اسرائیل و اعراب از میانجی‌گری برای در امان ماندن از ترکش‌ها استفاده می‌کنند/پوتین شاه‌لوله‌ای که میلیاردها دلار آورده اقتصادی دارد را مسدود نمی‌کند

«مرتضی مکی» کارشناس مسائل اروپا در تشریح دلایل رقابت اسرائیل، عربستان و ترکیه برای میانجی‌گری بین اوکراین و روسیه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: با نگاهی به فهرست دولت‌هایی که می‌خواهند در شرایط کنونی بحران اوکراین میان این کشور و روسیه میانجی‌گری کنند، می‌توانیم به برخی از اهداف آنها پی ببریم. در این میان از رژیم صهیونیستی گرفته تا امارات، ترکیه و عربستان سعودی در فهرست کشورهایی که خواهان میانجی‌گری میان دو طرف هستند، قرار دارند که بخشی از این تحرکات دیپلماتیک به منافع آنها برمی‌گردد و برخی دیگر از ترس در تنگنا قرار گرفتن‌شان نمایان می‌شود. اگر به مواضع کشورهای عربی منطقه مانند امارات، عربستان، کویت، قطر، بحرین و کشورهای غیرعربی مانند ترکیه و حتی رژیم صهیونیستی نگاه کنیم می‌بینیم که آنها همانند بسیاری دیگر از دولت‌ها، در روزهای ابتدایی بحران صرفاً نقش تماشاچی داشتند. این کشورها هم به دنبال آن بودند تا اوضاع از یک حدی گذر کند تا تکلیف درگیری‌های میدانی مشخص شود و پس از آن تصمیم بگیرند که طرف کدام‌یک از بازیگران بایستند.

وی ادامه داد: بارها و بارها دیده شد که ایالات متحده به اسرائیل فشار آورد تا مواضع خود درباره بحران اوکراین را شفاف‌سازی کند اما اسرائیل به دلیل روابطی که با آمریکا، روسیه و پیوندهای دینی، فرهنگی و تاریخی که با اوکراین دارد، سعی کرد موضع میانه بگیرد. به موازات این وضعیت، کشورهای عربی منطقه هم که امنیت‌شان عموماً از سوی آمریکا تامین می‌شود و با روسیه هم مشارکت‌هایی در حوزه انرژی، اقتصاد و مسائل نظامی دارند، سعی کردند تا با احتیاط موضع‌گیری کنند، به جز امارات متحده عربی که به صورت علنی از مسکو حمایت کرد. بر همین اساس اینکه حالا یک عطش مشخص از سوی کشورهای مذکور برای میانجی‌گری در پرونده اوکراین به چشم می‌خورد، نشان می‌دهد که آنها تازه فهمیده‌اند که چگونه باید عمل کنند و چه موضعی باید بگیرند.

این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: اینکه آیا کشورهای منطقه می‌توانند به نوعی میانجی‌گر خوبی در پرونده اوکراین باشند یا خیر، موضعی است که فعلاً نتیجه آن مشخص نیست اما در این میان باید توجه کرد که اهداف روسیه از این مجادله سیاسی- نظامی کاملاً با برخی از تصورات موجود فرق می‌کند. با توجه به اهداف حداکثری که مسکو در اوکراین دنبال می‌کند، به نظرم هیچکدام از این کشورهایی که به آنها اشاره کردیم، توان حل و فصل مشکلات اوکراین را ندارند. اساساً هیچکدام از این دولت‌ها در حد و اندازه‌ای نیستند که بتوانند منافع روسیه یا غرب را تامین کنند، بلکه ما شاهد وقوع جنگ میان غول‌ها هستیم. در این جنگ، روسیه به عنوان بزرگ‌ترین کشور از حیث وسعت جغرافیایی که بزرگ‌ترین ارتش دنیا را در دل خود جای داده، در یک سوی میدان ایستاده و در سوی دیگر مجموعه غرب هم متشکل از اروپا و آمریکا حضور دارند، که نشان می‌دهد این یک جنگ پرسر و صدا میان غول‌های اقتصاد و سیاست است.

مکی افزود: بر همین اساس معتقدم این نزاع و درگیری‌ها نمی‌تواند توسط کشورهای عربی و حتی رژیم صهیونیستی کنترل شود. درست است که رئیس‌جمهوری اوکراین ریشه یهودی دارد و مدام با نفتالی بنت و بنیامین نتانیاهو که نخست‌وزیران فعلی و پیشین رژیم صهیونیستی هستند، در ارتباط بوده است و بنت اولین مقام سیاسی است که با پوتین دیدار می‌کند، اما بدون شک پوتین نخواهد گذاشت که زلنسکی در کی‌یف به حیات سیاسی خود ادامه دهد. لذا باید متوجه بود که گره این بحران به دست برخی از کشورهای بزرگ‌تر مانند آلمان و فرانسه باز خواهد شد و البته در این میان چین هم مطرح است که باز هم من معتقدم این مجادله باید میان دولت‌های بزرگ حل شود. در این میان عده‌ای معتقدند تحریم‌های بیش از حد اعمال شده اروپا علیه روسیه می‌تواند معادلات را وخیم‌تر کند و برخی دیگر هم معتقدند این تحریم‌ها می‌تواند روسیه را وارد کانال سازش کند، اما به نظرم اعداد و ارقام موجود حکایت دیگری را روایت می‌کنند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: توجه داشته باشید که ۴۰ درصد از گاز و ۲۶ درصد از نفت اروپا توسط روسیه تامین می‌شود، لذا اینکه بخواهیم منتظر آن باشیم که تحریم‌های عجیب و غریب علیه روسیه آنهم در محور انرژی اعمال شود، به نظرم قدری دور از ذهن است. از سوی دیگر روس‌ها هیچگاه دست به خودتحریمی‌ نخواهند زد؛ بدان معنی که پوتین هیچگاه شاه‌لوله‌ای که از آن میلیون‌ها و میلیاردها دلار درآمد کسب می‌کند را مسدود نخواهد کرد. لذا اینکه گفته می‌شود روسیه صادرات نفت و گاز به اروپا را قطع خواهد کرد، یک برآورد اشتباه به حساب می‌آید. این موضوعات دقیقاً در حالی صورت می‌گیرد که هم‌اکنون در اوج نزاع سیاسی میان مسکو و بروکسل، همچنان گاز و نفت به دستور کرملین به قاره‌سبز صادر می‌شود و آنها هم هزینه این صادرات را به روسیه پرداخت می‌کنند. لذا تحریم انرژی یا قطع صادرات آن از سوی مسکو تا به اینجای کار بعید به نظر می‌رسد و باید منتظر چانه‌زنی‌های سیاسی بعدی باشیم.