رله چیست و چه کاربردهایی دارد

رله نوعی کلید الکتریکی سریع یا بی ‌درنگ می باشد که با هدایت یک مدار الکتریکی دیگر باز و بسته خواهد شد. روش کنترل باز و بسته شدن این کلید الکتریکی به روش های مختلف مکانیکی، حرارتی، مغناطیسی، الکترو استاتیک و… است.

در ادامه به معرفی رله و همچنین معرفی بهترین برندهای رله مثل رله فیندر خواهیم پرداخت. همچنین برای خرید محصولات معرفی شده می‌توانید به وب‌سایت پارس کنترل مراجعه بفرمایید.

رله، (Reley)سوئیچ یا کلیدهای برقی است که همچون کنتاکتورهای الکتریکی عمل می کند و مدارها را به صورت الکترومکانیکی یا الکترونیکی باز و بسته می کنند. رله قابلیت ایمنی و کلید زنی به صورت خودکار را داراست. اتصال رله به طور معمول در حالت باز (NO) است و این زمانی است که به برق متصل نیست. هنگامی که اتصالات رله به طور معمول بسته است یک اتصال بسته (NC) وجود دارد که رله در آن  فاقد انرژی برق  است.

رله در اثر تغییر کمیت الکتریکی مانند ولت، جریان و یا کمیت فیزیکی مثل درجه حرارت و حرکت روغن تحریک شده و باعث به کار افتادن دستگاه های دیگر و در نهایت قطع مدار به وسیله ی کلید قدرت یا دژنکتور می شود. حفاظت تجهیزات و دستگاه های سیستم قدرت در مقابل عیوب و اتصالی ها، به وسیله ی کلید قدرت انجام می شود. قبل از این که کلید قدرت بتواند باز شود، سیم پیچی عمل کننده ی آن باید تغذیه شود این تغذیه به وسیله ی رله های حفاظتی انجام می شود.

به طور کلی رله یک کلید الکترونیکی است که به جای این که به صورت دستی به آن فشار وارد شده تا لامپ روشن شود باید به آن ولتاژ اعمال کرد تا لامپ را روشن کند. رله دارای یک ورودی و یک خروجی است. با اتصال ولتاژ به ورودی رله ها، میله ی فلزی داخلی آنها آهنربا شده و باعث می شود تا با حرکت خود، دو اتصال خروجی رله را به همدیگر متصل کند و بنابراین دو کنتاکت خروجی رله دقیقاً مانند یک کلید قطع و وصل عمل می کند.

رله ها شامل سیم پیچ, هسته آهنی و صفحه پلاتین است. ممکن است یک فنر به صفحه پلاتین متصل باشد یا این که خود صفحه پلاتین حالت فنری داشته باشد. رله قابلیت ایمنی و کلید زنی به صورت خودکار را دارا  است. رله از دو مدار جدا و کاملاً مستقل از هم تشکیل شده است.

اولی در پایین قرار دارد و آهنربای الکتریکی را تحریک می‌کند. وقتی که کلید بسته است، سیم‌پیچ به آهنربای الکتریکی تبدیل می شود و تیغه را جذب می‌کند و تیغه به عنوان یک کلید برای مدار دوم عمل می‌کند. وقتی که آهنربای الکتریکی فعال می‌شود، تیغه مدار دوم را کامل می‌کند و لامپ روشن می‌شود. وقتی که آهنربا فعال نیست، فنر تیغه را دور می‌کند و مدار ناکامل باقی می‌ماند در نتیجه در این حالت لامپ خاموش است.

اساس کار رله در آن است که وقتی ولتاژی به سیم پیچ آن برسد، باعث ایجاد یک میدان مغناطیسی شده و این میدان مغناطیسی نیز باعث قطع و وصل شدن کنتاکت های موجود در خود رله می شوند که می تواند به وسیله ی این کنتاکت ها بسیاری از وسایل الکتریکی و الکترونیکی را قطع و وصل و کنترل کند، این دستگاه در همه انواع وسایل به صورت پنهان یافت می‌شوند. رله ها در شکل‌ها، اندازه‌ها و توان‌های متنوع برای کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.

کاربرد رله ها

دو کاربرد اصلی رله‌ها عبارت‌اند از: ایزوله الکتریکی بین قسمت کنترل و بار افزایش توان خروجی (تقویت توان خروجی بخش کنترلی)مهم‌ترین کاربرد در افزایش توان خروجی‌های PLC و دیگر تجهیزات درونی تابلو برق می‌باشد.

تفاوت رله و کنتاکتور

رله (ralay)

یک رله حداقل از دو کانتکت (تیغه) و یک سیم پیچ تشکیل شده است که ممکن است به طور معمول باز یا بسته باشند. بسته یا باز بودن (قطع و وصل) این کانتکت ها وابسته به تحریک سیم پیچ است. رله ها در سوییچینگ ولتاژهای پایین به کار میروند. از نظر اندازه از کنتاکتورها کوچکتر بوده و حداکثر 20 آمپر دارند. از رله ها برای سوییچ در مدارهای کنترلی و مدارهای الکترونیکی کوچک استفاده می شود و نمی توان از آنها برای سوییچ نیرو (جریان) با آمپاسیتی بالا استفاده کرد. می توان از رله ها برای سوییچ دستگاه های توان پایین مثل؛ چراغ های کوچک، آژیرها، لامپ های نشانگر و … استفاده کرد.

کنتاکتور (Contactor)

یک کنتاکتور دارای حداقل یک جفت از کانتکت های (تیغه های) ورودی و خروجی سه فاز بوده که معمولاً باز است. برخی از کنتاکتورها دارای کنتاکت کمکی دیگری هستند که همراه با کنتاکت های اصلی فعال می شود و میتواند یکی از دو نوع NO یا NC باشد.

عملیات سوییچینگ از طریق انرژی دادن و یا تخلیه انرژی در سیم پیچ های کنتاکتور انجام می شود. انتخاب بین انواع کنتاکتورها بر اساس میزان آمپر بار (ampere ratings) انجام می شود. برای راه اندازی (تحریک) کنتاکتورها به یک منبع اضافی نیاز است که

بسته به نوع کنتاکتور میتواند AC یا DC باشد و انرژی لازم برای سوییچ نیرو (جریان) از آن تامین میشود. کنتاکتورها برای سوییچینگ ولتاژهای بالا مناسب تر هستند.

کنتاکتورها جریان پذیری (ampacity) تا 12500 آمپر داشته و می توانند جریان بسیار بالایی را تخلیه کنند. از آنها برای سوییچ دستگاه های سنگینی مثل موتورها، خازن ها و چراغ ها و … استفاده میشود.

انواع رله

انواع رله شامل رله های زیر میشود :

• رله دیفرانسیل
• رله حرارتی
• رله مخصوص
• رله فرکانسی
• رله دیستانس
• رله آور کارنت
• رله میکرو کنترل

مزایای استفاده از رله:

- از آنجایی که ماهیت رله مغناطیسی است برای حفاظت از مدار بسیار مناسب است، برای این که قسمت قدرت با جریان های بالا را نسبت به مدار الکترونیکی فرمان ایزوله می کند.

• با توجه به ساختار رله ها، آنها می توانند چندین آمپر را تحمل کنند از این رو نسبت به ترانزیستورها مقرون به صرفه تر است.
• یکی از مزیت‌های مهم رله خودکار بودن آن است یعنی بدون نیاز به دخالت انسان می‌تواند یک مدار را قطع یا وصل کند، برای انجام این کار به سیگنال‌های متعددی نیاز است.