نگاهی به رویکردهای جدید حماس در سایه تحولات منطقه

به گزارش ایلنا، متن این یادداشت به شرح زیر است:

ارسال دو پیام تبریک جداگانه به پادشاه و ولیعهد عربستان به مناسبت عید فطر از سوی «اسماعیل هنیه» رئیس دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی حماس را نباید موضوع جدید و تازه‌ای تلقی کنیم. این قضایا از جانب گروه‌های فلسطینی و اسلامی مانند حماس، جنبش فتح، سازمان آزادی‌بخش فلسطین و غیره مسبوق به سابقه است که یاسر عرفات هم چنین اقداماتی را صورت داده بود. از این جهت ریشه این اقدام را باید حمایت مالی قلمداد کرد.

منابع ارتزاق و حیات مالی این طیف از کنشگران سیاسی بسیار محدود است. به عنوان مثال سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف) طی ادوار گذشته همواره با کشورهای مختلفی ارتباط برقرار کرد تا بتواند تا حدودی هزینه‌های خود را تامین کند. چراکه آنها به صورت مشخص نمی‌توانند روی یک منبع مالی تمرکز داشته باشند و به هر نحوی که شده باید وضعیت حیات و راهبردهای خود را به پیش ببرند.

از این جهت اگر در حالت فعلی که منطقه در آتش انواع درگیری‌های خرد و کلان می‌سوزد و همگان انگشت اشاره را به سمت عربستان سعودی نشانه رفته‌اند، از مقام‌های حماس و سایر گروه‌ها پرسیده شود که چرا به سراغ عربستان رفته‌اید و به آنها نزدیک شده‌اید؛ صراحتاً به شما می‌گویند که عربستان یک کشور مسلمان است و ما با یک کشور مسلمان که حرمین شرفین در آنجا وجود دارد در ارتباط هستیم و کاملاً ارتباط خود با سعودی‌ها را توجیه می‌کنند. به عبارتی دیگر آنها دست به هر نوع تعاملی می‌زنند تا بتوانند خود رارا زنده نگه دارند؛ حال طرف مقابل آنها ریاض باشد یا تهران.

از جهتی دیگر نزدیک شدن گروه‌های مانند حماس به ریاض تا حد زیادی به نفع اسرائیل خواهد بود. به گونه‌ای که اسرائیل طی سالیان اخیر رسماً ارتباط خود با اعراب و به خصوص عربستان را علنی جلوه داده است، از این جهت اگر حماس یا هر گروه دیگری که مانند آنها فعالیت می‌کند به عربستان نزدیک شود بدون تردید از میزان تحرکات آنها علیه تل‌آویو کاسته خواهد شد. به عبارت دیگر جهت‌گیری حماس به سمت سعودی‌ها موجب سست شدن تحرکات علیه اسرائیل و کوتاه آمدن در بسیاری از موضوع‌ها خواهد شد.

ممکن است عده ای بر این عقیده باشند که عربستان سعی دارد به دلیل ریشه‌های اخوانی که در متن و بطن حماس وجود دارد این جریان را علیه قطر و به نفع خود هدایت و مدیریت کند؛ در این مورد باید دانست که سیاست قطر در منطقه یک راهبرد و سیاست مستقل است که دو مولفه مهم آن شبکه الجزیره و نفت است.‌ باید توجه داشت که قطر در جایی به عنوان عامل صلح گروه‌های متضاد فلسطینی ایفاء نقش کرده است و نمی‌توان این وضعیت را به تنش دوحه و ریاض سرایت داد. اما به هر ترتیب یکی از موضوع‌هایی که نباید از نظر بیافتد این است که حماس و نزدیک شدن آن به سمت ریاض می‌تواند حاشیه امن برای اسرائیل ایجاد کند.