفه و حمل و نقل، وضعیت چادرهای بخش بین الملل در نمایشگاه تهران، حذف بخش یارانه‌ای از ناشران بین المللی، عدم عضویت معاهده کپی رایت و کنوانسیون برن را از سایر مشکلات ناشران بین المللی عنوان کرد و گفت: حضور آثار ایرانی در عرصه‌های جهانی آرزوی تمام دست اندرکاران فرهنگ و کتاب است اما به تاسیس آژانس‌های ادبی نیاز است تا بتوانند چکیده و خلاصه‌های دقیق و مفیدی را از کتاب‌های ایرانی جهت ارائه در نمایشگاه‌های خارجی تهیه کند.

محمدرضا حاتمی(رئیس هیت مدیره انجمن فرهنگی کتاب‌های دانشگاهی) نیز ضمن بیان این مطلب که اولین وظیفه وزارت ارشاد دفاع از اهالی فرهنگ در مقابل نهاد‌ها و سازمان‌های درون حکومتی است گفت: مسئولان باید به دنبال وضع قوانین جدید باشند تا نشر تسهیل شود همچنین با تشکیل ستاد‌ها و تدوین آیین نامه‌ها باید از تشکل‌های نشر ‌‌نهایت استفاده را کرد.

وی ادامه داد: البته قبل از تدوین آیین نامه‌ها و قوانین نباید برنامه ریزیو کارهای پژوهشی فراموش شود. آنچنان که برای سال بعد برنامه‌های مشخصی وجود داشته باشد همچنین حمایت‌های از تشکل‌های بخش خصوصی از دیگر خواسته‌های ما است تا ارشاد از حالت مجری به ناظر و حامی تبدیل شود.

حاتمی افزود: یکی از مشکلات ما کمبود فضای ارائه کتاب است که باید با هماهنگی مجلس برای افزایش ویترین‌ها و کتابفروشی‌ها اقدامات لازم صورت گیرد. همچنین گرانی مواد مصرفی به ما صدمه‌های زیادی وارد می‌کند بنابراین تمام کتاب‌ها نیازمند تبلیغ هستند. نکته دیگر این است که کتاب‌های علمی و دانشگاهی در لیست خرید ارشاد جایی ندارند این در حالی است که کتابخانه‌های عمومی کمتر کتاب دانشگاهی دارند. بنابراین ارشاد می‌تواند با خرید کتاب از این حوزه این نیاز را مرتفع کند.

احمدی(عضو و نماینده هیات مدیره مجمع ناشران الکترونیک) در ادامه نشست به ضرورت توجه به نوآوری‌های الکترونیکی در نشر اشاره کرد و گفت: به نظر ما در این حوزه چند نکته با اهمیت است؛ فراهم آوردن بستر همگرایی ناشران در جهت توسعه اقتصادی نشر الکترونیک، تدوین قوانین نشر الکترونیک برای حقوق ناشران، اطلاع رسانی و آموزش برای ارتقا دانش، فعالیت‌های تبلیغی در همایش‌ها و جشنواره‌های مختلف و غیره.

وی شناسایی مشکلات و ایجاد بسترهای مناسب جهت سرمایه گذاری در این حوزه را لازم دانست و گفت: با توجه به گرانی نرخ کاغذ آیا یکی از مشکلات نشر عدم توجه به نشر الکترونیک نیست؟ آیا با ارائه کتاب‌های الکترونیکی با ضریب امنیتی بالا از سوی ناشران نمی‌توان بخش عمده‌ای از مشکلات را حل کرد.

سپس آخوندی(رئیس هیات مدیره انجمن ناشران) با اشاره به کتاب‌هایی که مورد بی‌مهری و عدم خرید و صدور مجوز از سوی ارشاد مواجه شده‌اند گفت: ما معتقدیم باید با فلسفه‌های پوچ و دین زدایی مقابله شود و در این مسیر به نظر دانشمندان اسلام‌شناس نیازمندیم اما متاسفانه برخی از ناشران عضو انجمن اسلامی از شرکت در نمایشگاه‌های کتاب محروم شده‌اند بدون اینکه تخلفی کرده باشند. لذا امیدواریم مسئولان ارشاد به معضلات ناشران این حوزه و فعال شدن مجوز حضورشان در نمایشگاه تهران و نمایشگاه‌های استانی اقدام کنند.

عطایی(نایب رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران) در ادامه لیست بلند بالایی را از دغدغه‌ها و خواسته‌های تشکل‌های نشر قرائت کرد که در آن می‌توان به مساله ممیزی کتاب، کاهش تولید، کاهش تقاضای خرید کتاب، رغبت مخاطبان نسبت به خرید کتاب‌های چاپ قدیم و غیره اشاره کرد.

وی همچنین در مورد ابهامات قانونی و آیین نامه‌ها گفت: نامشخص بودن پاره‌ای از آیین نامه‌ها و اقدامات سلیقه‌ای که منجر به توقف برخی از ناشران شده از خواسته‌های ما است که می‌بایست در برنامه‌های کوتاه مدت و بلند مدت به آن توجه شود. از جمله در این راستا به اجرا شدن اصل ۲۴ قانون اساسی و اصل ۴۴ آن می‌بایست توجه شود.

