استاد دانشگاه مک‌مستر در گفت‌وگو با ایلنا:
کمک‌های لوکاشنکو به پوتین تا مرز نقض استقلال بلاروس پیش رفته است/حفظ مالکیت اوکراین تصرف‌شده، چندان آسان نخواهد بود
استاد دانشگاه مک‌مستر گفت: هدف چین در بحران فعلی میان روسیه و اوکراین این است که مقاومت ایالات متحده در برابر اشغال تایوان را مورد ارزیابی قرار دهد. یکی از نکاتی که چین باید به دقت مورد ارزیابی قرار دهد، رهبری ایالات متحده و انسجام کشورهای عضو اتحادیه اروپا و ناتو در قبال موضع‌شان علیه روسیه است. حتی کشورهایی مانند فنلاند و سوئد که مدت‌ها موضع بی‌طرفی داشته‌اند، اکنون با جدیت به دنبال عضویت در ناتو هستند.
«جان کولاروسو»، استاد مردم‌شناسی دانشگاه مک‌مستر، در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا با اشاره به تشدید تنش میان مسکو و کی‌یف با اشاره به مواضع ضد و نقیض در خصوص افزایش استقرار نیروهای روس در مرز اوکراین و عقب‌نشینی برخی از آنها گفت که تفسیرهای متعددی در این رابطه می‌توان ارائه داد.
اول، هیچ‌گونه عقب‌نشینی اتفاق نیفتاده است. اقدام‌های بسیار محدودی که صورت گرفته است، صرفاً حقه و ترفندی دیپلماتیک از جانب روسیه است تا گفته‌ها و اقداماتشان در عرصه بین‌المللی معقول به‌نظر برسد و اقدامات دیپلماتیک ایالات متحده و متحدانش را کم‌اثر یا بی‌اثر کند.
دوم، عقب‌نیشنی به معنای واقعی کلمه صورت گرفته است ولی در ابعادی بسیار محدود، در نتیجه توسط ایالات متحده و متحدانش تکذیب شده است تا از توفق و برتری مسکو در عرصه دیپلماتیک، جلوگیری به عمل آید.
سوم، ارتش روسیه برخی از نیروهای خود را به‌منظور استراحت و تجدید قوا جابجا کرده است. این یک عرف معمول نظامی است، ولی مسکو از این فرصت استفاده کرده و ادعا کرده است که این تحرکات، در حقیقت عقب‌نشینی نیروهای نظامی این کشور از مرزهای اوکراین است تا به جامعه بین‌المللی نشان بدهد که از خود نرمش نشان داده است. آمریکا و متحدانش این جابجایی‌ها را عقب‌نشینی ندانسته و مواضع روسیه را تکذیب کرده‌اند.
بنابراین، واقعیت هرچه باشد، این اقدام‌های بخشی از رقابت‌های دیپلماتیک میان مسکو و غرب است که در این رقابت روسیه از یکسو کوشش دارد تصویری «معقول» از خود ارائه دهد و کشورهای غربی، از سوی دیگر، تلاش می‌کنند تا از تحقق این هدف مسکو جلوگیری کنند.
این استاد دانشگاه در خصوص تأثیر تصویب طرح به رسمیت شناختن جمهوری‌های دونتسک و لوهانسک توسط روسیه، بر تنش‌های کنونی مسکو و کی‌یف اظهار داشت: بر اساس این لایحه، دولت روسیه برای ساکنان این مناطق که تمایل دارند بخشی از خاک روسیه باشند، گذرنامه روسیه را صادر می‌کند، ولی اهداف این لایحه به مراتب فراتر از این اقدامات است. این لایحه، در حقیقت پیشنهاد ضمیمه کردن بخش‌هایی از خاک اصلی اوکراین، فراتر از شبه‌جزیره کریمه است یا حداقل زمینه ملموسی را برای تحقق چنین هدفی ایجاد می‌کند.
وی در رابطه با این ادعای کشورهای غربی مبنی بر اینکه درگیری‌های شرق اوکراین به تجاوز نظامی روسیه به اوکراین می‌انجامند، گفت: مناطق شرقی اوکراین، ممکن است به صحنه‌ای برای تحریک چنین تهاجمی تبدیل شود. این یکی از جنبه‌های عجیب استفاده از زور است که قبل از اینکه ملتی، به استفاده از زور متوسل شود، این ضرورت را احساس می‌کند تا ژست‌های حقوقی و اخلاقی به خود بگیرد. لوهانسک و دونتسک ممکن است به صحنه تحقق چنین سناریویی تبدیل شوند.
