قائم‌مقامی در گفت‌وگو با ایلنا:
فشار داخلی باعث قطع روابط تجاری ترکیه با اسرائیل شد/ آنکارا در قبال تل‌آویو از سوی آمریکا تحت فشار است
کارشناس مسائل ترکیه گفت: تنش اقتصادی ترکیه و حجم تجارت آن با اسرائیل ممکن است به آنکارا ضربه بزند اما باید دانست از منظر سیاست خارجی، ترکیه تحت فشار آمریکا، اتحادیه اروپا و ناتو قرار دارد.
علی قائم‌مقامی، کارشناس مسائل ترکیه در تشریح دلایل و ابعاد قطع روابط تجاری ترکیه و اسرائیل در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: قبل از عملیات طوفان الاقصی قرار بود که وزیر اقتصاد و انرژی ترکیه به سرزمین‌های اشغالی سفر کند و قرارداد گازی با اسرائیل منعقد شود تا گاز اسرائیل از طریق قبرس شمالی و ترکیه به اروپا صادر شود و همچنین سرمایه‌گذاری مشترک در این مسیر انجام شود و این خط لوله گسترش پیدا کند. حتی قرار بود که نتانیاهو به ترکیه سفر کند اما طوفان الاقصی همه این معادلات را به هم ریخت و مردم ترکیه تظاهرات گسترده انجام دادند و حتی در مقابل سفارت اسرائیل در آنکارا تظاهرات انجام شد و خواستار قطع ارتباط دولت اردوغان با اسرائیل شدند. از سوی دیگر خواستار آن شدند که صادرات گاز جمهوری آذربایجان از طریق ترکیه به اسرائیل هم قطع شود و سفیر اسرائیل در ترکیه اخراج شود. حتی در شعارهای خود اعلام کردند که نیروی دریایی ترکیه برای کمک به مردم غزه باید اقدام عملیاتی انجام دهد.
وی ادامه داد: توجه داشته باشید که در انتخابات اخیر شهرداری‌ها و مجالس استانی و محلی ترکیه وقایع غزه تأثیر بسیار عمیقی بر جای گذاشت و مردم اخطار دادند که ترکیه باید روابط خود با اسرائیل را اصلاح کند و گفته میشود که ۱۳ میلیون نفر به خاطر همین روابط جاری با اسرائیل در انتخابات شرکت نکردند و حزب رفاه نوین به رهبری فاتح اربکان، پسر نجم‌الدین اربکان هم اعلام کرد که نمایش تجارت ترکیه با اسرائیل ادامه دارد. او حتی گفت که همزمان با کشتار مردم فلسطین و غزه، نفت و گاز و صادرات فولاد، مصالح ساختمانی و غیره به اسرائیل صادر میشود. این مسائل باعث شد که آرای حزب عدالت و توسعه ترکیه به رهبری اردوغان کاهش شدید پیدا کند و به حزب دوم تبدیل شود و حزب جمهوری خلق به حزب اول ترکیه تبدیل شود. اردوغان و تیم وی همچنین اعلام کردند که اربکان ستون پنجم دشمن است.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: مجموع این عوامل باعث شد تا ترکیه تحت فشار شدید داخلی قرار بگیرد و در نتیجه یه سری تدابیر اتخاذ شد. هب عنوان مثال در ابتدا در ماه گذشته اعلام کردند که ۵۴ قلم از کالاهای صادراتی را از فهرست ارسال به اسرائیل خارج کرده و تحریم کرده‌ایم. کمی بعد دولت اردوغان گفت به شرط اینکه اسرائیل آتش‌بس را در غزه بپذیرد این تحریم‌ها برچیده خواهد شد و در نهایت اعلام کردند که تجارت در همه سطوح با اسرائیل را قطع کردیم اما اگر اسرائیل اجازه بدهد که کمک‌های انسانی بدون مانع و مداوم به مردم غزه ارسال شود، در آن صورت تحریم‌های ترکیه باز هم لغو خواهد شد. توجه داشته باشید که بخش اعظمی از تجارت ترکیه با اسرائیل به نفع آنکارا است اما از حیث مسائلی مانند انتقال تکنولوژی یا عدم مشارکت در سرمایه‌گذاری خارجی شرکت‌های اسرائیلی در ترکیه که حدوداً ۸۰۰ شرکت خواهد بود، این موضوع به ضرر ترکیه است.
وی افزود: این مسائل ممکن است به اقتصاد ترکیه و حجم تجارت ترکیه و اسرائیل ضربه بزند اما باید دانست از منظر سیاست خارجی، ترکیه تحت فشار آمریکا و اتحادیه اروپا و ناتو قرار دارد. چنانکه کنگره آمریکا اخیراً اعلام کرده که هر کسی با اسرائیل مخالفت کند به معنی یهودی‌ستیزی خواهد بود. به عبارتی از این طریق می‌توانند ترکیه یا کشورهایی که با اسرائیل مقابله می‌کنند را متهم به یهودستیزی کنند. لذا جنبه خارجی این موضوع را هم باید مدنظر قرار داد. علاوه بر این مسائل، ترکیه با کمک سازمان‌های مردم نهاد به دنبال آن است که یک کاروان کمک‌رسانی به غزه راه‌اندازی کند که در این صورت ممکن است اسرائیل دوباره همانند واقعه کشتی ماوی مرمره به این کشتی هم حمله کند.
قائم‌مقامی در پایان خاطرنشان کرد: این در حالیست که نیروی دریایی ترکیه نمی‌تواند از کشتی‌های کمک‌رسان به غزه حمایت کند، چون آنموقع با ناتو درگیر می‌شوند و چون ترکیه مدعی است که در تمام عملیات صلح‌آمیز ناتو شرکت کرده و در تمام ابعاد پیمان‌های ناتو از لحاظ تسلیحات و از لحاظ دفاعی و غیره صددرصد با ناتو همکاری داشته است، نمی‌تواند با ناتو وارد درگیری شود. به همین جهت به نظر می‌رسد که حتی اعزام کشتی کمک‌رسانی به غزه توسط ترکیه هم در هاله‌ای از ابهام قرار داشته باشد.