عطایی سپردن نمایشگاه‌های داخلی و خارجی به اتحادیه ناشران تهران، مشروط شدن صدور مجوز نشر به تائیدیه اطلاعیه، بهره‌مند شدن صنف از یارانه‌های تولیدی، برگرداندن مابه التفاوت مبلغ کاغذ دولتی و آزاد حوزه نشر، کوشش برای برخورداری معافیت مالی کتابفروشان و غیره را از نکات قابل توجه خواند.

وی همچنین با اشاره به حضور نشر ایران در عرصه‌های جهانی خاطرنشان کرد: پذیرش معاهدات جهانی ضرورت دارد زیرا حضور در چند نمایشگاه محدود به معنی جهانی شدن نشر نیست همچنین بستر سازی برای تاسیس آژانس‌های ادبی، تشویق ناشران به تولید کتاب‌های خوب به زبان‌های خارجی و ترغیب آن‌ها به حضور در نمایشگاه‌های خارجی از دیگر نکات حائز اهمیت است.

در بخش بعدی این نشست عبدالحسین مختاباد(عضو شورای اسلامی شهر تهران) در تاکید مساله کتاب و نقش اجتماعی‌اش و اشاره به این مصرع از حافظ(بوی بهبود ز اوضاع جهان می‌شنوم) گفت: خوشبختانه با مصاحبه‌های وزیر ارشاد و معاون ایشان رویکرد ارشاد مشخص شد. مسئولان باید از حالت مپسری در بیایند و اتفاقا این بزرگان حوزه هنر و فرهنگ هستند که باید به ما و سیستم‌های دولتی نظارت کنند.

وی ادامه داد: نگاه شهرداری و شورا نگاهی فرهنگی است از نظر ما تهران باید پایتخت فرهنگی آسیا شود. متاسفانه ما از هر شهرستانی خودمان را به تهران رسانده‌ایم تا به جایی برسیم اما تهران را فراموش کرده‌ایم که دارد از بین می‌رود. لذا ناشران نیز باید به معضلات شهر تهران نظیر آلودگی‌ها، ترافیک و غیره نیز توجه داشته باشند تا شهر به شهری فره‌مند و فرهنگی تبدیل شود.

مختاباد خاطرنشان کرد: قرار است شهرداری به نشر در تهران کمک‌هایی بکند و شورای شهر نیز علاقمند به برقراری ارتباط با وزارت ارشاد است تا از این طریق بتوان شاهد حضور توریست‌های فرهنگی در تهران باشیم. همچنین از ناشران و نمایندگان تشکل‌های نشر نیز می‌خواهیم تا مشکلات خود را با شورا در میان بگذارند.

در بخش پایانی این مراسم برخی از ناشران نقطه نظرات و دعاوی خود را به معاون امور فرهنگی ارائه کردند هرچند ایشان ترجیح داد تا تنها گوش کرده و بررسی مسائل مذکور را به بعد از نشست در روزهای آتی موکول کند.

محمد تقی عرفان‌پور(مدیر نشر علوم دانشگاهی) ضمن اشاره به سابقه ۲۶ ساله این نشر به یک تماس تلفنی و اعلام عدم صلاحیت مدیر نشر اعتراض کرد و گفت: ما کوچک‌ترین تذکر و اخطاری در پرونده خود نداریم اما طی یک تماس تلفنی غیر رسمی از ما خواسته‌اند مدیرمسئول جدیدی معرفی کنیم که این مساله برای ما پذیرفته شده نیست.

کاظم قلمچی(مدیر و صاحب امتیاز موسسه و انتشارات قلمچی) ضمن اشاره به آمارهای جهانی و شاخصه‌هایی ظیر شاخصه آموزش و درآمد سرانه در ایران، وضعیت کشور را امیدوارکننده خواند و به حضور کمرنگ ناشران در فعالیت‌های آکادمیک در عرصه‌ها و نمایشگاه‌های خارجی انتقاد کرد.

محمدتقی حق بین(عضو انجمن ناشران کودک و نوجوان) اما به سرمایه‌های بلوکه شده در ارشاد و موسسات تابعه‌اش اشاره کرد و گفت: بیش از هزار میلیارد تومان پول در موسسات زیرمجموعه‌های ارشاد خوابیده است حتی مبلغ ملک‌های بلااستفاده این موسسات در خیابان‌هایی همچون ولیعصر، نیایش و غیره می‌تواند تمام مشکلات وی‌ترین، کاغذ و نشر کشور را به یکباره حل کند.

جواهری مدیر نشر ابوعطا نیز مساله امنیت ناشران را در مقابل برخوردهای سیاسی و امنیی که منجر به توقیف شدن برخی از ناشران شده مطرح کرد و نیازمند رسیدگی مسئولان شد.

وی اظهار داشت: همانطور که ما ناشران جایزه‌ای برای کتاب هایما ن نمی‌گیریم، مسئولیت کتاب‌ها نیز نباید روی شانه ما باشدبلکه خود مولف باید پاسخگو باشد زیرا برای ما نمی‌صرفد که هزینه ویراستاری قبل از چاپ را بپردازیم.