کولاروسو در ارزیابی نقش بلاروس در بحبوحه بحران میان روسیه و اوکراین بیان داشت: پوتین به لوکاشنکو کمک کرده است و لوکاشنکو اکنون تلاش می‌کند تا این لطف پوتین را جبران کند. به تعداد قابل‌توجهی از نیروهای نظامی کشوری دیگر (روسیه) اجازه داده شده است تا وارد خاک بلاروس بشوند، چنین اقدامی می‌تواند به‌عنوان نقض استقلال بلاروس تفسیر شود.
قطعاً اجازه دادن به نیروهای نظامی روسیه برای حضور در خاک بلاروس، این امکان را برای این نیروها فراهم کرده تا در فاصله کوتاهی از کی‌یف، پایتخت اوکراین، استقرار یابند.
این استاد دانشگاه مک‌مستر در پایان، در پاسخ به این پرسش که آیا چین به دنبال سوءاستفاده از بحران اوکراین است تا حوزه نفوذ خود را افزایش دهد، اظهار داشت: من فکر می‌کنم که چین واکنش ایالات متحده و متحدانش را زیرنظر دارد. هدف چین این است که مقاومت ایالات متحده در برابر اشغال تایوان را مورد ارزیابی قرار دهد. یکی از نکاتی که چین باید به دقت مورد ارزیابی قرار دهد، رهبری ایالات متحده و اتحاد و انسجام کشورهای عضو اتحادیه اروپا و ناتو در قبال موضع‌شان بر ضد روسیه است. حتی کشورهایی مانند فنلاند و سوئد که مدت‌ها موضع بی‌طرفی داشته‌اند، اکنون با جدیت به دنبال عضویت در ناتو هستند. به نظر می‌رسد که روسیه چنین واکنشی را پیش‌بینی نکرده بود. در مقابل، اقدامات چین در رابطه با تایوان به احتمال زیاد به تحکیم سیاست‌های ضدچینی در بخش‌های قابل‌توجهی از شرق آسیا خواهد انجامید. واکنش تند به اقدامات روسیه و ماجراجویی‌های چین به آسانی قابل پیش‌بینی بوده‌اند. نکته تعجب‌برانگیز این است که چرا دستاوردهای کوتاه-مدتی مانند الحاق اوکراین یا تایوان مطلوب تلقی می‌شوند در حالی که تبعات احتمالی بلند-مدتشان برای روسیه و چین (در صورتی که مسیر روسیه را در قبال تایوان پیش بگیرد) بسیار سنگین خواهد بود.
آنچه برای من سؤال‌برانگیز است، زمان‌بندی اقدام‌های پوتین است. اگر پوتین، در زمان ریاست‌جمهوری ترامپ دست به چنین اقداماتی می‌زد، با چنین مقاومت سرسختانه‌ای مواجه نمی‌شد و حتی این احتمال وجود داشت که با هیچ مقاومتی مواجه نشود. رئیس‌جمهوری روسیه اگر تا پایان سال جاری میلادی یا تا میانه سال ۲۰۲۳ صبر می‌کرد، تهدید کرونا از بین رفته بود. در شرایط کنونی، این احتمال وجود دارد که نظامیان روسیه در نتیجه شیوع ویروس کرونا، محتمل تلفات شوند. تنها نتیجه‌ای که می‌توانم از این تصمیم پوتین بگیرم این است که برخی ضرورت‌های داخلی پوتین را به قدم گذاشتن در چنین مسیری سوق داده است. هنگامی که کشوری تصمیم می‌گیرد وارد جنگ شود، کنترل امور را تا حد زیادی از دست می‌دهد و سرنوشت‌اش تا حد زیادی تحت‌تأثیر پیش‌آمدهای غیرقبل پیش‌بینی جنگ قرار می‌گیرد.
«کالین پاول» وزیر خارجه اسبق آمریکا زمانی گفته بود: «هنگامی که مکانی را تصرف می‌کنید، آن مکان به مالکیت شما در خواهد آمد». حفظ مالکیت اوکراین تصرف‌شده، چندان آسان نخواهد بود.
