رقابت سعودی با ایران پر رنگ تر شد

هر روز خبرهای جدیدی از کاهش قیمت نفت در بازار جهانی به گوش می‌رسد به طوریکه این کاهش قیمت سبب شده که کشورهایی که عمده بودجه خود را بر روی فروش نفت بسته بودند اکنون به مشکل بخورند. افزایش تولید نفت لیبی و تکیه بیشتر آمریکا بر روی نفت ماسه‌ای و رکود نسبی در بین کشورهای صنعتی و کاهش میزان تقاضای آن‌ها همه سبب شده است که قیمت نفت روند نزولی به خود بگیرد.

هفته گذشته روسیه نیز که عضو اوپک نیست و به صورت تک محوری تصمیم به فروش نفت و یا تعیین قیمت می‌کند بر لزوم همکاری کشورهای نفتی جهان با یکدیگر جهت کنترل قیمت‌ها و جلوگیری از کاهش بیشتر قیمت تاکید کرد. سخونوف وزیر دارایی روسیه در یک کنفرانس خبری اعلام کرد در صورتی که قیمت نفت زیر ۱۰۰ دلار بماند اقتصاد این کشور دچار رکود خواهد شد. پایه نفت روسیه اورال است که قیمت آن با برنت یکی است.

از قدیم سازمان اوپک نقش تامین کننده‌ای در سیاست‌های عرضه و تقاضا و متعاقب آن تعیین قیمت داشته است. کشورهای عضو اوپک تامین کننده یک سوم از نفت جهان هستند و بزرگ‌ترین صادر کننده نفت در جهان یعنی عربستان سعودی نیز عضو این سازمان است. اما از یک ماه پیش اختلافات در این سازمان در پی کاهش قیمت نفت نمود پیدا کرده است.

ایران وعراق که جایگاه آن‌ها در اوپک بعد از عربستان است با ابراز نگرانی از کاهش قیمت‌ها خواستار تغییر سیاست اوپک جهت بالا بردن قیمت شده‌اند در صورتیکه عربستان، کویت و امارات متحده عربی خواستار ثابت ماندن میزان تولیدات خود هستند.

اما عربستان روز گذشته بدون هماهنگی با دیگر کشورهای عضو دست به تغییراتی در قیمت نفت صادراتی خود زده است. بنا بر اعلام رسمی شرکت آرامکو این کشور به مشتریان آسیایی خود ۱ دلار و به مشتریان آمریکایی و اروپایی خود ۴۰ سنت تخفیف می‌دهد.

می‌توان گفت عمده دلیل این کاهش قیمت توسط عربستان برای رقابت با ایران است. بعد از اعلان جنگ نفتی شیخ الوزرا ایران به دیگر کشورهای صادر کننده نفت مبنی بر اینکه دوران خم آلودگی و غیبت نفت ایران به سر آمده است و ایران خواستار برگشت به بازار و جذب مشتریان قدیمی و سنتی خود است کشورهای منطقه به تکاپو افتادند. زنگنه در‌‌ همان روزهای ورود خود به ساختمان طالقانی در اولین دیدار دیپلماتیک خود با سفیر هند گفت که توافق قبلی ایران و هند را به ضرر ایران می‌داند و منبعد ایران بخش اعظمی از فروش نفت خود را پول خواهد گرفت و مابقی را مواد غذایی و دیگر کالا‌ها ی مورد نیاز.

از سوی دیگر تیم سیاست خارجی ایران به رهبری ظریف که نسبت به سال‌های قبل با تغییر آرایش ریش خود می‌آمد که وجه بین المللی ایران را تغییر دهد در اولین گام‌ها موفق عمل کرد و توافق نامه ژنو را به امضا رساند. حالا بعد از یک سال که صنعت نفت ایران احیا شده است و تغییراتی همچون بالا رفتن سطح تولید و خود داری پتروشیمی‌ها از تولید بنزین سرطان زا افق جدیدی را در این صنعت گشوده است کشورهای صادر کننده نفت خلیج فارس احساس خطر کرده‌اند.

بعد از اعمال تحریم‌های بین المللی علیه ایران عراق که با جذب سرمایه گذاران خارجی و فعالیت غول‌های نفتی همچون شورون و اکسون موبیل داشت به سرعت تولید نفت خود را بالا می‌برد و از اعلام اینکه تولید نفت این کشور تا ۲۰۲۰ به ۱۲ میلیون بشکه نفت در روز می‌رسد ابایی نداشت توانست قسمتی از خریداران نفت ایران را به خود جذب کند اما عمده مشتریان نفتی ایران از جمله ژاپن به سمت عربستان رفتند.

اما حال که ایران به بازار برگشته است سعودی‌ها سعی دارند که همچنان مشتریان خود را حفظ کنند و از متمایل شدن آن‌ها به سمت ایران جلوگیری کنند که یک نمونه امضا تفاهم نامه دو ماه پیش بین عربستان و چین بوده است که عربستان بدین شرط به چینی اجازه ورود و سرمایه گذاری در بخش پتروشیمی را می‌دهد که متعاقبا چین نیز واردات نفت خود را از این کشور افزایش دهد. سیاست کاهش ۱ دلاری قیمت نفت برای آسیایی‌ها نیز پیرو همین سیاست است. با توجه به این تفاصیل پیش بینی می‌شود که اجلاس ماه آینده اوپک مملو از تنش در بین اعضا باشد.

گزارش: بسیم لاله